نمایشگاه کتاب فرانکفورت؛ زیر سایه بحران‌های بین‌المللی
۱۴۰۲ مهر ۲۵, سه‌شنبه
هفتاد و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت عصر امروز سه‌شنبه ۱۷ اکتبر (۲۵ مهر) افتتاح شد. این نمایشگاه از روز چهارشنبه ابتدا برای بازدیدکنندگان تجاری باز می‌شود و بازدید عمومی آن نیز در آخر هفته ممکن خواهد بود. نمایشگاه کتاب فرانکفورت که بیش از ۴۲۰۰ غرفه‌دار از ۹۵ کشور جهان در آن حضور خواهند داشت، در نهایت روز یکشنبه ۲۲ اکتبر با اعطای جایزه صلح ناشران و کتابفروشان آلمان به سلمان رشدی به کار خود پایان خواهد داد.
اولاف شولتس صدراعظم آلمان به دلیل همزمانی این مراسم با سفر برنامه‌ریزی نشده به اسرائیل در مراسم افتتاحیه حضور نخواهد داشت و کلودیا روت، وزیر مشاور در امور فرهنگی آلمان از حزب سبزها به جای او در این مراسم شرکت خواهد کرد. همچنین ناتاسا پیرک موسار، رئیس‌جمهوری اسلوونی نیز از حضور خود در این نمایشگاه خبر داده است.
اسلوونی میهمان افتخاری نمایشگاه امسال فرانکفورت است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
کارین اشمیت فریدریشز، رئیس انجمن کتابفروشان آلمان، روز سه شنبه در نشست مطبوعاتی افتتاحیه این نمایشگاه گفت که نمایشگاه کتاب فرانکفورت به مدت ۷۵ سال "محل آزادی بیان و تنوع عقاید" بوده است.
یورگن بوز، مدیر نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت گفت جهان از کنترل خارج شده و انسانیت، با حمله حماس به اسرائیل خرد شده است. او در ادامه به مردمی که بستگانشان قربانی این خشونت شده‌اند و به همه مردم اسرائیل و فلسطینی‌هایی که از جنگ رنج می‌برند تسلیت گفت.
سخنرانی سلمان رشدی در مراسم ویژه نمایشگاه کتاب فرانکفورت
حضور و سخنرانی سلمان رشدی، نویسنده بریتانیایی هندی‌تبار در مراسم روز شنبه ۲۱ اکتبر، از نخستین موارد حضور عمومی رشدی پس از حمله سال ۲۰۲۲ به او محسوب می‌شود. سلمان رشدی که قرار است جایزه صلح ناشران و کتابفروشان آلمان را در کلیسای تاریخی پائول فرانکفورت دریافت کند، تابستان گذشته در جریان یک سخنرانی در نیویورک با چاقو مورد حمله یک اسلام‌گرای افراطی به نام "هادی مطر" قرار گرفت و به شدت مجروح شد.
بیشتر بخوانید: سلمان رشدی برنده جایزه صلح ناشران و کتابفروشان آلمان شد
او از آن زمان تاکنون بینایی یک چشم و کنترل یک دست خود را از دست داده است. این حمله حدود ۳۰ سال پس از فتوای سال ۱۹۸۹ روح‌الله خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ایران برای ترور این نویسنده به خاطر نگارش رمان "آیات شیطانی" انجام شد.
شورای بنیاد ناشران و کتابفروشان آلمان روز دوشنبه ۱۹ ژوئن ۲۰۲۳ (۲۹ خرداد) در فرانکفورت اعلام کرده بود که رشدی "به دلیل تسلیم‌ناپذیری، ذهنیت گشوده به زندگی و این واقعیت که با شور داستان‌سرایی، به جهان غنا بخشیده است" مورد تجلیل قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:سلمان رشدی: هیچگاه مثل امروز آزادی بیان را در خطر ندیده‌ام
او از زمان انتشار شاهکار ادبی خود در سال ۱۹۸۱ با عنوان "بچه‌های نیمه‌شب" و همچنین کتاب مشهور "آیات شیطانی" به شهرتی جهانی دست یافت. کتاب جدید رشدی به نام "چاقو" قرار است در آوریل ۲۰۲۴ منتشر شود.
لغو مراسم اعطای جایزه به نویسنده فلسطینی‌تبار
از جمله حواشی نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت امسال می‌توان به لغو مراسم اعطای جایزه "لیبراتور" به عدنیه شبلی نویسنده فلسطینی‌تبار اشاره کرد. پس از حمله ۷ اکتبر گروه تروریستی حماس به اسراییل، این نمایشگاه برنامه‌هایی را که به منظور تجلیل از عدنیه شبلی تدارک دیده بود لغو کرد.
ترجمه انگلیسی رمان شبلی به نام "یک مساله جانبی" که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، سه سال بعد نامزد جایزه ملی کتاب آمریکا و جایزه بین‌المللی بوکر شد. همچنین پس از انتشار ترجمه آلمانی این کتاب در سال ۲۰۲۲، جایزه ادبی ۲۰۲۳ آلمان به نام "لیبراتور پرایس" را از آن خود کرد.
این جایزه سالانه به بهترین آثار منتشر شده از نویسندگان زن در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین اهدا می‌شود. اما مسئولان نمایشگاه کتاب فرانکفورت روز ۱۳ اکتبر اعلام کردند که شبلی طی مدت برگزاری نمایشگاه کتاب امسال جایزه خود را دریافت نخواهد کرد و مراسم اعطای این جایزه به زمان دیگری موکول خواهد شد.
افزون بر این، گفتگو و دیدار عمومی با عدنیه شبلی و مترجم اثر او گونتر اورت در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت نیز لغو شده است. در پی اتخاذ این تصمیم، بیش از ۶۰۰ تن از نویسندگان و ناشران با انتشار نامه سرگشاده‌ای اعتراض خود را اعلام کردند و گفتند که تعویق این مراسم بدون هماهنگی با عدنیه شبلی صورت گرفته است.
گفته می‌شود دلیل تعویق مراسم اعطای جایزه ادبی به شبلی، محتوای رمان اوست که به گمان برخی "یهودی‌ستیزانه" توصیف شده است.
ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور نخواهد داشت
یاسر احمدوند معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی با اشاره به عدم حضور ایران در هفتاد و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، مدعی شد ایران "به دلیل رفتار غیرمسئولانه برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب فرانکفورت" در این نمایشگاه شرکت نخواهد کرد.
بیشتر بخوانید: انتشار "شهر پیروزی" سلمان رشدی شش ماه پس از سوءقصد به جان او
احمدوند همچنین مدعی شد که مسئولان نمایشگاه کتاب فرانکفورت، سال گذشته به صورت "یک‌جانبه پیشنهاد جابه‌جایی محل غرفه ایران در این نمایشگاه" را داده بودند که به گفته او وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی این پیشنهاد را رد کرد. او همچنین با اشاره به این که مسئولان نمایشگاه از اعتراضات سال گذشته در ایران حمایت کرده بودند افزود که آن‌ها "موضع‌‌گیری سیاسی در این کار داشتند و اعلام کردند که امنیت غرفه را نیز نمی‌توانیم تضمین کنیم."
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد همچنین اظهار داشت: «امسال نیز به دلیل اینکه مطمئن نبودیم که این رفتار از سوی مسئولان نمایشگاه تکرار خواهد شد یا خیر در این نمایشگاه شرکت نخواهیم کرد.»
گفتنی است اتحادیه ناشران سوریه نیز به دلیل آن‌چه که "حمایت برگزارکنندگان نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت از اسرائیل" خوانده شده در این نمایشگاه شرکت نکرده است.