پس از ۸۶ سال نماز جمعه در «ایاصوفیه» برگزار شد

به دنبال آزاد شدن اقامه نماز در ایا صوفیه، ‌امروز جمعه (۲۴ ماه جولای) برای نخستین بار در نامدار ترین مکان تاریخی استانبول نماز جمعه برگزار شد.

در باز گشایی این مسجد رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور به همراه هزار تا ۱۵۰۰ تن از شهروندان مسلمان ترکیه شرکت داشتند.

 برخی از خیابان های اطراف ایا صوفیه نیز بسته شده اند تا مسلمانان در محوطه این ساختمان تاریخی نیز بتوانند به نماز و عبادت بپردازند. برای تامین امنیت در حدود ۲۰ هزار مامور پولیس گماشته شده بود.

دو هفته پیش دادگاه عالی ترکیه بر مبدل شدن ایا صوفیه از موزیم به مسجد حکم صادر کرد. پس از حکم داد گاه، رجب طیب اردغان دستور داد که از این ساختمان تاریخی به عنوان مسجد می توان استفاده کرد.

 انتقاد ها از تغییر آیا صوفیه به مسجد

مبدل ساختن موزیم ایا صوفیه به مسجد انتقاد بسیاری از گروهای سیاسی و اجتماعی را به ویژه در آلمان بر انگیخته است.

محافل اجتماعی و گروه‌های سیاسی، به ویژه در آلمان، از تبدیل ایاصوفیه به مسجد انتقاد کردند. همچنین بسیاری از گروه های کلیسایی این کار را مغایر با روحیه آشتی میان مذاهب دانسته اند.

سویم داغدلن، رئيس گروه پارلمانی ترکی– آلمانی در پارلمان (بوندس‌تاگ) تغییر کارکرد ایاصوفیه را گامی دیگر در راستای دینی‌سازی زندگی فرهنگی ترکیه دانست.

نماینده ترکتبار از حزب چپ های آلمان به رادیو دویچلند فونگ گفته که اردوغان با این اقدام در برابر مسلمانان تند رو سرخم کرده است. او از اتحادیه اروپا خواسته که از کمک های مالی به ترکیه بکاهد و به عضویت این کشور به اتحادیه اروپا همچنان مخالفت کند.

کلودیا روث، سیاستمدار برجسته حزب سبز ها نیز تغییر ایا صوفیه را «اعلام جنگ حکوکت ترکیه به لائیسیست ها» دانسته است.

عمارت ایا صوفیه (هاگیا سوفیا که در یونانی به معنای دانایی است) در قرن ششم میلادی توسط پادشاهان قلمرو روم شرقی( بیزانس) بنا شد. این کلیسای بزرگ چندین قرن محل تاجگذاری پادشاهان مسیحی بیزانس بود.

در سال ۱۴۳۵ سلطان محمد، پادشاه جهانکشای عثمانی شهر قسطنطنیه را فتح کرد و نام آن را استانبول گذاشته وپایتخت خود ساخت. او که یک مسلمان مؤمن بود، ایا صوفیه را به مسجد تبدیل کرد.

در دوره سلطان سلیمان اول (مشهور به سلیمان قانونی) نقاشی‌ها، نگارگری‌ها و نمادهای مسیحی داخل ایاصوفیه پوشانده شد تا نماز جمعه در آنجا خوانده شود.

از ظرافت های خیره‌کننده این بنا سقف گنبدی آن است که به بلندی ۵۶ متر، با اشکال و طرح‌های مرمرین و شمایل موزاییک متنوعی به سبک هنر بیزانس بر دیوارها نقش بسته‌اند.

مصطفی کمال (آتاتورک، بنیانگذار جمهوری ترکیه) در جریان سکولارسازی ترکیه، در سال ۱۹۳۴ طی حکمی این مسجد را به موزیم تبدیل کرد. این تصمیم اما همواره خاری در چشم ارباب سنت وشریعت بود.

سرانجام دادگاه عالی ترکیه روز دهم جولای حکم صادر کرد که ازعمارت پرشکوه ایاصوفیه نمی‌توان تنها به عنوان موزیم کار گرفت.

به گزارش خبرگزاری آناتولی، عمارت ایاصوفیه وضعیت وقفی دارد و جایداد یک بنیاد دینی است که توسط سلطان محمد دوم (فاتح) تأسیس شد. سلطان یادشده ایاصوفیه را به عنوان مسجد در نظر گرفته بود و بنابرین نمی‌توان آن را به منظور دیگری اختصاص داد.

مقام‌های ترکیه تأکید دارند که در آینده باز هم درهای ایاصوفیه به روی جهانگردان باز خواهد بود، زیرا این بنای پرشکوه یکی از جاذبه‌های توریستی شهر استانبول است.

بنا بر آمار رسمی در سال گذشته (۲۰۱۹) بیش از سه میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از ایاصوفیه دیدار کرده اند. که بیشتر از تمامی مکان های تاریخی استانبول بوده است.

se, nka (dpa, kna, dw farsi)