آب‌بازی در تهران؛ رشته‌ای که سر دراز دارد
۱۳۹۰ مرداد ۱۵, شنبه
قرار برای آب‌بازی در یک پارک تهران چنان سر و صدایی راه انداخت که رسانه‌ها درباره‌اش نوشتند و عکس‌‌هایش را منتشر کردند. نه فقط رسانه‌های داخلی یا فارسی زبان٬ که حتی خارجی‌ها و به زبان‌های دیگر. آخرین مورد روزنامه ترک‌زبان "وطن" بود که عکس‌های جوان‌های خندان ایرانی با تفنگ آبپاش در دست را بر صفحه اول خود چاپ کرد.
از آب‌بازی تا خزبازی در تهران؛ پای فیس‌بوک در میان است
برای دیدن برخی از تصاویر «خزبازی» و آب‌بازی این‌جا را کلیک کنید
رسانه‌های دولتی یا نزدیک به دولت ایران اما خود اولین‌ها در گزارش‌دهی درباره این گردهم‌آیی بودند. چیزی که به بیش‌تر و بیش‌تر داغ شدن موضوع کمک کرد. در نهایت نیز این برنامه خبری ۲۰:۳۰ تلویزیون ایران بود که گوی سقبت را از باقی رقبا ربود و نه تنها گفت‌وگویی با یک مقام مسئول انجام داد بلکه چند جوان رو به دیوار ایستاده شده را که بیان می‌کردند در آب‌بازی دسته‌جمعی شرکت داشتند و ظاهراً دستگیر شده بودند٬ به نمایش گذاشت تا آن‌ها با لحنی نادم از ماجرا بگویند.
اما ماجرا چه بود؟ بشنویم از زبان سردار احمد روزبهانی٬ فرمانده پلیس امنیت اخلاقی که در گفت‌وگو با ۲۰:۳۰ می‌گوید: «یک برنامه مختلطی [بود] روز جمعه در پارک آب و آتش. گروهی به نام گَندکشان این گردهم‌آیی را داشتند. یکسری دختر و پسر از طریق فیس‌بوک فراخوان کردند و قبلا هم به آن‌ها گفته شده بود که اسباب بازی آبپاش هم با خود ببرند. در هر صورت آن‌جا هنجارشکنی هم داشتند.»
به رغم فیلتر بودن فیس‌بوک در ایران٬ رئیس پلیس امنیت اخلاقی همچون موضوعی عادی از فیس‌بوک حرف می‌زند و هنگام نام بردن از گروه گَندکشان لبخندی بر لبش می‌نشیند. این لبخند اما یک طرفه نیست؛ بسیاری در آن طرف ماجرا نیز با شنیدن حرف‌های رئیس پلیس امنیت و دیدن جوان‌های رو به دیوار لبخندی زدند و نوشته‌ای کنایه‌آمیز در اینترنت منتشر کردند.
برخی از اعضای گروه گندکشان در صفحه خود در فیس‌بوک از ۲۰:۳۰ تشکر کردند که در پربیننده‌ترین ساعت تلویزیون به صورت رایگان گروه آن‌ها در فیس بوک را تبلیغ کرده است.
محل بسیاری از چنین نوشته‌های طنزآمیزی خود فیس‌بوک است اما دیگران هم در وبلاگ‌ها و سایت‌ها نوشتند. با این‌همه طنز و خنده تمام ماجرا نبود٬ بسیاری نیز برآشفتند که مگر آب‌بازی کردن چه ایرادی دارد که این همه بلوا به پا شده و رسانه‌های دولتی هم از دستگیری عده‌ای از جوان‌ها خبر می‌دهند.
خبر دستگیری‌ها جز در رسانه‌ها و خبرگزاری‌های دولتی از سوی منبع دیگری تایید نشده است٬ چیزی که باعث می‌شود برخی آن را نمایشی خوانده و از آن به عنوان ارعاب برای جلوگیری از گردهم‌آیی‌های بعدی یاد می‌کنند.
«ما سوت زدیم٬ شما تجاوز کردید»
رئیس پلیس امنیت اخلاقی در گفت‌وگو با ۲۰:۳۰ می گوید که با مسئولان قضایی هماهنگ شده است که با این دست از گردهم‌آیی‌ها برخورد شود: «به شدت برخورد خواهد شد. ما قبول نمی کنیم این جور مسایل بخواهد در هیچ جای کشور ما اتفاق بیفتد.»
یکی از ظاهراً دستگیر شده‌ها نیز از حجاب ناکامل دخترها و "فضای بیش از اندازه صمیمی" گردهم‌آیی و همچنین از سیاسی بودن آن در این برنامه می‌گوید.
اما در حالی پلیس امنیت و برنامه خبری تلاش کردند ماجرا را به «هنجارشکنی» مربوط کنند و حجاب و جو «مختلط» را دستاویز کنند که دیگر گزارش‌ها حاکی از نگاه امنیتی به شبکه‌های اجتماعی و گردهم‌آیی‌های مربوط به آن است. به گزارش سایت دیگربان٬ سایت «بولتن نیوز» که نزدیک به نهادها امنیتی کار می‌کند٬ روز چهارشنبه (۱۲ مرداد) با هشدار نسبت به برگزاری چنین مراسمی در شهر‌های دیگر از پلیس خواسته که «جلوی بروز دوباره چنین مسائلی را بگیرد.» این سایت نوشته که «حقیقت این است که جنگ نرم با بعد سایبری و نفوذ در شبکه‌های اجتماعی جوانان در حال گسترش است و تا دیر نشده و تلفات زیادی نداده‌ایم، باید اقدام عاجل انجام دهیم.»
نگاه پلیسی امنیتی به گردهم‌آیی جوانان باعث برانگیخته شدن واکنش‌های مختلفی شد. یک کاربر فیس بوک در صفحه‌ای می‌نویسد: « ما سوت زديم، شما ما تجاوز کرديد، ما کف زديم، شما دزدی کرديد، ما پای بر زمين کوبيديم و شما پای بر گردن ما، ما ژل به سرمان زديم و شما باطوم، ما با تانک شما که از پول ما خريداری شده می‌جنگيم و شما با قلم شکسته ما که خودمان خريديم، شما وزيريد، ما مردم. شما اربابيد و ما رعيت، شما مقدّسيد و ما کافر.»
نویسنده وبلاگ «شرور» نیز می‌نویسد: «آن‌هایی که ازمدل لباس دخترهایمان واهمه دارند، آن‌هایی که از موسیقی وحشت دارند، آن‌هایی که همه رفتارهای ما را اعتراض می‌بینند و یعنی چه ما بخواهیم وچه نخواهیم هر جور که باشیم یا نباشیم با هر نگاه که بنگریم و ببینیم ما را معترض می‌بینند کم آورده‌اند و فکر کرده‌اند ما صدای اعتراض خودمان را یک جوری که شبیه فریاد نیست بلند کرده‌ایم. شاید برای آن همه واهمه و ترس آن‌ها دلیل داشته باشیم و یادمان باشد وقتی ما همه با هم متحد هستیم وحشت بینهایت آن‌ها را می‌لرزاند و این را می‌توان از چهره بهت زده و حیرت‌زده‌شان دید.»
خلاف هنجارهای ساخته شده
با این همه سوال اصلی بسیاری از کاربران اینترنت که به این برخوردها اعتراض داشتند و می‌پرسیدند مگر چه اتفاقی افتاده است٬ همچنان سر جای خودش باقی است. یک کاربر توییتر با عصبانیت توییت کرد: «خاک بر سرتون که بزرگترین بحران مملکت شده آب بازی چارتا بچه توی پارک.»
یک کاربر دیگر اینترنت نیز در یکی از سایت‌ها نظرش را نوشته بود که «من نمیدونم این مسئله چرا اینقدر مهم شد. مگه مسئولین شرایط تفریحات سالم جوانان رو فراهم کردند که... » و در نهایت گناه را بر گردن رسانه‌ها گذاشت: «به نظر من اگه این موضوع رسانه ای نمی شد هیچ مسئولی نه پیگیری می کرد و نه برخورد !»
البته شاید برای برخی دیگر چنین نگاه‌هایی به قضیه ساده‌انگارانه به نظر بیایند. برای مثال یکی از کابران فیس‌بوک به این سوال که مگر چه خبر شده که اینقدر نهادهای حکومت به موضوع آب بازی حساس شده‌اند٬ این طور پاسخ می‌دهد: « برای اینکه [این حرکت] به معنی به چالش کشیدن هنجارهای حاکم بود منتهی این بار به صورت دسته جمعی و در فضای عمومی. از این جهت با کنش‌های هنجارشکن قبلی متفاوت بود. رفتارهای مثل رعایت نکردن کامل حجاب یا نگه داشتن دست [دختر و پسر] و امثالهم هم رفتارهای هنجارشکن در فضای عمومی بودند ولی جمعی و هماهنگ شده نبودند. پارتی‌ها از سوی دیگر کنشی جمعی و هماهنگ شده بودند ولی خارج از فضای عمومی بودند. وجه ممیزه آب‌بازی این بود که هم در فضای عمومی بود هم جمعی بود و هم خلاف هنجارهای رایج.»
نوک تیز طنز٬ برخورد با آب بازی سریع‌تر از اسید‌پاشی
اما بیش‌از هر چیزی موضوع برخورد با آب بازی از سوی حاکمیت دست مایه طنز کاربران فضای مجازی شد و آش هم آنقدر شور شده بود که حتی سایت تابناک نیز مطلبی طنز در این باره نوشت.
«بار دیگر دست دشمنان و بی‌ناموسان از یک جای جدید بیرون آمد. چند روز پیش گروهی بی‌دین و ایمان در روز روشن وسط یکی از پارک‌های پایتخت دست به اعمالی زدند که اگر در نطفه خفه نمی‌شدند درهای بهشت بسته می‌شد. مردم همه می‌جهنمیدند... آن‌ها در واقع به هم آب نپاشیده‌اند، بلکه آب به آسیاب دشمن ریخته‌اند. بدیهی است که فتنه مذکور از جانب ابوالحسن بنی‌صدر، القاعده، سران فتنه، صهیونیسم جهانی، جورج سوروس، کوردلان، اصولگرایان لیبرال، فتنه‌گران سال 88، خاندان پهلوی، خاندان هاشمی، دشمنان داخلی، دشمنان خارجی، تفرقه افکنان، مجاهدین انقلاب اسلامی، اسرائیل، آمریکای جهانخوار، مجمع تشخیص مصلحت نظام، و ... طراحی و اجرا شده است.»
البته این مطلب در سایت تابناک با حجمی از کامنت‌های اعتراضی مواجه شد که «اختلاط» دختر و پسر را مشکل خواندند و بیان داشتند که مساله «بی‌حیایی» و «هنجارشکنی» است.
نویسنده یک وبلاگ در نقل قولی دروغین و طنزآلود نوشت: «سردار احمدی مقدم : آب پاشی و روزه خوری بمراتب از قمه کشی و تجاوز خطرناک تر است.»
و یک کاربر فیس بوک نیز نوشت: «می‌ترسم برم حموم بیان به جرم آب‌بازی بگیرنم٬ تو فیسبوک‌هم که عضوم٬ اوه اوه.»
نویسنده وبلاگ آرمان نیز در پستی با عنوان «لیست جرائم جدید از سوی نیروی انتظامی منتشر شد ...!» نوشت: «آب بازی، قایم موشک، سنگ کاغذ قیچی، خرپلیس ، زووو ، بالا بلندی، پر یا پوچ و گرگم به هوا. لازم به ذکر است در جمهوری اسلامی کسی که "آب" روی دیگر بپاشد زودتر از کسی که "اسید" به صورت دیگری بپاشد دستگیر می‌شود. »
مریم میرزا
تحریریه یلدا کیانی