تلاش دولت برای تک صدایی کردن فضای رسانه‌ها
۱۳۸۸ دی ۲۱, دوشنبه
با انتصاب محمد علی رامین به معاونت مطبوعاتی و رسانه‌ای وزارت ارشاد که دهم آبان رسما اعلام شد، برنامه‌های دولت در این حوزه آشکارتر از پیش شده است. دولت محمود احمدی‌نژاد در چهار سال گذشته عرصه را چنان بر رسانه‌ها تنگ کرد که سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش پایانی سال ۲۰۰۹ خود ایران را در زمینه‌ی آزادی مطبوعات در میان ۱۷۵ کشور جهان در جایگاه ۱۷۲ قرار داد. اظهارات و اقدام‌های معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در دو ماه گذشته، حکایت از شتاب گرفتن فشار بر رسانه‌ها دارد
همکاران مطبوعات توقیف شده در تنگنا
توقیف روزنامه‌ها و نشریه‌ها پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری و بالا گرفتن موج اعتراض‌ها ابعادی کم سابقه به خود گرفته است. مطبوعات وسایت‌های اینترنتی توقیف نشده نیز مجبور به تحمل فشار فراوانی هستند. روزنامه‌ها هر روز با تذکرها و اخطارهای کتبی و شفاهی مدیران وزارت ارشاد و نهادهای امنیتی و اطلاعاتی روبرو می شوند. به گفته‌ی منابع نزدیک به نشریه‌های اصلاح طلبان، دخالت دولت در مورد نحوه‌ی پوشش خبری رویدادها ابعادی فلج کننده به خود گرفته است. چندی پیش به پنج روزنامه به دلیل پوشش ندادن خبر راهپیمایی حامیان حکومت در ۲۸ آذر ماه تذکر داده شد. محمد علی رامین که دبیری هیات نظارت بر مطبوعات را نیز بر عهده دارد، پانزدهم دیماه گفت، تا کنون چند بار به روزنامه اعتماد تذکر داده اخبار مربوط به ایت‌الله علی صانعی را منتشر نکنند. از تهران خبر می‌رسد برخی از نشریه‌ها از همکاری با روزنامه‌نگاران مطبوعات توقیف شده، مانند اعتماد ملی، سرمایه و یاس‌نو، منع شده‌اند. به این ترتیب در کنار ده‌ها روزنامه‌نگار بازداشتی تعداد بیشتری نیز از کار بازمانده‌اند.
"اضطراب دائمى در عرصه رسانه‌ها"
مطبوعات در سال‌های قبل بیشتر قربانی دعواهای قدرت میان دو جناح رسمی سیاسی کشور بودند. اکنون آن بخش از اصولگرایان که قدرت را در اختیار دارند گرایش‌های دیگر همین جناح را نیز تحمل نمی‌کنند. مسیح مهاجری مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی، ۱۸ دیماه، در پی تذکر معاون مطبوعاتی ارشاد در مورد انتشار بخشی از بیانیه‌ی شماره ۱۷ میرحسین موسوی، در نامه‌ای به وزیر ارشاد از محمد علی رامین انتقاد کرد. مهاجری می‌نویسد قضاوت در مورد «اینكه آقای موسوی از مصادیق كسانی كه علیه نظام جمهوری اسلامی فعالیت یا تبلیغ می كنند یا نه ... از صلاحیت دبیر هیات نظارت بر مطبوعات خارج است.»
همزمان با انتشار نامه مسیح مهاجری، ۲۰ نماینده‌ی فراکسیون اقلیت مجلس با ارسال نامه‌ای به هیات رئیسه از توقیف نشریات انتقاد کردند و خواهان پاسخگویی وزیر ارشاد شدند. مصطفی کواکبیان، یکی از این نمایندگان می گوید «هيات نظارت بر مطبوعات ... با توقيف مطبوعات علاوه بر ايجاد ناامنى شغلى براى روزنامه نگاران، موجبات دغدغه خاطر و اضطراب دائمى در عرصه رسانه‌ها را فراهم كرده است.» شواهدی حکایت از آن دارد که دولت پس از ناارامی‌های اخیر زمینه را برای یکسره کردن کار مطبوعات مناسب دیده و لااقل تلاش می‌کند برنامه‌های خود برای کنترل و هدایت همه‌جانبه فعالیت رسانه‌ها را عملی کند.
روزنامه نگاران: عناصر ناآرام، دزد، اوباش؟
به گزارش خبرگزاری فارس محمد حسینی وزیر ارشاد، هفدهم دیماه پس از دیدار با روحانی تندرو ایت‌الله مصباح یزدی گفت «قانون مطبوعات پاسخگوی نيازهای فعلی ما نيست، ... و در حال حاضر ما نياز به یک قانون جامع رسانه‌ای داريم.» حسینی اعتقاد دارد «لازم است نيروهای دانشگاهی، حوزوی و فرهيخته وارد عرصه شوند و نشريات دست افرادی که دنبال جنجال هستند، نيفتد.» او در بخش دیگری از سخنانش منظور از این افراد را "نیروهای متهعد" عنوان کرد.
معاون وزیر ارشاد، رامین نیز مدعی است «در صنف بزرگی مثل رسانه شامل مطبوعات و خبرگزاریها تعدادی عناصر ناآرام نفوذ می‌کنند که باعث آلودگی فضای جمعی رسانه‌ها می‌شوند.» او نتیجه می‌گیرد «روزنامه‌هايی که تذکر می‌گيرند يا توقيف می‌شوند مثل عنصر فاسد و آلوده‌ای هستند که همه فضای مطبوعات را آشفته می‌کنند و ما با توقيف آنها سعی در تلطيف اين فضای آشفته را داريم.» رامین روزنامه‌نگاران بازداشت شده در ماه‌های اخیر را "دزد و اوباش" خوانده است.
رامین، مامور "مطلوب" کردن وضعیت مطبوعات
محمد علی رامین از مشاوران نزدیک محمود احمدی‌نژاد و از کسانی به شمار می‌رود که در تدوین برخی از شعارها و نظریات راهبردی او نقش مهمی دارند. رامین به اعتراف خودش طراح ایده‌ی نفی هولوکاست است و هدف اصلی طرح ان را منحرف کردن بحث‌های جهانی در مورد پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی عنوان کرده است. او پس از اوج‌گیری حرکت‌های اعتراضی نسبت به نتایج اعلام شده‌ی انتخابات 22 خرداد ماموریت یافته رویای تک صدایی کردن رسانه‌ها و جهت دادن به آنها را جامه‌ی عمل بپوشاند. رامین هفدهم دیماه در دیدار با گردانندگان روزنامه خوزستانی کارون می‌گوید، به این دلیل معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد را بر عهده گرفته که "وضعیت کنونی مطبوعات را مطلوب" نمی‌بیند. او پیشتر گفته بود «مسئولان از وضعیت مطبوعات ناراضی هستند. حاکمیت از مطبوعات راضی نیست، این وضعیت باید اصلاح شود و اصلاح‌شدنی است.»
"اصلاح" وضعیت فعلی با حذف روزنامه‌ها
دولت برای آنچه "اصلاح" وضعیت فعلی مطبوعات می‌خواند برنامه‌های متفاوتی دارد. رامین از زمانی که معاون مطبوعاتی ارشاد شد از تحریریه بسیاری از روزنامه‌ها و خبرگزاری ها دیدن کرده و تلاش داشته با تهدید و تطمیع آنها را در جهت "وضعیت مطلوب" مورد نظرش هدایت کند. ظاهرا یکی از ایده‌های رامین راه‌اندازی یک روزنامه پرتیراِژ با حمایت مالی و هدایت وزارت ارشاد است که بتواند جای تعدادی از روزنامه‌ها را بگیرد. رامین چند روز پیش ابراز امیدواری می‌کند «که می‌توان از ميان نخبگان همه نشريات افراد هم‌طيف را جمع‌آوری، و توسط آنها روزنامه‌ای با تيراژ بسيار بالا در سطح کشور و جهان منتشر کرد.»
معاون مطبوعاتی ارشاد با در نظر گرفتن این احتمال که روزنامه‌های تهران تن به این خواست او نمی‌دهند یا افراد "هم‌طیف" در انها زیاد نیستند، در دیدار با تحریریه روزنامه کارون به انها می‌گوید «اگر چنین پتانسیلی در مطبوعات پایتخت ملاحظه نشود، به مطبوعات محلی این فرصت را خواهیم داد تا در صورت توانایی و حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جایگاه مورد نظر را برای جامعه ایفا کنند.»
دست‌چین کردن رسانه‌ها
در حالیکه معاون مطبوعات وزارت ارشاد برای ساختن یک روزنامه‌ی سراسری با تیراژ چند میلیون نسخه رهنمود و وعده‌ی کمک‌های مالی می‌دهد هیات دولت نیز گام‌هایی برای تک‌صدایی کردن فضای رسانه‌ها برداشته است. از چهار ماه پیش دولت سخنگویی معرفی نکرده و نشست‌های خبری هفنگی با خبرنگاران را برگزار نمی‌کند. دولت در دو سه دیدار مطبوعاتی ماه‌های اخیر تنها از خبرنگاران رادیو و تلویزیون و خبرگزاری دولتی ایرنا دعوت کرده است.
علی اکبر جوانفکر، مشاور مطبوعاتی محمود احمدی‌نژاد، هفدهم دیماه در توضیح علت رویکرد جدید دولت به امر خبررسانی می‌گوید «تجربه نشان می‌دهد که خبرنگاران روزنامه‌ها و برخی از خبرگزاریها در مواجهه با اعضای هیئت دولت به طرح سئوالات پیش پا افتاده وغیرمرتبط با مسائل واقعی جامعه می‌پردازند.» جوانفکر به خبرگزاری مهر می‌گوید «خبرنگاران اغلب پرسشهایی را مطرح می‌کنند که سبب می‌شود اذهان مقامات و مسئولان کشور و افکار عمومی از مسائل اصلی جامعه منحرف گردد.» به نظر می‌رسد شرایط "مطلوب" دولت تنها با دست‌چین‌کردن رسانه‌ها و خبرنگاران ایجاد نمی‌شود، و باید بر پرسش‌های مطرح نیز نظارت کند.
BK/FW