1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

آمادگی ایران برای مذاکره؛ سخن گفتن به زبان بی‌زبانی

مصطفی ملکان
۱۳۹۸ اردیبهشت ۱۹, پنجشنبه

​​​​​​​تصمیم اخیر ایران بیشتر از آنکه به معنای «آغاز خروج از برجام» باشد، تلاش برای خروج از بن‌بست موجود و اعلام آمادگی برای «مذاکره» است، هرچند این ابراز آمادگی با زبانی دیپلماتیک و قدری مبهم اعلام شده است. ‎

https://p.dw.com/p/3IDil
Österreich Wien - Abgeordnete besprechen atomabkommen mit dem Iran
عکس: picture-alliance/AP Photo/R. Zak

دولت آمریکا جمعه گذشته، سوم مه ۲۰۱۹ ، پنج مورد از هفت مورد از ‏معافیت‌های مرتبط با همکاری هسته‌ای غیرنظامی ایران با روسیه، چین و ‏کشورهای اروپایی را تمدید کرد. دو موردی که تمدید نشد یا معافیت آنها لغو ‏شد یکی فروش آب سنگین تولیدشده در اراک به عمان بود و دیگری فروش ‏مازاد اورانیوم غنی‌شده به روسیه در ازای دریافت کیک زرد از آن کشور.

با این تصمیم آمریکا، ایران در برابر وضعیت مخاطره‌آمیزی قرار گرفته ‏است؛ یا باید تولید آب سنگین و غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند یا با ادامه ‏تولید و ذخیره‌سازی آنها در داخل، عملا در دام نقض برجام گرفتار شود.‏

اعلام عدم فروش آب سنگین و اورانیوم غنی‌شده به خارج در روز ‏چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت از سوی ایران - دست‌کم تا اطلاع ثانوی – ضرورتا اقدامی در جهت «کاهش تعهدات برجامی ایران» ‏نخواهد بود، زیرا اجرای این تعهدات از شش روز پیش از سوی آمریکا عملا ‏ناممکن شده بود.

 اما ایران باید هر چه زودتر راهی برای خروج از این بن‌بست پیدا کند. آیا جمهوری اسلامی با تولید و انباشت اورانیوم و آب سنگین، راه نقض برجام را در پیش خواهد گرفت؟

شواهد چنین چیزی را تایید نمی‌کند. مقام‌های جمهوری اسلامی و بیش از همه حسن روحانی و تیم دیپلماسی ‏خارجی او به خوبی می‌دانند که خروج از برجام، یا حتی نقض کوچکترین ‏جزء آن، همان چیزی است که دولت ترامپ خواهان آن است.

حسن روحانی ‏بارها تاکید کرده که خروج از برجام خواست آمریکاست و ایران در چنین ‏دامی نخواهد افتاد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ‏مجلس اوایل همین هفته گفت هدف واشنگتن از تحریم‌های تازه‌ هسته‌ای علیه ‏ایران، سوق دادن جمهوری اسلامی به سمت اقدامات افراطی است. او تاکید ‏کرد ایران نباید از هیچ پیمان بین‌المللی خارج شود.

از این‌رو، به‌نظر می‌رسد ایران در جست‌وجوی راه ‏خروج از بن‌بستی که آمریکا برایش ایجاد کرد،‌ چاره را نه در خروج از برجام، بلکه در رجوع به اروپا دیده است و به همین دلیل، و ‏با زبانی دیپلماتیک و قدری مبهم برای از سرگیری مذاکرات اعلام آمادگی کرده است.

این آمادگی در سخنان روز چهارشنبه حسن روحانی در جلسه هیات دولت ‏کاملا مشهود بود. او گفت: «جمهوری اسلامی ایران آماده مذاکره در چارچوب ‏برجام است نه یک کلمه کم نه یک کلمه اضافه؛ برجام همان برجام است و ‏تغییری نمی‌کند و ما حاضریم برای اجرایی شدن بهتر آن و اجرا و شکل ‏اجرایی تعهدات شما پای میز مذاکره بنشینیم.»

عباس عراقچی نیز شامگاه چهارشنبه به تلویزیون آمد و گفت:«ما خروج از ‏برجام را در دستور کار قرار داده‌ایم اما مرحله به مرحله، و آمادگی داریم در ‏هر مرحله خواسته‌هایمان را انجام دهیم... با همه اینها ایران برای مذاکره در ‏همه سطوح آمادگی دارد اگر طرف مقابل مراجعه کند.»

غربی‌ها نیز ظاهرا  نامه شورای عالی امنیت ملی و سخنان حسن روحانی را  ‏اقدامی در جهت نقض برجام نمی‌دانند. غیر از رسانه‌ها و برخی ‏اظهارنظرهای غیررسمی، مقام‌های رسمی اروپایی اظهارنظر جدی در باره ‏اقدام تهران نداشتند. ظاهرا آنها از پیش از تصمیم ایران باخبر بودند. ‏یک روز پیش از تصمیم تهران، نمایندگان طرف‌های مذاکرات هسته‌ای، ‏ایران و پنج کشور دیگر، در بروکسل دیدار و گفت‌وگو کردند.

چنین به‌نظر می‌رسد که ایران برای مذاکرات دوباره با اروپا در باره برجام - ‏هرچند به گفته روحانی درباره نحوه اجرای آن - آماده است.

این مذاکرات ‏می‌تواند حتی شامل موضوع‌های خارج از برجام مانند برنامه موشکی و ‏فعالیت‌های منطقه‌ای ایران نیز بشود؛ موضوع‌هایی که اروپایی‌ها به شدت ‏خواهان آن و رهبران جمهوری اسلامی دست کم تا کنون مخالف آن بوده‌اند.

 مذاکره با طرف‌های اروپایی در ادامه می‌تواند شامل آمریکا نیز شود و این امکان و ‏احتمال وجود دارد که از این طریق راه مذاکره ایران با آمریکا نیز باز شود.

ظاهرا آمریکایی‌ها نیز در جریان تصمیم روز چهارشنبه دولت ایران قرار داشته‌ و پیام تهران را گرفته‌اند.

واکنش مایک ‏پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در نخستین اظهارنظر نیز بسیار ملایم و محتاطانه ‏بود. او در این باره گفت: «نامه‌ای که فرستاده شده - شاید به عمد - نامه‌ای ‏مبهم است. ما نظاره‌گر اقدامات آنها خواهیم بود و بر اساس آن تصمیم ‏مقتضی خواهیم گرفت

در این میان عمان نیز فورا وارد میدان شد و اعلام کرد که آماده است که بار ‏دیگر میان تهران و واشنگتن نقش ایفا کند. سفیر عمان در واشینگتن شامگاه ‏چهارشنبه به وقت آمریکا گفت کشورش روابطی دوستانه با دولت‌های ایران و ‏آمریکا دارد و می‌تواند مجددا نقشی در حل تنش به‌وجود آمده میان دو ‏کشور داشته باشد.‏

مطالب منتشر شده در صفحه "دیدگاه" صرفا بازتاب دهنده نظر و دیدگاه نویسندگان آن است.

پرش از قسمت در همین زمینه

در همین زمینه

نمایش مطالب بیشتر