نمایش وحدت میان پوتین و اردوغان در انقره

ولادیمر پوتین رئیس جمهور روسیه برای یک دیدار دو روزه به روز سه شنبه وارد ترکیه شد. کنفرانس خبری او با همتای ترکی‌اش رجب طیب اردوغان در انقره، با ابراز صمیمیت، در واقع نمایش هماهنگی میان آنها بود.

دلیل رسمی دیدار هر دو رئیس جمهور افتتاح کار اعمار نخستین نیروگاه اتومی خوانده شده است. براساس گزارش رسانه‌های ترکی، این دستگاه اتومی به نام "اکویو" که توسط روسیه با هزینه ۲۰میلیارد دالر در ساحل مدیترانه واقع ایالت جنوبی "مرسین" اعمار می شود، قرار است بعد از اتمام کار ساخت آن ۱۰ درصد نیازمندی ترکیه به برق را رفع کند.

این یگانه پروژه همکاری میان ترکیه و روسیه در بخش انرژی نیست. کریستیان براکل، رئیس بنیاد آلمانی «هاینریش بویل» در استانبول در مصاحبه‌ای با دویچه وله بر اهمیت همکاری در بخش انرژی میان این دو کشور تاکید کرد و گفت: "روسیه یک منبع بسیار مهم برای بازار گاز ترکیه است، تقریباً ۶۳ درصد گاز وارد شده به ترکیه، از روسیه می‌آید. از چندی به این سو، کشیدن لوله گاز "ترک استریم" برنامه‌ریزی شده است که با کمک آن  ‌به اتحادیه اروپا نیز گاز صادر خواهد شد. این پروژه برای هردو جانب سودمند است. از یک طرف روسیه  می‌خواهد برای اتحادیه اروپا از دید سیاست انرژی مهم باقی بماند. از جانب دیگر ترکیه می‌خواهد خود را به عنوان کشور شاهراه انرژی تثبیت کند."

روسیه و ترکیه تنها در بازار انرژی باهم همکاری ندارند. براساس گزارش سازمان تجارت جهانی (WTO)، ترکیه فقط از اتحادیه اروپا تولیدات بیشتر از روسیه را وارد می‌کند. تقریباً ۱۱ درصد واردات ترکیه، از روسیه می‌آید.

در پهلوی نفت و زغال، ترکیه از این کشور قبل از همه آهن  وارد می‌کند. توریسم نیز نقش مهمی دارد. به صورت متوسط حدود چهار میلیون جهانگردان روسی سالانه به ترکیه سفر می‌کنند.

در عوض ترکیه در کنار تولیدت زراعتی مانند لیمو و دانه گل آفتاب پرست، پیش از همه قطعات موتر و کشتی را به روسیه صادر می‌کند. بر اساس گزارش اداره احصائیه سازمان ملل متحد، میزان مبادلات تجارتی هر دو کشور در سال ۲۰۱۶ به ۱۷ میلیارد دالر رسیده بود.

جنگ سوریه، مساله مهم مورد منازعه میان روسیه و ترکیه

با وجود روابط نزدیک اقتصادی، از زمانی که مناسبات دو کشور با بحران جدی مواجه شده بود، بیش از دو و نیم سال نمی‌گذرد. اردوی ترکیه در نوامبر سال ۲۰۱۵ بر یک جت جنگی روسیه شلیک کرد که در مسیر سوریه، به فضای هوایی ترکیه داخل شده بود. هواپیما سقوط کرد و یک پیلوت‌اش کشته شد. به این ترتیب روابط میان دو کشور بسیار تیره شد. امروز قبل از همه منطقه ادلب در شمال غرب سوریه که از مرز ترکیه دور نیست، منافع متضاد مسکو و انقره را نمایان کرده است.

سام هلر، کارشناس سوریه از گروه بین المللی بحران مطمئن است که سرنوشت ادلب در مذاکرات پشت پرده میان ترکیه و روسیه تعیین خواهد شد. هلر توضیح می دهد: "دشمنان بزرگ بشار اسد در ادلب جمع شده اند. به این دلیل، احتمالاَ روسیه تلاش می‌کند به یک حمله تهاجمی رژیم بشار اسد در این ولایت چراغ سبز بدهد."

از دید این کارشناس، این اقدام پیامدهای وسیعی برای ترکیه خواهد داشت، زیرا چنین تهاجمی صدها هزار نفر را مجبور به فرار از مرز به سوی ترکیه خواهد کرد.

ترکیه می خواهد از چنین پیش‌آمدی به هر صورت جلوگیری کند. اردوی ترکیه از سال ۲۰۱۶ به این سو بخش‌های از ایالت مرزی حلب را زیر کنترول دارد. در ماه مارچ این کشور با متحدین شورشی سوریه، منطقه کردنشین عفرین را نیز زیر کنترول درآورد.

ترکیه می‌خواهد بخشی از ۳،۵ میلیون مهاجر سوریه را به این مناطق زیر کنترول‌اش انتقال دهد. این مهاجران از سال ۲۰۱۱ به بعد از سوریه به ترکیه فرار کرده اند و در آنجا به صورت فزاینده باعث افزایش تشنج می‌شوند. هلر می‌گوید که ترکیه می خواهد ادلب را به عنوان "منطقه حایل علیه جنگ" حفظ کند.

Heinrich/af/hm