آغاز نخستین دوره مسابقات اروپایی ۲۰۱۵ در باکو
۱۳۹۴ خرداد ۲۲, جمعه
نخستین دوره مسابقات ورزشی اروپا ۲۰۱۵ که به المپیک اروپایی نیز مشهور شده، روز جمعه (۲۲ خرداد/ ۱۲ژوئن) در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان آغاز شد. در این مسابقات تعداد ۶ هزار ورزشکار در ۲۰ رشته ورزشی از ۴۹ کشور شرکت می‌کنند.
شهر باکو که در غرب به عروس مشرق‌زمین شهرت پیدا کرده در سواحل زیبای خزر توانسته با پول نفت و گاز به شهری مدرن و توریستی تبدیل شود. بعد از برگزاری مسابقه‌ی آوازخوانی یوروویژن (Eurovision Song Contest) در سال ۲۰۱۲ نام باکو یکباره بر سر زبانها افتاد، طوریکه در همان سال مجمع عمومی کمیته المپیک اروپا تصمیم گرفت نخستین دور مسابقات خود را در این شهر برگزار کند.
برنهارد شوانک، عضو هیئت مدیره کنفدراسیون ورزشی المپیک آلمان می‌گوید:«ما انتظار یک سازماندهی عالی و رقابت قوی و همچنین پذیرش عاطفی و گرم اهالی را داریم و امیدواریم که آذربایجان نمونه‌ای منحصر به فرد از نخستین بازی‌های اروپایی را نشان دهد.»
پوتین، اردوغان و لوکاشنکو در باکو
مسابقات اروپایی در باکو فراتر از یک رویداد ورزشی است. به گفته مقامات جمهوری آذربایجان در افتتاحیه مسابقات اروپایی رهبران روسیه، ترکیه، تاجیکستان، بلغارستان، ترکمنستان، بلاروس، شاهزاده عربستان و معاون وزیر خارجه بریتانیا شرکت کردند.
به‌ویژه حضور پوتین و اردوغان روسای جمهور روسیه و ترکیه و ملاقات آنها با یکدیگر اهمیت سیاسی این رویداد ورزشی را بیشتر کرده است. دمیتری پسکوف سخنگوی پوتین اعلام کرد که رئیس جمهور روسیه قرار است در دیدار با همتای ترک خود در باکو، درباره پروژه‌های بزرگ انرژی از جمله ساخت خط لوله گاز "ترکیش استریم" گفت‌وگو کند. ترکیش استریم خط لوله‌ای است که روسیه را به ترکیه متصل خواهد کرد. از طریق این خط لوله ۶۰ میلیارد متر مکعب گاز روسیه به مرز ترکیه و یونان انتقال خواهد یافت.
وزیر ورزش و جوانان ایران در باکو
به گزارش "آذرتاج" خبرگزاری دولتی آذربایجان محمود گودرزی وزیر ورزش و جوانان ایران در مراسم رسمی افتتاحیه اولین دور بازی‌های اروپایی "باکو ۲۰۱۵" از طرف ایران شرکت کرد. وزیر ورزش تنها مقام عالی دولتی ایران است که به باکو سفر کرده است.
برخی از روحانیان ایران قبلا با برگزاری مسابقه‌ی آوازخوانی یوروویژن (Eurovision Song Contest) در"کشورهمسایه و شیعه" مخالفت کرده بودند. در آستانه برگزاری مسابقات اروپایی اعتراض روحانیان اکنون اشکال دیگری پیدا کرده است. آیت‌الله عاملی، امام جمعه اردبیل و نماینده ولی فقیه می‌گوید در جمهوری آذربایجان "شیشه‌های مشروب با نقش شاه اسماعیل صفوی" منقوش شده‌اند. امام جمعه اردبیل اعتراض کرده است که جمهوری آذربایجان شاه اسماعیل را برای "تاریخ موهوم خودش" مصادره کرده است.
محسن پاک‌آیین سفیر ایران در باکو هم از رونمایی کتاب "نادرشاه افشار- مکالمات دیپلماتیک" نوشته‌ی رامیز مهدی‌اف، رئیس نهاد ریاست جمهوری آذربایجان انتقاد کرده است. سفیر ایران می‌گوید، در این کتاب جمهوری آذربایجان "وارث دولت افشاری" معرفی شده است.
پایگاه اطلاع رسانی سفارت ایران در باکو (۱۹ خرداد/ ۹ژوئن) از قول سفیر نوشته است: «بلاتردید تمام مورخین شناخته شده جهان، نادرشاه را یک پادشاه ایرانی و بنیانگذار سلسله افشاری در ایران می‌دانند و نگارش چنین کتاب‌هایی نمی‌تواند وقایع مستند تاریخی را خدشه‌دار کند.»
تفاوت یورو ویژن و مسابقات اروپایی ۲۰۱۵
ایران در آستانه مسابقات اروپایی باکو شبکه ۲۴ ساعته آذربایجان "سحر" را هم افتتاح کرد. مقامات جمهوری آذربایجان بارها شبکه‌ی سحر را متهم به "دروغ‌گویی و تحریف اخبار"، "ایجاد تفرقه" و "خرافه‌گری مذهبی" کرده و می‌گویند این شبکه به دنبال مقاصد سیاسی مشخصی است که با منافع ملی آذربایجان در تضاد است. در ماه‌های اخیر اما مقام‌های آذربایجان حساسیت کمتری نسبت به فعالیت شبکه سحرآذری نشان دادند. وب‌سایت این شبکه که قبلا فیلتر شده بود، اکنون در آذربایجان قابل دسترسی است.
آرزو نقیاف، معاون مدیرعامل خبرگزاری ترند که گزارش‌های مربوط به مسابقات اروپایی ۲۰۱۵ در باکو را پوشش می‌دهد، در مصاحبه با دویچه وله فارسی می‌گوید در قیاس با مسابقه‌ی آوازخوانی یوروویژن موضع ایران درباره مسابقات "باکو ۲۰۱۵" منفی نبوده است.
وی می‌افزاید: «در مسابقات آوازخوانی هر دولتی می‌توانست تعبیر و تفسیر خود را به مردم خود تلقین کند، اما مسابقات ورزشی عموما موضوعی نیست که بتوان از آن سوء تعبیر برای مقاصد سیاسی انجام داد، چرا که با استانداردهای جهانی برگزار می‌شود.»
مخارج سرسام‌آور مسابقات اروپایی در باکو
مقامات آذربایجانی رسما اعلام کردند که یک میلیارد و دویست میلیون دلار هزینه آماده‌سازی تأسیسات ورزشی و میزبانی هیات‌های شرکت‌کننده در این بازی‌ها اختصاص داده‌اند اما کارشناسان این هزینه را نزدیک به ۶ میلیارد دلار برآورد می کنند.
آرزو نقیاف از ترند نیوز درباره مخارج این مسابقه می‌گوید، یک استادیوم کاملا مدرن هم‌تراز با استادیوم‌های فوتبال اروپایی با ظرفیت ۶۵ هزار تماشاگر ساخته شده است. مخارج بالا بخاطر این بوده که قبلا چنین امکاناتی در کشور نبوده است.
به گفته نقیاف آذربایجان در نظر دارد که درآمدهای توریستی خود را ظرف پنج سال آینده به ۵ میلیارد دلار در سال برساند و نوسازی شهر و ساخت باشگاه و ورزشگاه را به عنوان بخشی از برنامه استراتژیک آذربایجان برای رها شدن از وابستگی به درآمدهای نفتی در نظر گرفته است.
به نمایندگان عفو بین‌الملل ویزا داده نشد
یکی از مهمترین حاشیه‌های سیاسی بازهای اروپایی باکو ۲۰۱۵ عدم صدور ویزا برای نمایندگان عفو بین‌الملل و فشار به فعالان حقوق بشر بود. در حالی که دو روز به آغاز بازی‌های اروپایی باقی مانده بود دولت آذربایجان به نمایندگان عفو بین‌الملل اجازه ورود به باکو را نداد. این نهاد قصد داشت کمپین اعتراضی را در باکو بر ضد سرکوب خبرنگاران و مخالفان از سوی حکومت به راه بیاندازد. کمپینی که عفو بین‌الملل قصد به راه انداختن آن را داشت "آذربایجان: بازی‌های سرکوب؛ صداهایی که شما در نخستین بازی‌های اروپایی نمی‌شنوید" نام داشت.
این سازمان مدافع حقوق بشر از کشورهای اروپایی خواست که فشار به باکو را افزایش دهند تا حقوق دمکراتیک را رعایت کند. لوان آساتیانی، فعال حقوق بشر که در ارتباط با آذربایجان در سازمان عفو بین‌الملل فعالیت می‌کند به دویچه وله می‌گوید: «ما تحریم مسابقات را طلب نمی‌کنیم. ما بازهای‌های اروپایی را فرصت و امکانی مناسب قلمداد می‌کنیم تا آذربایجان وضعیت حقوق بشر را بهبود ببخشد.»
علاوه بر نمایندگان عفو بین‌الملل، از حضور برخی روزنامه‌نگاران رسانه‌های اروپایی از جمله خبرنگار گاردین در باکو نیز جلوگیری شده است. دولت آذربایجان همچنین در آستانه آغاز بازی‌های اروپایی، از سازمان امنیت و همکاری اروپا خواست تا دفتر خود در باکو را تعطیل کند.
فعالین حقوق بشر در باکو هم می‌گویند دولت آذربایجان با توجه به تجربه‌هایی که در زمان برگزاری مسابقه یوروویژن کسب کرده بود، این‌بار موفق شده است جلوی هرگونه اعتراض مخالفین را بگیرد و مقامات بسیار حساس هستند که این بازی‌ها به‌عنوان ابزاری برای اعمال فشار به دولت آذربایجان مورد استفاده قرار بگیرد.
سفیر آذربایجان در لندن نیز از سازمان عفو بین‌الملل خواسته است تا سفر نمایندگان این سازمان به باکو تعویق بیافتد و بعد از مسابقات اروپایی انجام بگیرد.
مسابقات اروپایی باکو ۲۰۱۵ تا روز یکشنبه (۷ تیر/ ۲۸ژوئن) ادامه دارد.