1. رفتن به محتوا
  2. رفتن به مطالب اصلی
  3. رفتن به دیگر صفحات دویچه وله
جامعهویتنام

ویتنام با مشکل کمبود زنان مواجه است

رودیون ابیشهاوزن
۱۴۰۲ شهریور ۱۰, جمعه

ویتنام از نادر کشورهایی است که با مشکل بزرگ نابرابری در تعداد مردان و زنان مواجه است. دلیل آن عمدتاَ ترجیح دادن فرزند پسر، امکانات تشخیص جنسیت نوزاد قبل از تولد و سیاست دو فرزندی خوانده می شود.

https://p.dw.com/p/4VqpL
ویتنام، یک زن جوان
ویتنام، یک زن جوان عکس: Bildagentur-online/AGF-Hermes/picture alliance

ویتنام با کمبود زنان مواجه است. مشکل به حدی جدی و عام است که حتی وقتی مادران شامگاهان بعد از کار باهم دیدار می‌کنند و در مورد کودکان شان صحبت می‌کنند، این واقعیت مورد بحث است.

چند سال پیش اگر یک دختر در میانه ۲۰ سالگی‌اش هنوز ازدواج نکرده بود، یک نگرانی بزرگ برای خانواده به شمار می‌رفت. چنین دخترانی به اصطلاح «خانه مانده» عنوان می‌شدند. اما وضعیت حالا تغییر کرده است. مادران به جای این که به فکر دختران خود باشند، به طور فزاینده‌ای نگران پسران خود هستند. اینکه آیا پسر تحصیلات کافی دارد؟ آیا پسر به اندازه کافی پول دارد؟ آیا او رفتار و نزاکت‌ها را رعایت می‌کند؟ پسرانی که این اوصاف را نداشته باشند، شانس خوبی برای یافتن همسر ندارند.

به صفحه اینستاگرام دویچه وله بپیوندید

بر اساس سرشماری عمومی سال ۲۰۱۹ در این کشور، امروزه در میان افراد زیر ۱۹ سال تعداد پسران ۱.۲ میلیون بیشتر از تعداد دختران است. در کشورهای بسیار محدودی توازن جنسیتی به اندازه ویتنام نابرابر است. به عنوان مثال می‌توان به کشورهای هند و چین اشاره کرد. نه تنها مردانی که همسر نمی‌یابند با پیامدهای اجتماعی این مشکل مواجه می‌شوند، بلکه زنان نیز به عنوان «کالا» در معرض رقابت فزاینده قرار می‌گیرند.

ریشه‌های این نابرابری

اینکه امروز پسران بیشتری نسبت به دختران در ویتنام زندگی می‌کنند، دلایل مختلفی دارد. مطالعه «نسبت جنسیتی در ویتنام» در سال ۲۰۱۸ سه دلیل اصلی را برشمرده است:

اول، ترجیح دادن پسر

این عدم تعادل یکی از پیامدهای ترجیح پسران در جامعه است. به طور سنتی در این کشور به دختران کمتر از پسران اهمیت داده می‌شود. آیین کنفسیوس نفوذ گسترده‌ای در جامعه ویتنام دارد و تفکیک شدید نقش‌های جنسیتی و تبعیت زنان از مردان را تقویت می‌کند.

در این جامعه وقتی دختران ازدواج می‌کنند به خانواده شوهر می‌روند و برای خانواده خودش «از دست رفته» تلقی می‌گردند. از آن جایی در این کشور شبکه‌های قوی رفاه اجتماعی وجود ندارد، والدین در دوره پیری به کمک و مراقبت پسران خود وابسته اند. 

دوم، معاینه تلویزیونی و سیاست دو فرزندی

گرچه حکومت ویتنام در سال ۲۰۰۳ میلادی معاینه تلویزیونی یا سونوگرافی برای تشخیص جنسیت نوزاد را ممنوع کرد، اما استفاده گسترده از این روش‌ها به هدف تشخیص جنسیت قبل از تولد ادامه دارد.

«نمایه برابری جنسیتی کشورها» که توسط سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۱ نشر شد، نشان می‌دهد که حالا ۸۳ درصد از زنان باردار این کشور جنسیت نوزادشان را قبل از تولد می‌دانند.

معاینه تلویزیونی یا سونوگرافی در ویتنام
معاینه تلویزیونی یا سونوگرافی در شفاخانه ای در ویتنامعکس: Pascal Deloche/GODONG/picture-alliance

سوم، سیاست مهار رشد جمعیت

سیاست مهار رشد جمعیت نیز بر نابرابری جنسیتی تاثیرگذار بوده است. حکومت ویتنام در سال ۱۹۸۸ سیاست دو فرزندی را تصویب کرد که با این حال به شدت اجرا نمی‌شود. از آنجایی که هر خانواده آرزوی داشتن حداقل یک پسر را دارد، سقط جنین دختر به ویژه در بارداری دوم و سوم افزایش یافت.

خوات تو هانگ، رئیس انستیتوت مطالعات توسعه اجتماعی در دانشگاه هانوی به دویچه وله گفت که پیامد این سیاست برای زنان واضح است: «زنان ویتنامی زیر فشار شدید قرار دارند تا فرزند پسر به دنیا بیاورند. اگر موفق به این کار نشوند، احتمالاَ شوهر و خانواده‌اش به خصوص در مناطق روستایی با او بدرفتاری می‌کنند.»

قاچاق انسان و بی‌ثباتی

پیامد اجتماعی کمبود زنان منجر به بهبود جایگاه اجتماعی آنان نشده است، برعکس بلکه رقابت بر سر زنان را شدت بخشیده است. تحقیق «نسبت جنسیتی در ویتنام» که توسط خوات تو هانگ و دیگر نویسندگان تهیه شده است، زنان حالا بیشتر قربانی «ازدواج‌های اجباری، قاچاق انسان و دیگر اشکال خشونت می‌شوند.»

تن‌فروشی فزاینده و استثمار جنسی به این خشونت‌ها افزوده شده است. از آنجایی که شمار مردان ناامید از نظر اجتماعی و جنسی در حال افزایش است، همزمان خطر ناآرامی‌های اجتماعی افزایش می‌یابد. 

اگر حکومت اقدام‌های موثری روی دست نگیرد، این نابرابری بیشتر افزایش می‌یابد و پیامدهای آن نیز تشدید خواهد شد. بر بنیاد معلومات ملل متحد، در رده سنی ۲۰ تا ۳۹ ساله مازاد تعداد مردان نسبت به زنان از ۳.۵ درصد کنونی تا سال ۲۰۵۹ به ۱۰ درصد افزایش خواهد یافت. در این صورت، از نظر محاسباتی یک دهم مردان در سنین ازدواج نمی‌توانند زنی برای ازدواج بیابند.

شمار زنان و دختران نسبت به مردان در ویتنام کمتر است/ عکس از آرشیف
شمار زنان و دختران نسبت به مردان در ویتنام کمتر است/ عکس از آرشیفعکس: Mustafa Ciftci/AA/picture alliance

سیستم رفاه اجتماعی باید تقویت شود

خوات تو هانگ به دویچه وله می‌گوید برای این که عدم تعادل در میان تعداد مردان و زنان کاهش یابد، به مجموعه کاملی از اقدامات نیاز است که شامل تصویب قوانین، آگاهی‌دهی و سیستم قوی رفاه اجتماعی دولتی می‌شود. 

پارلمان ویتنام در سال ۲۰۰۶ یک قانون برابری جنسیتی را تصویب کرد و در سال ۲۰۱۳ تبعیض جنسیتی ممنوع گردید. حکومت ویتنام در حال حاضر در حال اجرای دومین برنامه ده ساله برای ارتقای برابری جنسیتی تحت عنوان «استراتژی ملی برای برابری جنسیتی از ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰» است.

آگاهی در مورد این مشکل به وضوح افزایش یافته است. تو هانگ می‌گوید: «حالا مردم می‌دانند که برابری جنسیتی یک چیز خوب است اما فرهنگ و سنت‌ها هنوز هم بسیار قوی اند.»

صفحه یوتیوب دویچه وله دری را تماشا کنید

وضع قوانین و آگاهی‌دهی به تنهایی کافی نیست. خوات تو هانگ می‌گوید: «تا زمانی که ما سیستم رفاه اجتماعی (سوسیال) و شبکه‌های ایمنی اجتماعی را بهبود ندهیم، تغییرات نمی‌تواند خیلی به پیش برود.»

به گفته او، کودکان باید از مسئولیت مادی در قبال والدین خود رهایی یابند. بر اساس معلومات سازمان بین المللی کار در حال حاضر کمی بیش از یک سوم جمعیت چنین مسئولیتی دارند.

با وجود برخی موانع، خوات تو هونگ شاهد تغییراتی در مسیر واقعی است. به گفته او، در بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۱۳ نابرابر در میزان پسران و دختران نو تولد شده به اوج خود رسیده بود اما در سال‌های گذشته کاهش داشته است که این روند حالا باید تقویت شود.