آمریکا و کرزای: پایان یک دوستی

حامد کرزای با تصمیم یک‌جانبه خود برای تغییر در تاریخ انتخابات افغانستان، تلافی انتقادهای برخی از مقام‌های آمریکایی را درآورد و خشم آمریکا را برانگیخت. فضایی از بی‌اعتمادی میان دو دولت به وجود آمده که هر یک از طرفین، گناه را به گردن دیگری می‌‌اندازد.

اوباما و مشاورانش می‌کوشند، فاصله خود با کرزای را حفظ کنند. به عبارت دیگر، دولت اوباما با کرزای همچون مرده‌ریگی از دوران بوش رفتار می‌کند. اوباما در عین حال نمی‌تواند کرزای را نادیده بگیرد، زیرا ثبات افغانستان را یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سیاست خارجی خود اعلام کرده است.

آمریکا نگران است که کمک‌‌های مالی و نظامی و تدارکاتی‌اش با تداوم سیاست‌های کرزای بیهوده از کار درآیند. مشکل اینجاست که دایره قدرت کرزای چندان فراتر از کابل نیست و نیروهای طالبان کماکان در حال تاخت و تاز هستند. طبق ارزیابی‌دولت آمریکا، کرزای چشم خود را به روی فسادی که اقتصاد و موجودیت افغانستان را تهدید می‌کند، بسته است. از دیگر سو، افغانستان در زمان کرزای تبدیل به بزرگترین تولید کننده تریاک دنیا شده است.

از محافل غیررسمی خبر می‌رسد که اوباما اخیرا به کرزای و سایر رهبران افغانستان گفته که آنها ظاهرا از همه آنچه در کشورشان می‌گذرد، خبر ندارند. همین محافل می‌گویند که واکنش خشم‌‌آلود کرزای به این گفته، این بوده که «شاید این دولت آمریکاست که همه اطلاعات را دریافت نمی‌کند.» کرزای در گفت‌وگو با شبکه خبری سی‌ان‌ان ابراز امیدواری کرده که دولت اوباما به زودی مبنای قضاوت درباره افغانستان را بهبود بخشد.

داوری منفی در باره دولت افغانستان تنها محدود به اوباما نیست. به تازگی گزارشی از سوی سرویس مخفی آمریکا ارائه شده که در آن از ناتوانی و بی‌کفایتی دولت کرزای و نبود ساختارهای واقعی یک دولت و همچنین وجود فساد شدید در دستگاه‌های اداری افغانستان سخن رفته است.

مامور ارشد سازمان سیا که این گزارش را تهیه کرده، می‌نویسد: « فساد در دستگاه دولتی افغانستان به تمامی ارزش‌های فرهنگی سایه افکنده و مشروعیت دولت را کاملا به زیر سوال برده است.» به نقل از این مامور، داد و ستد مواد مخدر یکی از مهم‌ترین سرچشمه‌های رشوه‌خواری میان ماموران دولتی افغان است.

شرایط موجود در افغانستان موجب شده تا دولت آمریکا، دلیل حضور نیروهای خود در این کشور را نه برای استقرار دمکراسی، بلکه برای ثبات این کشور تعریف کند. رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا نیز به تازگی گفت: «اگر هدف خود را چنین قرار دهیم، شکست خواهیم خورد.»

آمریکا برای تحقق این هدف، نیاز به متحدی معتمد در افغانستان دارد. دور دیگر ریاست جمهوری کرزای نیز مستلزم حمایت آمریکاست، اما اوباما تاکنون نظری در این زمینه نداده است. یافتن جانشینی برای کرزای هنوز در دستور کار نیست و این به نظر مفسران نکته‌ای چالش برانگیز است. آنها می‌گویند، این خطرناک است که اوباما زیرپای کرزای را پیش از دسترسی به یک بدیل قابل اتکاء سست کند.