انقلاب‌ها به روایت توییت‌ها، در داشبورد توییتر الجزیره
۱۳۸۹ اسفند ۲۳, دوشنبه
روزهای پس از انتخابات پرشبهه ریاست‌جمهوری در ایران و اعتراضات گسترده مخالفان و تولد جنبش سبز، از یاد رفتنی نیست. حتما در آن روزها دیدید یا شنیدید که بسیاری از کاربران، خبرنگاران و متخصصان مسائل سیاسی از طریق توییت‌های ایرانیان از رویدادهای درون ایران باخبر می‌شدند.
ارسال و بازنشر صدها توییت در هر ثانیه، کار را به جایی کشاند که بسیاری از ناظران و متخصصان فن‌آوری اطلاعات، آن را نخستین «انقلاب توییتری» خواندند. بعدها مشخص شد که به کار بردن این عبارت برای تحولات سیاسی در کشورهای بحران‌زده تحت حاکمیت توتالیترها، کمی اغراق‌آمیز و اقدامی شتاب‌زده است، اما هم‌چنان بسیاری معتقدند میزان توییتهایی که درباره یک کشور یا منطقه جغرافیایی خاص نوشته می‌شود، می‌تواند نموداری برای ثبات یا بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی در آنجا باشد.
شبکه الجزیره که بهترین روایت‌گر انقلاب‌های به ثمر نشسته مصر و تونس و خیزش‌های خیره‌کننده مردمی در لیبی، بحرین، یمن و ... بود، دست به ابتکار جالبی زده و با طراحی یک داشبورد توییتری، میزان توییتهایی که درباره کشورهای بحران‌‌زده‌ای هم‌چون مصر، لیبی، بحرین و یمن ارسال می‌شود را در هر روز نشان می‌دهد.
در این صفحه که از هفته اول ماه مارس راه‌اندازی شده، کاربران در کنار گراف‌هایی که نشان‌دهنده میزان توییت‌ها است، می‌توانند ببینند که به‌‌طور میانگین چند توییت در هر دقیقه مثلا درباره لیبی، مصر یا بحرین ارسال می‌شود. در ست چپ این صفحه، آخرین توییت‌های ارسال شده نیز نمایش داده و آپدیت می‌شود.
این داشبورد می‌تواند به نوعی نمودار بی‌ثباتی سیاسی در خاورمیانه باشد، چون میزان توییت‌ها و خبرهای موجود درباره یک کشور بحران‌زده، می‌تواند رابطه مستقیمی با ثبات سیاسی داشته باشد.
تحلیل داده‌های شبکه‌های اجتماعی در جهان شبکه‌ای
الگوریتم چنین داشبوردی چندان پیچیده نیست. کاربران توییتر می‌دانند که می‌توانند نوشته‌های ۱۴۰ کاراکتری خود را با Hashtag (که با علامت # شروع می‌شود، به‌عنوان مثال: Libya#) در برابر دیدگان دیگر کاربران جهان بگذارند. این الگوریتم این تگ‌ها را جست‌وجو می‌کند، کنتوری برای شمارش آنها دارد و توابعی برای محاسبه میانگین.
کاربران می‌توانند با کلیک روی نام هر کشور در سمت راست صفحه، همه تگ‌های مربوط به رویدادهای آن کشور و میزان توزیع هریک از تگ‌ها در میان کل توییت‌ها را ببینند. الجزیره اعلام کرده است که اگر خیزش‌های چشمگیر دیگری در کشورهای دیگر رخ دهد، آنها را هم به فهرست کشورهایی که دنبال می‌کند اضافه خواهد کرد.
این ابتکار الجزیره می‌تواند آغازگر موجی از اقدامات برای بهره‌گیری بیشتر از تجزیه و تحلیل بار ترافیکی شبکه‌های اجتماعی برای تجزیه و تحلیل مسائل سیاسی و اجتماعی باشد و نیز یاری‌رسان متخصصان رسانه و روزنامه‌نگاران برای پی‌گیری مسائل روز در مناطق بحران‌زده. بسیاری از کاربران توییتر کسانی هستند که از دل رویدادها و بحران‌ها، مشاهدات خود را روایت می‌کنند.
چنین ابتکاری می‌تواند برای فعالان حوزه‌های دیگر هم الهام‌بخش باشد. اگر شما علاقمند به پی‌گیری مسائل مرتبط با تکنولوژی، سانسور، حریم خصوصی، آزادی بیان یا هر موضوع مشخص دیگری باشید، می‌توانید با الهام‌گرفتن از این الگوریتم ساده که به جست‌وجو در میان تگ‌های توییتری می‌پردازد و تحلیل‌های مشخص آنی ارائه می‌کند، سرعت و کیفیت کار خود را ارتقا دهید، یا با پی‌گیری امواج خاص توییتری، راه‌های جدیدی برای ارتباط با مخاطبان خود بیابید.
احسان نوروزی
تحریریه: یلدا کیانی