گمانه‌زنی درباره "پیامدهای حقوقی" توقیف نفتکش بریتانیا
۱۳۹۸ تیر ۳۱, دوشنبه
دکتر یوسف مولایی در یادداشتی که دوشنبه ۳۱ تیر در روزنامه "ستاره صبح" منتشر شد به بررسی پیامدهای احتمالی توقیف نفتکش بریتانیایی "استینا ایمپرو" توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران در تنگه هرمز پرداخت.
این استاد حقوق بین‌الملل با اشاره به شکایتی که بریتانیا به خاطر توقیف این شناور علیه جمهوری اسلامی به شورای امنیت ارائه کرده، این اقدام لندن را "مسئله مهمی" خواند.
نیروی دریایی سپاه پاسداران روز جمعه، ۲۸ تیر اعلام کرد که به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، نفتکش بریتانیایی استینا ایمپرو را به دلیل نقض قوانین بین‌المللی در تنگه هرمز توقیف کرده است.
توقیف نفتکش بریتانیایی با استقبال رسانه‌ها و شخصیت‌های اصولگرا روبرو شده و علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی این اقدام را پاسخی به توقیف نفتکش "گریس ۱" در آب‌های جبل‌الطارق خوانده است. این نفتکش ۱۳ تیر ماه به ظن انتقال نفت ایران به سوریه و نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا توقیف شد.
یوسف مولایی در یادداشت خود نوشته که اگر فرض را بر "صحت ادعای ایران" مبنی بر نقض قوانین و مقررات داخلی سازمان بنادر ایران توسط نفتکش بریتانیایی بگذاریم توقیف آن می‌تواند "تحت شرایطی" قانونی باشد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
او در ادامه نوشت: «در اینجا باید دقت داشت که قوانین داخلی سازمان بنادر ایران می‌بایست در چارچوب مقررات بین‌المللی که مورد تأیید کارشناسان بین‌المللی و کسانی که مرتبط با IMO، دادگاه حقوق دریایی هامبورگ یا دبیرخانه کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها هستند، باشد.»
به گفته مولایی، این کارشناسان بین‌المللی هستند که تعیین می‌کنند کشتی متخلف باید توقیف شود یا خیر و افزون بر این توقیف شناوری که تخلفی هم کرده باشد نباید طولانی باشد و پس از تعیین جریمه برای تخلف احتمالی باید آزاد شود.
سپاه و سازمان بنادر ایران نفتکش استینا ایمپرو را از جمله متهم کرده‌اند که با عبور از مسیری خلاف قوانین بین‌المللی، امنیت کشتیرانی در تنگه هرمز را به خطر انداخته و با تخلیه پسماند نفت موجود در مخازن خود "موجب ایجاد آلودگی شدید و لطمه زدن به محیط زیست خلیج فارس" شده است.
یوسف مولایی تاکید کرده که اگر این دو ادعای ایران درست هم باشد، در این شرایط عرف بین‌الملل دریانوردی نه توقیف، بلکه جریمه مالی را در نظر می‌گیرد. او خاطر نشان کرده که به همین دلیل توقیف شناور بریتانیایی می‌تواند برای جمهوری اسلامی در عرصه بین‌المللی "مسائل مهمی" ایجاد کند و بهتر است این کار ادامه نیابد.
حمایت یا "جهت‌گیری مثبت" به سود بریتانیا؟
این استاد حقوق بین‌الملل با انتقاد از رسانه‌های داخلی که با "شادکامی" از اقدام سپاه استقبال می‌کنند هشدار داد: «باتوجه به اظهارات غیرکارشناسانه که بسیاری از چهره‌های سیاسی با جهت‌گیری‌های خاص مطرح کرده و می‌کنند، [اقدام آنها] نوعی جهت‌گیری مثبت به نفع انگلیس می‌تواند باشد.»
یکی از موارد مورد اشاره مولایی احتمالا یادداشت روز یکشنبه حسین شریعتمداری، مدیر مسئول روزنامه کیهان است که نوشته دلایلی که سپاه و سازمان بنادر برای توقیف نفتکش بریتانیایی اعلام کرده‌اند "می‌تواند سمت‌وسو و رنگ و بوی انفعال داشته باشد.»
شریعتمداری نوشته است: «توقیف نفتکش انگلیسی اقدام متقابل و عکس‌العمل تلافی‌جویانه کشورمان در قبال توقیف غیرقانونی نفتکش ایرانی در تنگه جبل‌الطارق بوده است؛ بنابراین اگر نفتکش انگلیسی تمامی قوانین و مقررات بین‌المللی دریانوردی را نیز بی‌کم و کاست و مو به مو رعایت کرده بود بازهم باید از سوی نیروی دریایی سپاه توقیف می‌شد.»
در این میان دولت بریتانیا مدعی شده که نفتکش استینا ایمپرو در آب‌های سرزمینی عمان قرار داشته و توسط نیروی دریایی سپاه مجبور به تغییر مسیر و ورد به آب‌های ایران شده است.
توبیاس ال‌وود، معاون وزیر دفاع بریتانیا، روز یکشنبه در گفت‌وگو با شبکه "اسکای" گفته که لندن برای واکنش به توقیف نفتکش استنا ایمپرو "گزینه‌های فراوانی" دارد و پس از مشورت با متحدان بریتانیا در مورد اقدام مناسب تصمیم‌گیری خواهد شد.
یادآوری "عملیات آخوندک" نظامیان آمریکا
روزنامه آلمانی "نوردوست" چاپ اولدنبورگ در یادداشتی نوشته، درست است که آمریکا وارد فاز انتخابات ریاست جمهوری شده، بریتانیا درگیر خروج از اتحادیه اروپاست و کشورهای غربی در مورد بسیاری از مسائل اختلاف نظر دارند و کسی خواستار درگیری نظامی در خلیج فارس نیست، اما جمهوری اسلامی هم نباید دچار سوءتفاهم شود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این روزنامه نوشت حاکمان ایران نباید فراموش کنند که نیروهای آمریکایی در آوریل ۱۹۸۸ (فروردین ۱۳۶۷) و در "عملیات آخوندک" در کمتر از ۲۴ ساعت بخش بزرگی از نیروی دریایی جمهوری اسلامی را منهدم کردند. این واقعه در اواخر جنگ ایران و عراق رخ داد.
آن زمان نیروی دریایی ایالات متحده در واکنش به برخورد یک کشتی جنگی آمریکایی با یک مین دریایی که کار گذاشتن آن به ایران نسبت داده شد، تعداد زیادی کشتی و دو سکوی حفاری که نیروی دریایی جمهوری اسلامی از آنها به عنوان پایگاه نظامی استفاده می‌کرد را بمباران کرد.