آغاز پر تشنج سفرهای انتخاباتی اصلاح‌طلبان

مهدی کروبی روز چهارشنبه، ۱۴ اسفند، به دانشگاه بوعلی همدان رفت تا برای دانشجویان سخنرانی کند اما درهای دانشگاه به روی او بسته بود. کروبی پیشتر نیز پشت درهای بسته‌ی دانشگاه گرگان از سخن گفتن با دانشجویان بازماند. دبیرکل حزب اعتماد ملی، از پشت در بسته و میله‌های دانشگاه بوعلی خطاب به دانشجویان گفت، پس از بازگشت به تهران به وزیر علوم نامه می‌نویسد و می‌پرسد چرا سی سال پس از انقلاب و «در نظامی که قرار بود دیگران و مخالفان هم بتوانند در دانشگاه حضور یابند و سخنرانی کنند» جلوی سخنرانی او را گرفته‌اند.

گام اول محمد خاتمی

محمد خاتمی حدود ۱۱ سال پیش سفرهای انتخاباتی خود را از شیراز آغاز کرد. این شهر نخستین مقصد او برای رقابت در انتخابات سال ۸۸ نیز بود. خاتمی قصد داشت پس از ورود به شیراز عازم صحن شاه‌چراغ شود و در آنجا سخنرانی کند. این برنامه با مخالف شورای تامین استان و استانداری فارس روبرو شد. مشهورترین زیارتگاه مذهبی شیراز در شب‌های جمعه شلوغ‌تر از همیشه و مملو از مسافرانی است که از شهرستان‌های اطراف به این محل می‌آیند. مسئولان شهر پیش‌بینی کرده بودند، به دلیل مصادف بودن پانزدهم اسفند با شب وفات امام یازدهم شیعیان، ازدحام در این مکان بیش از حد معمول باشد. ظاهرا یکی از دلیل‌های مخالفت با حضور خاتمی در شاه‌چراغ همین ازدحام بوده است. برنامه ریزان ستاد انتخابات خاتمی متهم شده‌اند با انتخاب این محل قصد سوء استفاده از جمعیت زائران برای اهداف تبلیغاتی خود را داشته‌اند. در پی رایزنی‌ها، دیدار خاتمی و هوادارانش در یک ورزشگاه سرپوشیده صورت گرفت. دیدار او از شاه‌چراغ نیز که به قصد زیارت انجام شد به دلیل شلوغی بیش از حد چند دقیقه بیشتر طول نکشید.

روز پنجشنبه شایعات فراوانی در شیراز پخش شد که خبر از لغو سفر خاتمی به این شهر می‌داد. در آستانه‌ی ورود او نیز تقریبا تمام پلاکاردهایی که بر حتمی بودن آمدنش تاکید می‌کرد توسط افراد ناشناسی آسیب دیدند. به رغم این منابع نزدیک به اصلاح‌طلبان گزارش می‌دهند استقبال از خاتمی به گرمی انجام شده و دست‌کم ۲۰ هزار نفر در سخنرانی او شرکت کردند. رسانه‌های رسمی و مطبوعات حامی دولت از انعکاس وسیع خبرهای این سفر خودداری کرده‌اند. اما به نظر می‌رسد استقبال از خاتمی در دومین مقصد او، یاسوج به حدی بوده که موافقان و مخالفانش را غافلگیر کرده است.

استقبال دلیل مقبولیت نیست

محمد خاتمی روز جمعه با اتوبوس عازم استان کهکیلویه و بویراحمد شد. گفته می‌شود مقام‌های محلی تلاش داشتند جلوی سخنرانی خاتمی در مصلای یاسوج را بگیرند اما با دخالت امام جمعه این شهر مشکل برطرف شد. ظاهرا صبح جمعه صدها خودرو برای استقبال از کاروان انتخاباتی رئیس جمهور پیشین به دروازه شهر هجوم آوردند. منابع نزدیک به اصلاح‌طلبان تعداد این خودروها را ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ و صف تشکیل شده را ۲۰ تا سی کیلومتر گزارش داده‌اند. برخی از این گزارش‌ها اغراق‌آمیز به نظر می‌رسند اما شاهدان عینی می‌گویند پلیس مجبور به یک طرفه کردن جاده‌ی ورودی شهر شده است. ستار هدایت‌خواه نماینده‌ی اصولگرای این استان در مجلس به سایت پارلمان نیوز گفته است «استقبال‌هایی که از حضور خاتمی در شهرستان‌ها می‌شود را نباید مبنای مقبولیت ایشان قرار داد.» او می‌گوید مردم ما عادت دارند به شخصیت‌هایی که از جای دیگر می‌آیند احترام بگذارند و همه‌ی استقبال کنندگان طرفداران خاتمی نیستند.

تبلیغات زودهنگام و غیرقانونی

هدایت‌خواه می‌گوید «سفرهای آقای خاتمی خلاف قانون است.» این سخن را برخی از مسئولان نیز با استناد به قانون انتخابات گفته‌اند. برابر این قانون تبلیغات انتخاباتی تنها پس از تایید صلاحیت نامزدان و از دو هفته‌ی پیش از رای‌گیری مجاز است. اصلاح‌طلبان معتقند چنین چیزی در هیچ یک از دوره‌های قبلی رعایت نشده و همه‌ی نامزدان تبلیغات خود را پس از اعلام رسمی حضور در رقابت‌ها آغاز می‌کنند. خاتمی در شیراز به فرصت و امکانات اندک خود برای تبلیغات اشاره کرد و گفت «با توجه به امکانات رقیب، روش موجود روش عادلانه‌ای نیست.» به گزارش ایلنا، خاتمی رادیو و تلویزیون را متهم کرد «جناحی و باندی اداره می‌شود.» او می‌گوید با توجه به این که رسانه‌ای در اختیار ندارد مجبور است برنامه‌های خود را در دیدارهای رو در رو به گوش مردم برساند.

دولت نهم کم‌تحمل است

استقبال از خاتمی در شیراز و یاسوج، از سوی بسیاری از رسانه‌های غیررسمی با گرایش‌های مختلف سیاسی چشمگیر و کم‌سابقه توصیف شده است. بنابر گزارش‌ها انتقادهای صریح و تند خاتمی از وضعیت موجود و سیاست‌های دولت نهم، به ویژه در شهر یاسوج که مرکز یکی از محروم‌ترین استان‌های کشور است، با هم‌دلی و هم‌صدایی فراوان روبرو بود. با این همه نخستین سفرهای انتخاباتی نامزدان اصلاح‌طلب با تنش‌ها و محدودیت‌هایی شروع شد که حتا از سوی برخی از چهره‌های جناح رقیب نیز نکوهش می‌شود. ارگان مطبوعاتی حزب اعتماد ملی در سرمقاله روز ۱۵ اسفند نوشت نحوه‌ی برخورد مقام‌های سیاسی و اداری استان‌های مختلف با نامزدان غیردولتی نشان از روند نگران کننده‌ای در انتخابات دارد. در این سرمقاله تاکید شده، دولت نهم آستانه تحمل بسیار پایینی دارد و در تبیین خطوط قرمز حوزه سیاست بسیار عجول و کم‌حوصله است.