"یا علی مدد" - نمایشگاه نقاشی خسرو حسن‌زاده در برلین
۱۳۸۸ شهریور ۳۱, سه‌شنبه
بسیاری از هنرمندان برجسته ایرانی در عرصه هنر جهانی ایران را داوطلبانه ترک کرده یا مجبور به ترک ایران شده‌اند. خسرو حسن‌زاده یکی از مشهورترین نمایندگان هنر تجسمی معاصر ایران در عرصه جهانی محسوب می‌شود، که در ایران زندگی و فعالیت می‌کند.
آثار او در حال حاضر به موازات برگزاری جشنواره جهانی ونیز، در نمایشگاه هنرمندان منتخب جهان اسلام در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن به نمایش گذاشته شده‌است. نقاشی‌های او را تا چند هفته پیش می‌شد در نمایشگاه "ایران در درون و بیرون" در موزه چلسی نیویورک دید؛ این نقاشی‌ها بزودی در نمایشگاه "گذری در ایران – ایران جدید و منابع الهام آن" در لندن به نمایش گذاشته می‌شود. برلین دیگر توقف‌گاه هنر خسرو حسن‌زاده است.
آثار او در حال حاضر به موازات برگزاری جشنواره جهانی ونیز، در نمایشگاه هنرمندان منتخب جهان اسلام در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن به نمایش گذاشته شده‌است. نقاشی‌های او را تا چند هفته پیش می‌شد در نمایشگاه «ایران در درون و بیرون» در موزه چلسی نیویورک دید؛ این نقاشی‌ها بزودی در نمایشگاه «گذری در ایران – ایران جدید و منابع الهام آن» در لندن به نمایش گذاشته می‌شود. برلین دیگر توقف‌گاه هنر خسرو حسن‌زاده است.
پیوندی عمیق با فرهنگ "عامیانه" و هنر سنتی
آثار نقاشی و چیده‌مانی خسرو حسن‌زاده گویای پیوند عمیق و ناگسستنی او با فرهنگ "عامیانه" و هنر سنتی ایران است. او در آثار خود از زندگی روزمره، مراسم مذهبی و موتیف‌های سنتی الهام گرفته است. در تمامی این آثار انسان به‌عنوان محور اصلی مطرح است. موتیف‌های حسن‌زاده مادر، خواهران، دوستان هم‌محله‌ای، هنرمندان مردمی مانند گوگوش و قهرمانان ملی مانند تختی هستند.
حسن‌زاده گاه از مقوای پسمانده و بسته‌بندی مواد غذایی به‌عنوان زیربنای کار خود استفاده می‌کند و گاه با سرهم کردن اجناس دست دوم بازار با خوشنویسی سنتی اسمبلاژی (جفت و جور در آثار هنری) را خلق می‌کند. نتیجه آن آثاری هستند پر از روح و انرژی که گاهی شباهتی با "هنر بازاری" دارند و گاهی نیز "مبتذل و توخالی" به نظر می‌رسند.
خسرو حسن‌زاده در آثار خود موضوعات اجتماعی در ایران را مورد سؤال و بحث قرار می‌دهد. او واهمه‌ای از بیان و اجرای هنری موضوعات حساسی مانند جنگ ایران و عراق، جایگاه زن در جامعه اسلامی، فحشا و ترور ندارد و این موضوعات را بی‌پرده بیان می‌کند.
"جنگ" و "فاحشه‌گری" در ایران اجازه نمایش نیافتند
تابلو‌های "جنگ" حسن‌زاده با رنگ‌های سیاه و سفید اجرا شده‌اند. کفن‌های سفید نیستی و مرگ را نشان می‌دهند. رنگ سیاه زمینه بیانگر نابودی و دورانی سیاه در تاریخ ایران است. این آثار در تضادی آشکار با صحنه‌های جنگ نقاشی شده با رنگ‌های زنده و شاداب روی دیوار خیابان‌ها و شهرها قرار داشتند.
مجموعه "فاحشه‌گری" چهره ۱۶ زن فاحشه را نشان می‌دهد که توسط یکی از متعصبین مذهبی در مشهد به قتل رسیدند. حسن‌زاده عکس‌های سیاه و سفید این زنان را که در روزنامه چاپ شده بود با استفاده از تکنیک چاپ سیلک روی بوم نقاشی پیاده کرد و با استفاده از رنگ به فاحشه‌های کشته شده "روح دوباره داد". مجموعه "فاحشه‌گری" ارتباط بین جنسیت و قدرت در ایران امروز را نشان می‌دهد و به آن انتقاد می‌کند.
"یا علی مدد" ستایش ورزش پهلوانی
نمایشگاه برلین بخشی از جدیدترین آثار حسن‌زاده به نام "یا علی مدد" وآثاری ازمجموعه "تروریست" را به نمایش می‌گذارد. مجموعه "یا علی مدد" در سال‌های ۲۰۰۹ - ۲۰۰۸ میلادی (۱۳۸۸ - ۱۳۸۷) خلق شده است. حسن‌زاده در این مجموعه آثار با "ورزش پهلوانی" و محتوای فرهنگی آن برخورد می‌کند.
این ورزش قدیمی سنت‌های متفاوتی را با یکدیگر پیوند می‌دهد. "ورزش پهلوانی"، به گفته حسن‌زاده، از سوئی ریشه در رسوم فرهنگی ایران قبل از اسلام دارد و از سوئی دیگر ارزش‌های معنوی صوفی‌گری را سرمشق خود قرار می‌دهد. در این سنت قدیمی، ارزش پهلوان کشتی‌گیر در قدرت بدنی او نیست، بلکه فضیلت، خویشتن‌داری و خیرخواهی او اهمیت اساسی دارد.
گرچه این ورزش سنتی به‌تدریج در حال از بین رفتن است، اما محبوبیت خود را از دست نداده است. تصاویر پهلوانان قدیمی هنوز دیوار قهوه‌خانه‌ها و برخی از دیگر مکان‌های عمومی را تزئین می‌کنند. حسن‌زاده از عکس‌های قدیمی پهلوانان کشتی استفاده می‌کند و آنان را در مجموعه "یا علی مدد" روی تابلوی نقاشی جاودانی می‌کند، تا به‌گفته خود "ورزش پهلوانی" را مورد ستایش قرار دهد. در این آثار خوشنویسی اسلامی به‌عنوان عنصری دکوراتیو با عکاسی و نقاشی هماهنگی می‌یابد. چنین به نظر می‌آید که حروف در زمینه تابلو در حال چرخش هستند. چرخش حروف رقص صوفیان را به یاد می‌آورد.
"تروریست"های حسن‌زاده بیگانه نیستند
مجموعه "تروریست" (مربوط به سال ۲۰۰۴ میلادی / ۱۳۸۳) ترکیبی از تصویر و نوشته است. خسرو حسن‌زاده در تابلوهائی با ابعاد بزرگ چهره خود و نزدیکانش مانند مادر وخواهر خود را به‌عنوان تروریست روی پرده آورده است. او در این آثار چهره تروریست ها را با سبکی "عامیانه" رنگ‌آمیزی کرده‌است. حسن‌زاده همچنین یک رسم قدیمی در عکاسی "عامیانه" را به‌کار می‌گیرد. در این نوع عکاسی اشیائی با ارزش‌های مخصوص در حول و حوش پرتره به‌شکل کلاژ چیده می‌شوند.
حسن‌زاده در مجموعه "تروریست" اشاره‌ای انتقادی به برخورد دنیای غرب به مسلمانان می‌کند. او به بیننده غربی نشان می‌دهد که تجسم او از فرهنگ و جهان اسلام می‌تواند تجسمی کلیشه‌وار باشد.
خسرو حسن‌زاده در جستجوی هویت خود به‌عنوان یک هنرمند ایرانی با ریشه‌های مذهبی و فرهنگی خود در عرصه هنر جهانی است. او در آثار خود به‌کارگیری اصول و معیارهای زیبائی‌شناسی غرب در تجزیه و تحلیل آثار هنرمندان کشورهای شرق را مورد سؤال و انتقاد قرار می‌دهد.
EV/KG