«غارنشینان» یا جویندگان نان و آب؟
۱۳۸۵ خرداد ۱۲, جمعهبه گزارش ایرنا، این نماینده دورههای چهارم و پنجم و هفتم که روزنامهی کارگزاران، روز چهارشنبه، او را از خبرسازترین نمایندگان مجلس خوانده، در حاشیهی جلسهی علنی مجلس گفته، مردم این «روستای تازه کشف شده غارنشینهای برهنه بوده و از برگ درختان تغذیه میكنند.»[دوم خرداد]
بنا به نوشتهی کارگزاران، زادسر «چند سال پیش نیز در مصاحبهای با هفتهنامهی یالثارات [ارگان انصار حزبالله] اعلام کرده بود که برخی از مردم عنبرآباد به مانند انسانهای اولیه زندگی میکنند.» [کارگزاران، چهارشنبه ۱۰ خرداد]
این خبر فردای آن روز، دوم خرداد، به وسیلهی اغلب خبرگزاریها و مطبوعات انتشار یافت و خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، آن را زیر عنوان کشف «قبیلهای غارنشین در ارتفاعات شهر جیرفت و عنبرآباد» مخابره کرد.
گزارشگر روزنامهی همشهری نیز ۶ خرداد، گرچه در مورد ساکنان روستاهای این منطقه مینویسد «بررسیها نشان میدهد كه آنها عملاً كپرنشین هستند اما با توجه به سرمای زمستان به صخرهها پناه میبردهاند» با این حال گزارش بازدید از این منطقه را زیر عنوان «گزارش اختصاصی همشهری از غارنشینان پیدن كوئیه» منتشر میکند.
امروز با توجه به گزارشهای منتشر شده و با عنایت به مشاهدات خبرنگاران، معلوم شده صحبت از کشف قبیلهای با مردمانی شبیه به انسانهای نخستین اگر جنجال نباشد، غیرمسئولانه، اغراقآمیز و در هر حال خلاف واقع است.
آنچه از گزارشها برمیآید وجود مردمانی فقیر و محروم است که بخش اعظم آنها در طول سالیان خشکسالی و در پی یافتن آب از درههای این منطقه به مناطق مرتفعتر کوچ کردهاند و در گروههای کوچک در کپرهایی ساده که اغلب با شاخ و برگ درختان ساخته شده زندگی میکنند.
آقای زادسر که بیش از یک دهه نمایندگی این مردم را در مجلس برعهده داشته اشاره میکند که «از جمعیت ۷۰۰هزار نفری جنوب كرمان ۳۰۰هزار نفر كپرنشین هستند و هنوز روستاهای كشف نشده در آنجا یافت میشود.»
برخی منابع تعداد کپرنشینان این منطقه را ۴۰۰ هزار نفر ذکر میکنند. در مناطق کوهستانی جنوب جیرفت و در ارتفاعات دشوارگذر آن، جمعیتهای پراکندهای زندگی میکنند که برخی از آنها هرگز به شهر پا نگذاشتهاند و به قول زادسر «هیچ اطلاعی از خدا دین، اسلام و ولایت ندارند.»
اما ایجاد این تصور که اینان غارنشینان برهنهای هستند که از برگ درخت تغذیه می کنند نیز چندان با واقعیت همخوانی ندارد. خبرنگاران از موتورسیکلتها و سلاحهایی خبر میدهند که برخی از این کپرنشینان داشتهاند و از کمکهایی که بعضی از روستاییان مجاور به آنها میکردهاند.
در برخی از این کپرها حتا کسانی میزیند که خواندن و نوشتن میدانند و تا کنون نامههایی نیز به مقامات محلی نوشته و خواستار کمک و رسیدگی به وضعشان بودهاند.
آنچنان که از گزارشهای روزهای اخیر برمیآید فقر و محرومیت صفتهای مناسبتری برای توصیف وضعیت مردم این منطقه است تا غارنشینی. منطقهی جیرفت به ویژه با کاوشهای چند سال گذشته به عنوان محلی با تمدنی بسیار کهن شناخته شده که به زعم برخی از کارشناسان بناها و یافتههای آن که خبر از تمدنی هفت هزار ساله میدهد میتواند به بازنویسی بخشی از تاریخ تمدن و منطقه منجر شود.
در چنین شرایطی کشف روستا و مردمانی بیارتباط با شهر و شهر نشینی، که از تغییرات دههها و بلکه سدههای گذشته دور ماندهاند باید پیش از هر چیز مورد توجه مردمشناسان، باستانشناسان و مورخان باشد. در حالی که زادسر خبر از کشف این روستا به وسیلهی «سربازان گمنام وزارت اطلاعات» میدهد.
چنین که پیداست مقامات محلی، فرماندار، جمعیت حلال احمر، و امام جمعه عنبرآباد پس از آگاهی از وجود این مردم با اهدای چادر، لباس و مواد غذایی آنها را تشویق به اسکان در نزدیکی جادهها کردهاند. گرچه ظاهرا عدهای از آنها زندگی در همان کپرها را به کمکهای پیشنهادی ترجیح دادهاند.
خبررسانی در مورد مردم این منطقه و وضعیت زیست و معیشت آنها شاید بهگونهای در ضبط نام آن روستایی متجلی باشد که خبر کشف آن موضوع را به مطبوعات کشاند. این روستا که ۲۰۰ نفر جمعیت دارد و از چند آبادی تشکیل شده ظاهرا «پیدنکوییه» نام دارد.
این نام در گزارش ایرنا "پید نكوپیه"، در ایلنا "پیدنكوئید"، و در ایسنا "پیر نكوئیه" ضبط شده که این آخری به برخی از روزنامههای از جمله روزنامه شرق، ۲ خرداد، نیز سرایت کرده است.
با این همه توجه به شوربختی و فقر بیحد مردم از همان سخنان اغراقآمیز و بعضا نادقیق نمایندهی جیرفت و عنبرآباد، علی زادسر آغاز شد که به گزارش خبرگزاریها، خطاب به «مسئولانی كه دهها میلیون دلار به كشورهای دیگر كمك میكنند» گفته بود:
«ما به مسؤولان جمهوری اسلامی نمیگوئیم به مسلمانان مظلوم و محروم سایر كشورها كمك نكنند» اما «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است.» [ایلنا، فارس، دوم خرداد ۸۵]
بهزاد کشمیریپور، گزارشگر صدای آلمان در تهران