پس از ماموریت در افغانستان؛ تمرکز استخباراتی بر چین
۱۴۰۱ مرداد ۲۱, جمعه
حمله هواپیمای بدون سرنشین آژانس مرکزی استخبارات امریکا "سیا" که منجر به کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر القاعده شد، نشان داد که مبارزه با تروریسم به سختی فراموش می شود. اما پیامی که دیوید کوهن، معاون این آژانس هفته ها قبل در آن جلسه ارائه کرد، تغییری نکرده است. در حالی که ایالات متحده به تعقیب تروریست ها ادامه می دهد، اولویت اصلی تلاش برای گردآوری اطلاعات بیشتر برای مقابله با حکومت در پیکینگ است.
یک سال پس از پایان جنگ در افغانستان، جو بایدن رئیس جمهور امریکا و مقامات ارشد امنیت ملی این کشور کمتر در مورد مبارزه با تروریسم صحبت می کنند و بیشتر به تهدیدات سیاسی، اقتصادی و نظامی از جانب چین و روسیه می پردازند. یک چرخش آرام در سازمان های اطلاعاتی امریکا به میان آمده و صدها افسر به مواضع متمرکز بر چین منتقل شده اند؛ جاهایی که برخی قبلاً روی مبارزه با تروریسم متمرکز بودند.
کشتن الظهواهری نشان می دهد که ایالات متحده باید همزمان با دو پدیده مبارزه کند. چند روز پس از کشتن رهبر القاعده در کابل، چین مانورهای نظامی گسترده ای برگزار کرد و تهدید کرد که به دلیل سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان امریکا به تایوان، تماس با ایالات متحده را قطع خواهد کرد.
ایالات متحده امریکا و ناتو افغانستان را در جنگ رها می‌کنند
امریکا از مدت ها به این سو از جاه طلبی های سیاسی و اقتصادی رو به رشد چین نگران است. چین کارزارهای جاسوسی سایبری و شرکتی را برای تاثیرگذاری بر انتخابات های خارجی راه اندازی کرده و میلیون ها اویغور از اقلیت مسلمان را در اردوگاه ها بازداشت نموده است. برخی کارشناسان همچنین فکر می کنند حکومت کمونیستی چین در سال های آینده تلاش خواهد کرد تا جزیره دموکراتیک تایوان را به زور تصرف کند.
مقامات اطلاعاتی امریکا گفته اند که به بینش واضح تری در مورد اهداف چین نیاز دارند؛ از جمله اینکه نتوانستند به طور قطعی علت همه گیری ویروس کرونا را مشخص کنند. دولت چین متهم شده که اطلاعات مربوط به منشاء این ویروس را مخفی کرده است.
جنگ در اوکراین نیز بر اهمیت روسیه به عنوان یک هدف تاثیر گذاشته است. امریکا از اطلاعات طبقه بندی شده برای افشای برنامه های جنگی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه قبل از حمله و جلب حمایت دیپلوماتیک از کیف، استفاده کرد.
حامیان رویکرد دولت بایدن به این اشاره می کنند که ایالات متحده توانست الظواهری را ردیابی کرده و بکشد؛ و آن را دلیلی بر توانایی دولت وی برای هدف قرار دادن تهدیدات خارج از کشور در افغانستان می خوانند. منتقدان می گویند این واقعیت که الظواهری در کابل تحت حمایت ظاهری طالبان زندگی می کرد، نشان می دهد که گروه های افراطی دوباره در حال ظهور هستند و امریکا برای مقابله با آنها آماده نیست.
تغییر در اولویت ها توسط بسیاری از افسران اطلاعاتی سابق و قانونگذاران هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات در امریکا حمایت می شود، اما هردو حزب به این باور هستند که حالا کمی دیر شده است. آنها شامل افرادی هستند که در افغانستان و سایر ماموریت ها علیه القاعده و دیگر گروه های تروریستی خدمت کرده اند.
جیسون کرو، کماندوی سابق ارتش امریکا که در افغانستان و عراق خدمت می کرد، گفت که معتقد است ایالات متحده در چند سال گذشته بیش از حد بر ضد تروریسم متمرکز بوده است. کرو، یک دموکرات از ایالت کلرادو که در کمیته استخاباراتی مجلس نمایندگان و کمیته خدمات مسلح کار می کند، گفت: «خطر بسیار بزرگتری که فعلا وجود دارد، روسیه و چین هستند». او اضافه کرد که گروه های تروریستی "روش زندگی امریکایی را ... آن طور که چین می تواند" نمی توانند نابود کنند.
مقامات: گسترش داعش در افغانستان تهدیدی برای غرب است
تامی تورپ، سخنگوی آژانس مرکزی استخابارات امریکا "سیا"، خاطرنشان کرد که تروریسم "یک چالش بسیار واقعی باقی می ماند". تورب اضافه کرد: «حتی در شرایطی که بحران هایی مانند تهاجم روسیه به اوکراین و چالش های راهبردی مانند آنچه که توسط جمهوری خلق چین ایجاد شده است، توجه ما را می طلبد، آژانس مرکزی استخبارات به ردیابی تهاجمی تهدیدات تروریستی در سطح جهانی و همکاری با شرکای خود برای مقابله با آن ها ادامه خواهد داد.»
به گفته چندین نفر از افراد آگاه از امور که نمی خواهند نامشان ذکر شود، کنگره امریکا آژانس "سیا" و سایر آژانس های استخاباراتی را تحت فشار قرار داده تا چین را در اولویت اصلی قرار دهند. فشار دادن منابع اطلاعاتی به سمت چین، مستلزم کاهش نیرو و بودجه در دیگر بخش ها، از جمله مبارزه با تروریسم است. ارقام خاصی در دسترس نیست؛ زیرا بودجه های اسخبارات طبقه بندی شده و کاملا سری هستند.
به ویژه قانونگذاران امریکایی خواهان اطلاعات بیشتر در مورد پیشرفت چین در فناوری های مدرن هستند. در دوران ریاست جمهوری شی جی پینگ، چین تریلیون ها دالر روی علوم کوانتومی، هوش مصنوعی و سایر فناوری ها سرمایه گذاری کرده است؛ فن آوری هایی که احتمالاً نحوه جنگ های آینده و ساختار اقتصاد را تغییر می دهند.
یکی از این آگاهان به این باور است که به عنوان بخشی از این تغییر، کمیته های کنگره تلاش دارند تا نحوه استفاده سازمان های اطلاعاتی از بودجه شان برای چین را به گونه بهتری نظارت کرده و جزئیات بیشتری در مورد نحوه کمک به برنامه ها و ماموریت های خاص در این زمینه به دست آورند.
کریس استوارت، نماینده جمهوریخواه از ایالت یوتا که در کمیته استخباراتی مجلس نمایندگان امریکا فعالیت می کند، گفت: «ما دیر به این نتیجه رسیده ایم، اما خوب است که بالاخره تمرکز خود را به آن منطقه تغییر می دهیم». وی اضافه کرد: «یعنی ما بر مردم، منابع، دارایی های نظامی و بر دیپلماسی شان تمرکز می کنیم.»
آژانس مرکزی استخبارات امریکا همچنین در برخی از حساس ترین زمان های مبارزه با تروریسم شرکت داشت. این سازمان زندان های مخفی «سایت سیاه» را برای نگهداری مظنونان تروریسم، اداره می کرد و در تحقیقات مجلس سنا مشخص شد که از روش های بازجویی استفاده می کرده که در حد شکنجه است. مشخص شده که برخی از زندانیان بی گناه بوده اند. واحدهای عملیاتی ویژه ای که توسط "سیا" در افغانستان آموزش دیده بودند نیز به کشتن غیرنظامیان و نقض قوانین بین المللی متهم شده اند.
صلح میان افغانستان و پاکستان یا صلح با طالبان؟
از مدت ها به این سو روی این بحث می شود که آیا عملیات ضدتروریسم، سازمان های استخباراتی را از روند جاسوسی سنتی دور کرده و اینکه نیروهای ویژه ارتش باید تروریستان را هدف قرار دهند یا خیر؟
مارک پلیمروپولوس، یک افسر بازنشسته عملیاتی در آژانس مرکزی استخابارات امریکا و رئیس سابق یک پایگاه "سیا" در افغانستان گفت که از تمرکز بیشتر بر چین و روسیه حمایت می کند، اما افزود: «هیچ دلیلی وجود ندارد که کاری را که باید انجام می دادیم، حالا کاهش دهیم.» وی اضافه کرد: «این تصور که به نوعی تمام کارهای ضدتروریسم که انجام دادیم، به نوعی اشتباه بود، نادرست است. به یاد داشته باشید که در دوازدهم سپتمبر همه چه احساسی داشتند.»
مقامات خاطرنشان می کنند که افسران اطلاعاتی برای سازگاری با چالش های جدید آموزش دیده و بسیاری از آنها پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ سریعتر به سمت نقش های ضد تروریسم منتقل شدند. گفته شده که افسران سابق در زمینه های شناسایی و مقابله با روسیه و چین مفید هستند.
داگلاس وایز، افسر ارشد سابق سیا که معاون رئیس عملیات در مرکز ضد تروریسم بود، گفت: «دستگاه تجزیه و تحلیل و هدف گیری ما به قابلیت های فوق العاده ای دست یافته است.»
وایز به این باور است که جهت گیری مجدد اداره های استخباراتی به سمت تمرکز بیشتر بر چین و روسیه در نهایت سال ها طول می کشد و نیاز به صبر و درک این نکته دارد که فرهنگ این سازمان ها تغییر خواهد کرد. وی اضافه کرد: «برای دهه ها، ما مبارزه با تروریسم را انجام می دهیم. ما باید یک برنامه منطقی برای انجام این انطباق داشته باشیم که زیاد طول نکشد و دشمنان ما نتوانند از یک فرآیند انجماد در سازمان ها بهره ببرند.»
سیا سال گذشته اعلام کرد که دو "مرکز مأموریت" جدید ایجاد می کند؛ یکی در چین و دیگری در مورد فناوری های نوظهور به منظور تمرکز و بهبود جمع آوری اطلاعات. سیا همچنین در تلاش است تا جاسوسان چینی بیشتری را به خدمت بگیرد و زمان انتظار برای صدور مجوزهای امنیتی برای استخدام سریعتر این افراد را کاهش دهد.
در داخل آژانس، بسیاری از افسران در حال یادگیری زبان چینی هستند و به سمت نقش های جدید متمرکز بر چین حرکت می کنند؛ اگرچه افراد آگاه به این موضوع گفتند که همه این مشاغل به آموزش زبان محلی وابسته اند.
مرکز مبارزه با تروریسم در این آژانس در سال ۲۰۱۵ به مرکز مأموریت ضد تروریسم تغییر نام داد. برای بسیاری از افرادی که کار این مرکز را به خاطر ایمن نگه داشتن امریکایی ها از خطر تروریسم معتبر می دانند، مایه افتخار است. افسران سیا پس از حملات ۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱، در تاریخ ۲۶ سپتامبر در افغانستان فرود آمدند و بخشی از نیروهای عملیاتی برای ردیابی سران طالبان، یافتن و کشتن رهبران القاعده از جمله اسامه بن لادن بودند.
۱۳ سال پس از آنکه یک جاسوس دوجانبه مامورانی را که در تعقیب الظواهری بودند، فریب داد؛ خود را در میان آنان منفجر کرد و هفت کارمند آژانس را کشت، سیا الظواهری را در یک حمله هوایی در کابل کشت.