کمال خرازی: آمریکا اروپا را گروگان گرفته است
۱۳۹۷ دی ۲۹, شنبه
وزیر خارجه دولت‌های هفتم و هشتم و رئیس کنونی شورای راهبردی روابط خارجی ایران به خاطر "تاخبرهای مکرر" در عملیاتی کردن سازوکار مالی ویژه تعامل با ایران موسوم به "اس.پی.وی" از اتحادیه اروپا به شدت انتقاد کرد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، کمال خرازی روز شنبه ۲۹ دیماه در دیدار با هیئتی از موسسه ایتالیایی امور بین‌المللی (IAI) گفت: «ایران صداقت خود را در اجرای برجام نشان داده و نگاه افکار عمومی ایران به رویکرد اروپا در قبال برجام منفی‌تر شده است، منافع اروپا ایجاب می‌کند که گام‌های عملی در قبال برجام بردارد.»
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده هشتم ماه مه سال پیش فرمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را صادر کرد و پس از آن تحریم‌های تعلیق شده این کشور علیه جمهوری اسلامی دوباره اعمال شدند.
سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای (بریتانیا، فرانسه و آلمان) که در کنار روسیه و چین همچنان به توافق هسته‌ای پایبند مانده‌اند، پس از خروج آمریکا و بازگشت تحریم‌ها برای ترغیب جمهوری اسلامی به ادامه پایبندی به برجام، وعده دادند یک سازوکار مالی ویژه برای تعامل مالی و تجاری با ایران راه‌اندازی کنند.
هدف از سازوکار مالی ویژه، فراهم کردن زمینه مبادلات مالی و تجاری شرکت‌های اروپایی و ایران به‌رغم تحریم‌های آمریکا عنوان شده است. با این همه اغلب شرکت‌های بزرگ اروپایی که با آمریکا و متحدانش روابط اقتصاد‌ی گسترده‌ای دارند همکاری خود با ایران را قطع کرده‌اند.
کشورهای اروپایی می‌گویند قادر به اعمال نفوذ بر شرکت‌های اروپایی و وادار کردن آنها به همکاری با ایران نیستند. کمال خرازی این استدلال را بهانه‌ای غیرقابل پذیرش خوانده و گفته است: «اگر دولت‌های اروپایی می‌دانستند که بر شرکت‌های خود نفوذی ندارند، چرا با ایران وارد مذاکره شدند؟»
شکست برجام، تهدید امنیت اروپا؟
مطابق گزارش‌ها، واشنگتن در هفته‌ها و روزهای گذشته فشار بر کشورهای اروپایی را برای عدم همکاری با ایران افزایش داده است. رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران می‌گوید تن دادن اروپا به فشارهای آمریکا در این مقطع موجب فشارهای بیشتر ایالات متحده بر آنها در آینده خواهد شد. او هشدار داد: «شکست برجام، امنیت اروپا را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.»
او درباره چگونگی ارتباط شکست برجام با تهدید احتمالی امنیت اروپا توضیح بیشتری نداد اما خاطر نشان کرد: «آمریکا اروپا را گروگان خود گرفته است و به همین خاطر اروپا در آینده با مشکلات بیشتری در قبال آمریکا مواجه خواهد شد.»
خرازی با بیان این که ناتوانی دولت‌های اروپایی در حمایت و هدایت شرکت‌های اروپایی برای همکاری با ایران قابل دفاع و پذیرش نیست تاکید کرد: «این بدان معناست که نمی‌توان به امضای دولت‌های اروپایی اعتماد کرد.»
همزان با این اظهارات، خبرگزاری رویترز گزارش داد که نشستی که ۱۸ دیماه میان نمایندگان چند کشور اروپایی و دیپلمات‌های ایرانی در تهران برگزار شده بود به تشنج و تنش کشیده شده و بی‌نتیجه خاتمه یافته است.
رویترز به نقل از چهار دیپلمات اروپایی می‌گوید نمایندگانی از فرانسه، بریتانیا، آلمان، دانمارک، هلند و بلژیک در دیدار با مقامات ایرانی این پیام را به آنها منتقل کرده‌اند که دیگر آزمایش موشک‌های بالستیک و برنامه‌ریزی برای عملیات تروریستی در خاک اروپا را تحمل نخواهند کرد.
افزایش تنش میان ایران و اروپا
این خبرگزاری به نقل از یک دیپلمات اروپایی گزارش داد که نتیجه نشست تهران نشان می‌دهد که تنش در روابط جمهوری اسلامی و اروپا در حال افزایش است. یک روز پس از تاریخی که برای برگزاری این نشست عنوان شده، کشورهای عضو اتحادیه اروپا یک نهاد اطلاعاتی ایران را به اتهام طراحی عملیات تروریستی علیه مخالفان در خاک این اتحادیه تحریم کردند.
افزایش تنش میان ایران و اروپا با توجه به هشدارهای کمال خرازی، به خصوص با توجه به نهادی که ریاستش را بر عهده دارد باورپذیر به نظر می‌رسد؛ گرچه ایران با گسست از اروپا منزوی‌تر از پیش خواهد شد.
شورای راهبردی روابط خارجی، اندیشکده‌ای است که در سال ۱۳۸۵ به فرمان رهبر جمهوری اسلامی علی خامنه‌ای تاسیش شده و رئیس و اعضای آن را او منصوب می‌کند. یکی از وظایف این شورا "تهیه راهبردها و سیاست‌ها و راهکارهایی که جمهوری اسلامی را در سیاست خارجی به نتایج مطلوب برساند" تعریف شده است.
سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای پیش از این نیز نسبت به برنامه‌های موشکی و حضور منطقه‌ای جمهوری اسلامی، که با انتقاد شدید واشنگتن روبروست، ابراز نگرانی کرده بودند. با این همه تحولات روزهای گذشته در نظر برخی از ناظران می‌تواند به معنای نزدیکی بیشتر اروپا به آمریکا ارزیابی شود.
ترامپ از زمان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۶ توافق هسته‌ای با ایران را بدترین توافق‌نامه تاریخ خوانده و تهدید کرده بود که اگر نواقص آن با مذاکره مجدد برطرف نشود از آن خارج خواهد شد.
هزینه سنگین "آتش زدن" برجام
رهبر جمهوری اسلامی خرداد ۹۵ و در بحبوحه مبارزات انتخاباتی در آمریکا گفته بود: «ما برجام را نقض نمی‌کنیم لکن اگر طرف مقابل نقض کند که الان نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا دارند تهدید می‌کنند که برجام را پاره می‌کنیم؛ اگر آنها برجام را پاره کردند ما آن را آتش می‌زنیم.»
شماری از تحلیلگران معتقدند قطع امید تهران از اروپا و افزایش تنش میان دو طرف می‌تواند ایران را به "آتش زدن" برجام نزدیک کند.
به رغم این، هزینه سنگین خروج احتمالی جمهوری اسلامی از برجام را نباید نادیده گرفت. در چنین حالتی به احتمال زیاد روسیه و چین نیز، به عنوان دو قدرت جهانی طرف توافق هسته‌ای مجبور به تجدید نظر در روابط خود با تهران خواهند شد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ظاهرا بر همین اساس است که کمال خرازی در دیدار با هیئت ایتالیایی روابط ایران و اروپا را "حائز اهمیت" خوانده و تاکید کرده: «گفت‌وگو در زمینه‌های مختلف میان طرفین مفید خواهد بود.»
به گزارش ایسنا اعضای این هیئت ضمن تقبیح خروج آمریکا از برجام به منصوب خامنه‌ای در شورای راهبردی روابط خارجی گفته‌اند: «با این حال در هم‌تنیدگی و وابستگی اروپا به آمریکا شدید است.»