ملاقات وزیر خارجه آلمان با مقام‌‌های عربستان سعودی در ریاض
۱۴۰۳ شهریور ۱۵, پنجشنبه
آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان روز پنجشنبه ۵ سپتامبر (۱۵ شهریور) در جریان یازدهمین سفر خود به خاورمیانه از زمان آغاز جنگ اخیر غزه، وارد ریاض، پایتخت عربستان سعودی شد و با فیصل بن فرحان، وزیر خارجه این کشور ملاقات کرد.
به رغم آن که این گفت‌وگوها پشت درهای بسته برگزار شد و نشست مطبوعاتی مشترکی نیز برای آن برنامه‌ریزی نشده بود اما بنا به اعلام سخنگوی وزارت خارجه آلمان، "وضعیت بحرانی در منطقه خاورمیانه و دستیابی به توافق آتش‌بس در غزه"، محور گفت‌وگوهای بربوک در این سفر بوده است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
بر اساس گزارش‌های منتشرشده وزیر امور خارجه آلمان قرار است در راستای ادامه مذاکرات آتش‌بس غزه و آزادسازی گروگان‌های اسرائیلی، در ادامه به اردن، اسرائيل و نیز مناطق فلسطینی در کرانه باختری سفر کند.
عربستان سعودی که یک قدرت منطقه‌ای مهم محسوب می‌شود از آغاز جنگ غزه که پس از حملات مرگبار گروه تروریستی حماس در هفتم اکتبر شعله‌ور شد، بارها عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه را محکوم کرده و از فلسطینی‌ها حمایت کرده است. از دیگر سو تلاش‌های پیشین برای نزدیکی دیپلماتیک ریاض با اسرائیل نیز به دلیل وقوع جنگ غزه متوقف شده است.
مقصد بعدی بربوک پس از دیدار در ریاض، اردن خواهد بود و وزیر خارجه آلمان در امان با ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن، ملاقات خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: رویترز: آمریکا تا آخر هفته طرح تازه‌ای برای آتش‌بس در غزه ارائه می‌کند
سفر بربوک به خاورمیانه در شرایطی صورت می‌گیرد که نگرانی‌ها از تشدید تنش‌ها در منطقه افزایش یافته است. وزیر خارجه آلمان پیش از سفر خود بر لزوم یافتن راه‌حل از طریق مذاکره تاکید کرده و خواستار دستیابی به توافقی برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌های باقیمانده در دست حماس شده بود.
این سفر هچنین در شرایطی صورت می‌گیرد که مذاکرات چندماهه میان اسرائیل و حماس با میانجیگری ایالات متحده، مصر و قطر تا کنون بی‌نتیجه بوده است.
دولت آلمان روز چهارشنبه ۴ سپتامبر (۱۴ شهریور) از تمامی طرف‌های درگیر در مذاکرات آتش‌بس خواست که حداکثر انعطاف‌پذیری و آمادگی برای سازش را از خود نشان دهند.
این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تاکید کرده است، "موضع سختگیرانه خود را حفظ خواهد کرد و تسلیم فشارها نخواهد شد".
بیشتر بخوانید: بایدن: نتانیاهو برای رسیدن به توافق تلاش کافی نمی‌کند
پیش از این جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا روز دوشنبه ۲ سپتامبر (۱۲ شهریور) گفته بود که توافق بر سر آزادی گروگان‌ها "بسیار نزدیک" است اما نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل برای رسیدن به توافق "به اندازه کافی تلاش نمی‌کند".
نتانیاهو روز چهارشنبه ۴ سپتامبر (۱۴ شهریور) گروه تروریستی حماس را متهم کرد که تا کنون "همه چیز را در مذاکرات رد کرده" است. از سوی دیگر، حماس نیز نتانیاهو را متهم می‌کند که قصد دارد مانع توافق شود.
قرار است روز جمعه وزیر امور خارجه آلمان در اسرائیل با همتای اسرائیلی خود، یسرائيل کاتز، و نیز وزیر دفاع این کشور یوآو گالانت دیدار کند. همچنین دیداری با محمد مصطفی، نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان فلسطینی در کرانه باختری برنامه‌ریزی شده است.
دیپلماسی خاورمیانه آلمان تا کنون چه دستاوردی داشته است؟
وزیر امور خارجه آلمان در حالی یازدهمین سفر خاورمیانه‌ای خود پس از جنگ غزه و حملات هفتم اکتبر را آغاز کرده است که مذاکرات آتش‌بس و آزادی گروگان‌های اسرائیلی تا کنون نتیجه‌ای در بر نداشته است. او تنها کمتر از یک هفته پس از حمله گروه تروریستی حماس به اسرائیل در "نتیووت" در جنوب اسرائیل که تنها چند کیلومتر با نوار غزه فاصله دارد حضور پیدا کرد.
وزیر امور خارجه آلمان از همان زمان، موضع خود درباره این حملات را اعلام کرد و گفت: «امنیت اسرائیل برای ما یک اولویت اساسی است. آلمان قاطعانه در کنار اسرائیل ایستاده است. اسرائیل از همبستگی و حمایت کامل ما برخوردار است؛ هر جا که لازم باشد، هر جا که ضرورت داشته باشد.»
بیشتر بخوانید: تماس تلفنی شولتس با پزشکیان: از تشدید تنش نظامی جلوگیری کنید
با این حال، آلمان به رغم صادرات تسلیحات و پشتیبانی سیاسی از اسرائیل در سازمان ملل به انتقاد از نحوه جنگ اسرائیل نیز پرداخته و تلاش می‌کند بین همبستگی و انتقاد تعادل برقرار کند. وزیر خارجه آلمان پیش از این در ماه ژانویه گفته بود: «ارتش اسرائیل باید بیشتر تلاش کند تا غیرنظامیان فلسطینی در غزه را محافظت کند. نیروهای اسرائیلی باید راه‌هایی پیدا کنند که با حماس مبارزه کنند بدون اینکه این‌همه فلسطینی آسیب جسمی و جانی ببینند.»
کارشناس خاورمیانه: آلمان باید در اروپا یک موضع مشترک ایجاد کند
در همین راستا دانیل گرلاخ، کارشناس خاورمیانه می‌گوید موضع وزارت خارجه آلمان مبنی بر ایجاد تعادل میان همبستگی و انتقاد "نه در خارج از اروپا و نه در خاورمیانه دیده نمی‌شود".
او می‌افزاید: «من نمی‌دانم وزیر امور خارجه از کجا چنین اطمینانی پیدا کرده که گویا موضع به‌اصطلاح متفاوت او در جهان به نوعی شنیده می‌شود.»
به باور گرلاخ، "مشکل این است که سیاست خاورمیانه تنها در وزارت امور خارجه ساخته نمی‌شود، بلکه در دفتر صدراعظم نیز مورد توجه است".
این کارشناس خاورمیانه می‌گوید که موضع دولت آلمان که با تمام قدرت در کنار اسرائیل ایستاده است، در سطح بین‌المللی به‌ویژه در جهان عرب "موجب بی‌اعتمادی نسبت به آلمان شده است".
بیشتر بخوانید: هشدار آلمان، فرانسه و بریتانیا به ایران درباره افزایش تنش‌ها
به گفته گرلاخ "آلمان باید از نفوذ خود استفاده کند تا در اروپا یک موضع مشترک ایجاد کند، برای نمونه در محکومیت خشونت‌های شهرک‌نشینان تندرو در کرانه باختری یا تحریم دو وزیر راست افراطی در دولت اسرائیل".
این کارشناس سیاسی امور خاورمیانه همچنین با اشاره به این که "کشورهای اروپایی امکان یافتن تصمیمات مشترک را ندارند" می‌گوید، "برخی کشورها، به‌ویژه مجارستان، که اکنون ریاست شورا را هم برعهده دارد، مانع از این تصمیمات می‌شوند، زیرا آن‌ها کاملا همسو با نتانیاهو هستند."
گرلاخ با اشاره به این که به باور او "آلمان در سیاست خاورمیانه خود پشت آمریکا پنهان شده است" می‌افزاید، "در چنین شرایطی، آلمان می‌تواند بگوید ما شاید بخواهیم همکاری کنیم. اما در سطح اروپایی نمی‌توانیم این را پیش ببریم".
تنها وزیر امور خارجه‌ای که به اندازه بربوک وزیر امور خارجه آلمان به اسرائیل سفر کرده، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده است.
این در حالی است که آلمان برخلاف آمریکا که حضور نظامی گسترده‌ای در منطقه دارد، ابزارهای فشار دیپلماتیک کمی در اختیار دارد.
از این رو به باور این کارشناس خاورمیانه، اقدامات آلمان غالبا به درخواست‌ها و پیشنهادهای دیپلماتیک، بیانیه‌ها و تقاضاهای لفظی از طرف وزیر امور خارجه این کشور محدود می‌شود، بدون اینکه توانایی واقعی برای اعمال فشار یا تغییر اوضاع وجود داشته باشد.
در ماه مارس سال جاری میلادی وزیر خارجه آلمان با هشدار نسبت به قطع کمک‌های بشردوستانه مورد نیاز مردم غزه گفته بود: «این کار گرسنگی، رنج و نفرت جدیدی در دل‌های بسیاری از مردم ایجاد می‌کند. ما همه می‌دانیم که مخالفت‌ها با راه‌حل دوکشوری بسیار زیاد است. اما ما همچنین می‌دانیم: بدون چشم‌انداز برای یک راه‌حل دوکشوری، صلحی وجود نخواهد داشت.»
به نظر می‌رسد این گونه درخواست‌ها برای دستیابی به یک راه‌حل سیاسی در سفر خاورمیانه‌ای کنونی به عربستان سعودی، اردن و اسرائیل بربوک نیز شنیده خواهد شد.
گرلاخ معتقد است که این تلاش‌ها تا کنون "به غیر از موفقیت‌های کوچکی در کمک‌های بشردوستانه" نتیجه‌ای نداشته است. به گفته او سیاست آلمان به طور کلی مبتنی بر این بوده که "حداقل اسرائیلی‌ها به ما گوش می‌دهند، و به همین دلیل ما به طور علنی از آن‌ها انتقاد نمی‌کنیم، زیرا می‌خواهیم که اسرائیلی‌ها این کانال‌ها را با ما باز نگه دارند. اما این رویکرد آشکارا به جایی نرسیده است".
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
با این حال به نظر می‌رسد که وزیر امور خارجه آلمان از ادامه و پیشبرد این سیاست دلسرد نخواهد شد. او پیش از این در جریان آخرین سفرش به اسرائیل در اواخر ماه ژوئن به وضوح گفته بود که "تسلیم شدن در بین گزینه‌های او نیست".