همسایه‌های هند از حکومت تازه این کشور چه انتظاراتی دارند؟
۱۴۰۳ خرداد ۱۸, جمعه
انتخابات عمومی هند ضربه‌ای غافلگیرکننده برای حزب بهاراتیا جاناتا به رهبری نارندرا مودی بود که نتوانست اکثریت مطلق را به دست آورد و اکنون برای باقی ماندن در قدرت به حمایت شرکای ائتلافی خود نیاز دارد.
در یک دهه گذشته، مودی و حزبش از اقتدار و تسلط بر سیاست ملی برخوردار بوده اند. با این حال، سومین دوره نخست وزیری او با توجه به چالش‌هایی که معمولاً حکومت‌های ائتلافی دارند، احتمالاً مانند دو دوره قبلی آرام نخواهد بود.
با این حال به گفته کارشناسان، نتیجه انتخابات هند بر سیاست خارجی این کشور تاثیر جدی نخواهد داشت.
از زمان روی کار آمدن مودی در سال ۲۰۱۴، دهلی نو سیاست "نخست همسایگی" را به عنوان یک مؤلفه اصلی سیاست خارجی خود تعیین کرده و بر احیا و تقویت روابط خود با کشورهای منطقه تمرکز کرده است.
روابط مبهم و تعریف ناشده هند با طالبان
هند که در گذشته به دلیل نزدیکی پاکستان با طالبان به این گروه به دیده تردید می‌نگریست، موضوع کنونی اش در برابر طالبان مبهم مانده است.
در حال حاضر تنها مامورین پائین رتبه سفارت هند در کابل حضور دارند و برخلاف برخی کشورهای همسایه دیگر، هند دیپلمات‌های طالبان را نپذیرفته اند، هرچند گمانه‌زنی می‌شود که برخی دیپلومات‌های حکومت سابق افغانستان در هند، با طالبان تعامل دارند.
خیرالله آزاد، دیپلومات پیشین افغانستان در هند، می‌گوید که سیاست‌های هند در قبال افغانستان در دور سوم حکومت نارندرا مودی چون گذشته ادامه خواهد یافت.
به باور آقای آزاد، تفاوت حکومت جدید نارندرا مودی نسبت به گذشته حضور یک اپوزیسیون قوی‌تر است که به تمامی سیاست‌های حکومت او از جمله سیاست خارجی نگاه منتقدانه خواهد داشت.
او گفت: "این بار مودی سیاست‌هایش را در ارتباط با طالبان و حضور در افغانستان با احتیاط و نرمش بیشتر دنبال خواهد کرد." با این هم او معتقد است هند "جنگی نرمی را که در لداخ با چین و در کشمیر با پاکستان دارد، در افغانستان علیه این دو کشور دنبال خواهد کرد."
او می‌افزاید که در هر صورت هند و پاکستان تنش‌های «نیابتی» را در افغانستان به پیش خواهند برد.
تنش با پاکستان همچنان پابرجا می‌ماند
پرتنش‌ترین رابطه هند با رقیب اصلی و همسایه غربی‌اش پاکستان است. بسیاری از پاکستانی‌ها انتخابات هند را از نزدیک دنبال کردند.
مشاهد حسین، سناتور پاکستانی و کارشناس مسایل خارجی، به دویچه وله گفت "ما بسیار خوشحالیم" که حزب مودی اکثریت مطلق خود را در پارلمان از دست می‌دهد.
او گفت: "بعد از این مودی تنبیه شده در دفتر صدارت در دهلی می‌نشیند و تا حدودی ضعیف‌تر خواهد بود." او افزود که پاکستان امیدوار است مودی "از نظر لحن و گفتار، رویکرد نرم‌تری نسبت به پاکستان داشته باشد".
حکومت مودی در چند سال گذشته پس از متهم ساختن اسلام آباد به تروریسم فرامرزی، از افزایش تعامل با حکومت آن کشور خودداری کرده است.
هند و پاکستان از زمانی که در سال ۱۹۴۷ به دو کشور مستقل تبدیل شدند، تاکنون سه بار باهم جنگیده اند و درگیری‌های پراکنده زیادی نیز میان این دو کشور رخ داده است.
هر دو بر سر منطقه مورد مناقشه کشمیر جنجال دارند که هر کشور بخش‌هایی از آن را زیر کنترول خود دارند.
روابط بین دو همسایه مجهز به سلاح هسته‌ای در چند سال گذشته پرتنش بوده است.
مدیحه افضل، کارشناس سیاست خارجی در موسسه بروکینگز گفت: "از دیدگاه پاکستان، یک سوال این خواهد بود که آیا مودی، که در مبارزات انتخاباتی لفاظی‌های بر ضد پاکستان داشت، آن را دو برابر می‌سازد یا از آن عقب‌نشینی می‌کند".
ملیحه لودی، نماینده سابق پاکستان در سازمان ملل متحد، به دویچه وله گفت که وضعیت فعلی "فضای مساعد" برای تعامل مجدد هند و پاکستان نیست.
او گفت: "پاکستان از سومین دوره نخست وزیر مودی، اگر انتظاری هم داشته باشد بسیار اندک است. چشم انداز عادی سازی روابط میان هند و پاکستان در بهترین حالت نامشخص است".
تنش با چین
از آنجایی که اسلام آباد دوستی‌اش را با چین استحکام می بخشد، که میلیاردها دالر را برای ایجاد زیرساخت های کلیدی مانند جاده ها و بنادر به پاکستان می‌فرستد، هند همچنان نسبت به ردپای و نفوذ رو به رشد چین در پاکستان محتاط است.
پس از اعلام نتایج انتخابات هند، چین پیروزی مودی را تبریک گفت و خواستار روابط دوجانبه "سالم و باثبات" شد.
بی اعتمادی عمیق متقابل برای مدت طولانی مشخصه روابط چین و هند بوده است که این مشکلات ناشی از اختلافات حل نشده مرزی است.
تنش ها میان دو کشور همچنان در سطح بالا قرار دارد و ده ها هزار سرباز هندی و چینی از سال ۲۰۲۰ به این سو در مرز مورد مناقشه مستقر شده اند. البته این اتفاق پس از آن افتاد که در یک درگیری میان مرزبانان دو طرف ۲۰ سرباز هند و چهار سرباز چینی کشته شدند.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
ثنا هاشمی، کارشناس امور چین که قبلاً به عنوان مشاور در وزارت خارجه هند کار می‌کرد، گفت که هیچ بهبود عمده ای در روابط هند و چین در سال های آینده به میان نخواهد آمد.
او گفت که بدون هیچ گونه امتیازی از سوی چین در مورد مسئله مرزی، بعید است دهلی نو "در سیاست اش نسبت به چین نرمش به میان آورد".
سریلانکا به مراسم تحلیف مودی دعوت شد
انتظار می رود مراسم تحلیف سومین دوره نخست وزیری نارندرا مودی به روز شنبه برگزار شود.
به گزارش رسانه های محلی، دهلی نو رهبران برخی از همسایگان هند، از جمله شیخ حسینه، نخست وزیر بنگله دیش و رانیل ویکرمسنگه، رئیس جمهور سریلانکا را در این مراسم دعوت کرده است.
روزنامه "تایمز آف ایندیا" روز پنجشنبه گزارش داد که حسینه و ویکرمسنگه این دعوت را پذیرفته اند.
در سال های اخیر، سریلانکا به عرصه رقابت جیوپولیتیکی و دریایی بین هند و چین مبدل شده است. این کشور از نظر استراتژیک در نقطه تقاطع مسیرهای مزدحم کشتیرانی قرار دارد.
هند و سریلانکا افزون بر روابط نزدیک تجاری، روابط قومی و مذهبی نیز دارند اما تلاش های چینی ها در یک دهه گذشته برای نفوذ در کولمبو هند را نگران ساخته است.
آنندی سیسیداران، از وزیران سابق در حکومت سریلانکا، با اشاره به بحران اقتصادی جدی در این کشور، مشکلات بدهی و پیامدهای جئوپلیتیکی مرتبط، گفت: "حتی در حالی که میراث‌های استعمار هند و سریلانکا را به طور تاریخی به هم پیوند داده اند، رویدادهای جاری پویایی های پیچیده را برجسته می‌کنند."
با این حال، به نظر می‌رسد در حکومت ویکرمسنگه، روابط بین سریلانکا و هند تقویت شده است و به گفته کارشناسان، نتیجه انتخابات هند تاثیر زیادی بر روابط این دو کشور نخواهد داشت.
شیهار انیز، روزنامه نگار در کلمبو، گفت: "در حالی که حزب مودی ممکن است فاقد اکثریت واضح باشد، که نشان دهنده محدودیت های بالقوه در اجرای سیاست‌ها است، کمک های دیرینه هند به سریلانکا ثابت خواهد ماند."
تقویت مناسبات با بنگله دیش
مقامات و ناظران بنگله دیشی پس از مشخص شدن نتایج انتخابات گفتند که روابط هند با همسایه شرقی اش بنگله دیش، که در دهه گذشته به طور قابل توجهی تقویت شده است، احتمالاً ثابت خواهد ماند.
حسن محمود، وزیر امور خارجه بنگله دیش به خبرنگاران گفت: "روابط عمیق دوستانه ما ادامه خواهد داشت."
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
وی افزود که این روابط در زمان مودی و همتای بنگله دیشی او شیخ حسینه، به سطح جدیدی رسید.
روابط بین دهلی نو و داکه عمیقاً ریشه‌دار است و هر دو دارای منافع امنیتی و اقتصادی مشترک اند.
توحید حسین، وزیر امور خارجه سابق بنگله دیش گفت: "هیچ تغییر مهمی در سیاست مودی در مورد بنگله دیش ایجاد نخواهد شد".
علی ریاض، کارشناس بنگله دیشی و استاد دانشگاه ایالتی ایلینوی، این دیدگاه را تکرار کرد: "هیچ چیزی نمی‌تواند مودی را از ادامه اهداف سیاست خارجی‌اش باز دارد، زیرا دستگاه دولتی هند به حمایت از حکومت او ادامه می‌دهد. اختلاف زیادی بین بهاراتیا جاناتا و احزاب مخالف در مورد مطرح کردن هند به عنوان یک قدرت جهانی در حال ظهور وجود ندارد".