چه غذاهایی برای محیط زیست مناسب اند؟

همه انسان های جهان را چگونه می‌توان سیر کرد؟ این پرسشی است که همه ساله بیشتر از پیش مورد توجه ملل متحد در "روز جهانی غذا" قرار می‌گیرد. اما امسال پرسش دیگری نیز به آن علاوه شده است: انسان ها چگونه بتوانند غذایی را بخورند که هم سالم باشد و همه در حفاظت سیاره ما سودمند واقع شود؟

پژوهشگران نهاد تحقیقاتی جان هاپکینس در ایالات متحده امریکا برای یافتن پاسخ به این پرسش، تحقیقاتی را در مورد وضعیت تغذیه و تأثیر آن بالای اقلیم در ۱۴۰ کشور مختلف جهان انجام داده اند.

مارتین بلوم، دستیار نویسنده این تحقیقات، می گوید که راه حل برای کشورهای صنعتی واضح است. او در صحبتی با دویچه وله گفت: «مردم در اروپا و امریکا باید هرچه زودتر رژیم غذایی خود را تغییر بدهند. آنها باید بیشتر سبزیجات و کمتر محصولات حیوانی بخورند. مثلاً کمتر گوشت، شیر و تخم بخورند تا تغییر اقلیم بطی گردد.»

تحقیق همچنان نشان داده است که یک رژیم غذایی که در آن تنها یک سوم آن از محصولات حیوانی و دو سوم آن از سبزیجات باشد، کمتر اثر منفی بالای اقلیم می‌گذارد نسبت به رژیمی که در آن از خوردن گوشت و ماهی اجتناب شود، اما تخم و لبنیات مصرف گردد.

چرا محصولات حیوانی برای اقلیم مضر واقع می‌شوند

به قول برنامه خوراکه و زراعت ملل متحد، دامداری تقریباً ۱۵ درصد تولید گازهای گلخانه یی در سراسر جهان را سبب می‌شود. ۶۵ درصد همین مقدار، ناشی از گاوداری، ۹ درصد ناشی از مصرف گوشت خوک، هشت درصد از اثر مصرف شیر گاومیش و هشت درصد ناشی از گوشت و تخم مرغ، تخمین زده شده است.

بخش اعظم گاز های گلخانه یی را گاز میتان تشکیل می‌دهد که حیوانات با هضم غذای خود تولید می‌کنند. دامداری سبب تولید گازهای دیگری نیز می‌گردد که برای اقلیم مضر واقع می‌شوند. مثلاً نایتروجن دای اکساید یا "گاز خنده" و کاربن دای اکساید، که اولتر از همه در نتیجه تولید غذا های حیوانات تولید می‌گردند. در تولید بسیاری از این غذا های حیوانات، به گونه گسترده از کود کیمیایی نایتروجن دار استفاده می‌شود.

گاز های بیشتر گلخانه یی علیه گرسنگی؟

اما چیزی که در مورد کشور های غربی صدق می‌کند، حتمی نیست که در بقیه بخش های جهان نیز چنان باشد. مارتین بلوم می‌گوید: «وضعیت در کشور های فقیر مانند کشور های غنی نیست.» به قول نویسندگان این تحقیق، از آنجای که بیشتر از ۸۰۰ میلیون انسان در جهان همه روزه با مشکل گرسنگی روبرو هستند، پس نمی توان گفت که آنها چه چیزی باید بخورند که سازگار با اقلیم باشد. بوم می‌افزاید: «در کشور های اندونیزیا، هندوستان و اکثریت کشور های افریقایی شاید بهتر باشد که تولید گاز های گلخانه این‌چنینی بلند برده شود تا جلو گرسنگی و سوءتکامل گرفته شده بتواند، زیرا سوءتغذیه و فقدان مواد غذایی در همچو کشور ها سبب می‌شود که ۴۰ درصد کودکان تا دو سالگی آنقدر مواد ناکافی غذایی بگیرند که ارگان های بدن و فعالیت مغز شان از رشد و تکامل باز می‌ماند.»

در این تحقیق مهمترین منبع کلسیم و پروتئین مورد نیاز بدن در کشور های فقیر همانا محصولات حیوانی خوانده شده است. به ویژه شیر و تخم مرغ برای اطفال و زنان حامله منابع پر اهمیت پروتئین گفته شده اند. بلوم همچنان یادآور شد: «در بسیاری از بخش های افریقا و آسیا، که مصرف شیر بسیار کم است، ماهی های کوچک منبع عمده پروتئین و کلسیم اند.» او اما افزود: « حدود ۸۰ درصد ماهی آسیا به اروپا و ایالات متحده امریکا صادر می‌شود. خوراک ماهی های بزرگی که ما وارد می‌کنیم، همانا ماهی های کوچک اند. این بدان معناست که مردم در این کشور ها به این منبع مهم پروتئین و کلسیم خود نیز دسترسی ندارند.»

به گفته نویسندگان این تحقیق، باشندگان جهان غرب توان آن را دارند که بیشتر پول خرج کنند تا از پیامد های منفی تولید مواد غذایی جلوگیری صورت گرفته بتواند. بلوم به دویچه وله گفت: «در حالیکه مردم در کشور های صنعتی حدود ده درصد درآمد خود را برای مواد غذایی خرج می‌کنند، در کشور های مانند نایجریا، کینیا و بنگله دیش ۵۰ تا ۶۰ درصد عواید مردم برای تهیه خوراک به مصرف می‌رسد.»