روسیه، طرح هاب گازی ترکیه و جایگاه ایران
۱۴۰۱ آبان ۲۲, یکشنبه
پس از آن‌که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، ایده ایجاد یک هاب گاز برای اروپا در تنگه بسفر را به مذاق رجب طیب اردوغان خوشایند ساخت و رئیس‌جمهوری ترکیه را مردی نامید که "به حرف خود پایبند" است، کارشناسان و مقامات دولتی کشورها وارد بررسی این موضوع شدند.
به ویژه کارشناسان روسیه در این مورد تردید دارند و دست کشیدن از بازار فروش اروپا برای آنها گزینه‌ای نیست.
به اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
ترکیه می‌خواهد با ایجاد یک محور بین‌المللی پخش گاز (هاب گازی) برای گاز خط لوله و گاز طبیعی مایع (LNG) با بحران اقتصادی ناشی از تورم شدید خود مقابله کند. هم‌اکنون نرخ تورم در ترکیه به ۸۵،۵ درصد رسیده است.
کمبود بازارهای فروش برای روسیه و تورم بالا در ترکیه هر دو کشور را به سمت پروژه بلندپروازانه هاب گاز پوتین-اردوغان سوق داده است.
پیش‌شرط‌های تبدیل شدن به هاب گاز و موضع ایران
کارشناسان انرژی به خبرگزاری ایلنا گفته‌اند، درحالی‌که ترکیه می‌خواهد یک هاب گاز باشد، چند چالش وجود دارد که باید به آنها توجه شود.
برای تبدیل‌شدن به یک هاب گاز، چندین منبع تأمین باید از جهت‌های مختلف و مسیر‌های تحویل مختلف در یک مکان که کشور مرکز قادر به تجارت گاز باشد، همگرا شوند و توافق‌های تجاری با شرکت‌های مختلف از کشورهای دیگر را ممکن کند.
گاز روسیه؛ از غرب رانده و از شرق مانده
همچنین باید قوانین چگونگی تبدیل‌شدن به هاب گاز تعیین و اجرا شوند. علاوه بر این، ترکیه با گاز یک منبع نمی‌تواند به هاب گاز تبدیل شود، موضوعی که ایران به عنوان یکی از مبادی صادرات گاز به ترکیه تاکنون این برنامه را نپذیرفته و حاضر نشده بازیگری نقش صادرکننده گاز به اروپا را به ترک‌ها واگذار کند.
فیروز دولت‌آبادی، سفیر پیشین ایران در آنکارا به خبرگزاری ایلنا درباره تلاش روسیه برای اینکه ترکیه تبدیل به هاب گازی منطقه شود، می‌گوید: «این برنامه شدنی نیست و حتی اگر تحقق یابد یک اقدام موقت است، هیچ کشوری حاضر نیست برتری ژئوپلیتیکی خود را آن هم در صنعت گاز به کشور دیگری واگذار کند. روسیه در بلندمدت چنین کاری را انجام نمی‌دهد، این موضوع در نهایت ممکن است یک برنامه کوتاه‌مدت باشد که به این سرعت اتفاق نمی‌افتد. ضمن اینکه اکنون اتحادیه اروپا نیاز زمستانی خود را ذخیره کرده و مسئله حادی ندارد.»
پیشنهاد پوتین به اردوغان؛ تبدیل ترکیه به یک مرکز توزیع گاز
سفیر اسبق ایران در ترکیه خاطرنشان کرد: «ترکیه با ایران نیز مذاکراتی برای دریافت گاز داشته و مشکل این بود که ترک‌ها در نظر داشتند گاز را از ما خریداری کرده و خودشان به اروپا صادر کنند که این مورد قبول ایران نبوده و همواره اعلام کرده حق ترانزیت را می‌پردازد اما منابع استراتژیک خود را در اختیار هیچ کشوری قرار نمی‌دهد تا از این طریق بازاریابی کند.»
منابع مختلف گازی ترکیه
چندی پیش فاتح دونمز، وزیر انرژی ترکیه در تلویزیون ترکیه تاکید کرد: «البته روسیه یک بازیگر مهم، یک کشور تامین‌کننده مهم است. تا همین اواخر، ارسال گاز از روسیه تا یک سوم گاز مورد نیاز اروپا را پوشش می‌داد. در مورد ترکیه، گاز روسیه حداقل ۴۰ درصد از مصرف کشور ما را تشکیل می‌دهد. با این حال، ما تنها بر یک منبع تامین تمرکز نخواهیم کرد.»
به گزارش سایت آلمانی "فاینانس‌مارکت‌ولت"، وزیر انرژی ترکیه افزود: «در آینده، ما روی ایران، آذربایجان، عراق و در مورد LNG، امارات متحده عربی، قطر و عمان تمرکز خواهیم کرد. در عین حال، ما به طور فعال LNG را با الجزایر و حتی نیجریه تجارت می‌کنیم. در صورت لزوم، ما LNG را از آمریکا خریداری می‌کنیم.»
لوله‌گذاری ترکیه در دریای سیاه؛ پایان واردات گاز از ایران؟
دونمز گفت که گفت‌وگوها با لیبی نیز ادامه دارد و در شرایط مناسب می‌توان صادرات گاز مصر و اسرائیل را نیز به آن افزود. از سوی دیگر پرس‌و‌جو در مورد خرید گاز حتا از منطقه آسیا و اقیانوسیه انجام شده است.
وزیر انرژی ترکیه تأکید کرد که ترکیه یکی از کشورهایی است که غنی‌ترین منابع ورودی و بیشترین تنوع را در مقایسه با سایر مراکز تجارت گاز در جهان دارد و جریان گاز از تقریبا ۱۵ کشور وجود دارد.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه نیز طی سخنانی در این رابطه گفته است: «آن گونه که وعده داده شده، روند اتصال میدان گازی آکاریا در دریای سیاه به زیرساخت‌های ملی سال آینده به پایان می‌رسد.»
تلفات گاز ایران در مرحله استخراج؛ معادل یک‌سوم گاز مصرفی ترکیه
اردوغان در مراسم افتتاح یک خط لوله انتقال گاز در استان قسطمونیه گفت: «حفاری در ۹ چاه از ۱۰ چاه فاز نخست میدان گازی ساکاریا در دریای سیاه به پایان رسیده است.»
ترکیه در سال ۲۰۲۰ میدان گازی ساکاریا در بستر دریای سیاه را اکتشاف کرد و مدعی شد که ۵۴۰ میلیارد مترمکعب ذخایر گازی دارد.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در یک نشست منطقه‌ای در قزاقستان در ۱۳ اکتبر (۲ مهرماه) گفت: «اگر ترکیه و خریداران احتمالی ما در کشورهای دیگر علاقه‌مند باشند، می‌توانیم یک سیستم خط لوله گاز دیگر بسازیم و یک هاب گازی در ترکیه برای فروش به کشورهای دیگر به‌ویژه اروپایی‌ها در نظر بگیریم.»
به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
آنکارا به پیشنهاد پوتین در مورد هاب گاز پاسخ مثبت داده است. ترکیه در سال‌های گذشته گاز قابل‌توجهی از روسیه از طریق چند خط لوله به نام‌های ترک استریم و بلو استریم که از دریای سیاه می‌گذرد، دریافت کرده است.
آنکارا و مسکو در ماه سپتامبر توافق کردند، ترکیه ۲۵ درصد پول گاز وارداتی از روسیه را به واحد روبل روسیه پرداخت کند.