«قصاص» و شلاق؛ بازگشت مجازات طالبانی در افغانستان

طالبان برای نخستین بار بعد از تصرف مجدد قدرت، روز چهارشنبه مردی را به اتهام قتل در ملاء عام در ولایت فراه در غرب افغانستان اعدام کردند. مقام‌های ارشد این گروه مانند سرپرست‌های وزارت‌های داخله و خارجه برای این مراسم اعدام از کابل به فراه رفتند.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در توییتر نوشته است: «قصاص از سوی پدر مقتول با شلیک سه گلوله با استفاده از اسلحه نوع کلاشنیکوف اجرا شد.»

بعد از فرمان رهبر طالبان در مورد اجرای حدود شرعی، طالبان تقریباً به صورت روزمره گروهی از متهمان را در ملاء عام دُره یا شلاق می‌زنند.

در تازه ترین مورد، طالبان امروز در ورزشگاه شهر چاریکار ۱۸ مرد و ۹ زن را به اتهام دزدی، رابطه پیش از ازدواج و فرار از منزل، ۲۹ تا ۳۵ شلاق زدند.

هرچند شماری از مردم افغانستان در گذشته به دلیل فساد در دستگاه قضایی حکومت سابق به محاکم طالبان رجوع می‌کردند، اما دُره زدن و تیرباران کردن موجی از ترس و فشار روانی را بر مردم وارد کرده است.

صالح محمد که روز گذشته شاهد عینی اجرای حکم «قصاص» در ولایت فراه بود، به دویچه وله گفت که از دیدن این صحنه شوکه شد و «شب گذشته از ترس و وحشت خواب نرفتم.»

او افزود: «من به عنوان یک شاهد عینی با دیدن این واقعه شوکه شدم. در این شرایط که مردم از فقر و گرسنه‌گی به تنگ آمده اند، این حرکات شان خطرناک‌تر از اعمال دوره قبلی شان است و هر کاری که دلشان خواسته باشد انجام می‌دهند.»

مرتبط:طالبان پس از برگشت به قدرت نخستین حکم «قصاص» را اجرا کردند

البته شماری از شهروندان افغانستان از اجرای چنین مجازات‌هایی استقبال می‌کنند که احتمالاً ناشی از فساد گسترده در سیستم قضایی حکومت‌های قبلی است. نثار احمد، باشنده ولایت فراه می‌گوید:«به نظر من تطبیق حدود شرعی بالای مجرمین کار خوبی است، چون جرم و جنایت کاهش می‌یابد و امنیت تامین می‌گردد.» اما آماری وجود ندارد که نشان بدهد چنین مجازات‌هایی باعث کاهش جرایم می‌شود.

سازمان‌های حقوق بشری مجازات اعدام را به صورت کل رد می‌کنند و آن را نقض‌کننده «حق حیات و کرامت انسانی» می‌دانند.

در مورد چگونگی محاکمه این فرد معلوماتی در دست نیست و ظاهراً قضیه هم به سال‌ها قبل برمی‌گرد.

عبدالستار حسینی، نماینده مردم فراه در پارلمان سابق می‌گوید که شش سال پیش خانواده مقتول شخص متهم را بخشیده بود، اما طالبان با زور و فشار مادر و پدر مقتول را وادار به انجام قصاص نمودند.

حسینی گفت: «متاسفانه طی یک و نیم سال گذشته طالبان ثابت ساختند که بزرگترین ناقض حقوق بشر در جهان هستند. واقعه قصاص روز گذشته در ولایت فراه، زنان، اطفال و بزرگان ولایت فراه را جگرخون ساخت، طوری که اکثریت حاضرین واقعه قصاص دیروز در فراه، زمانی که فرد مجرم تیرباران می‌شد گریه می‌کردند و مخالف این عمل بودند».

حسنی این عملکرد طالبان را خلاف موازین حقوق بشر و کرامت انسانی می‌داند و می‌گوید در صورتی که جلو این گروه گرفته نشود، این گونه واقعات در آینده به تکرار پیش می‌آید.

طالبان گفته اند که مرد متهم در هر سه محکمه به جرم خود اعتراف کرده بود و حکم قصاص توسط رهبر این گروه تائید شده است.

زنده شدن خاطرات تاریک گذشته

طالبان در حالی مجازات اعدام و دُره زدن را از سر گرفته اند که بسیاری افغان‌ها صحنه‌های این چنینی در دوره حکومت سابقه این گروه را فراموش نکرده اند.

دین محمد که در زمان حکومت قبلی طالبان نوجوان بود، می‌گوید در آن زمان شاهد چندین مورد تیرباران کردن، زیر دیوار کردن و قطع دست بوده است که تاثیرات آن بر روان خود را تا حالا احساس می‌کند. او می‌گوید: «شما باور کنید که تا به حال همان صحنه‌ها که یادم می‌آید، به گونه غیرارادی تکان می‌خورم و فکرم ناراحت می‌شود.»

اعدام این مرد توسط طالبان در رسانه‌های اجتماعی نیز واکنش‌های زیادی را در پی داشته است. وحید پیمان، روزنامه‌نگاری که در دوره قبلی حکومت طالبان شاهد چنین مجازات‌هایی بوده است‌، نوشته است که دو سال متواتر هر شب این صحنه‌ها خواب می‌دید و نمی‌توانست بخوابد.

تاثیر مخرب روانی

طالبان مردم را به دیدن این صحنه‌ها فرا می‌خوانند و حتی با بستن بازار مردم را مجبور به تماشای این صحنه‌ها می‌سازند. روانشناسان می‌گویند که مجازات و کشتار افراد در پیش چشمان مردم، تاثیرات منفی روحی و روانی به جا می‌گذارد.

حیدر علی قربانی، روانشناس می‌گوید حتی ذبح کردن حیوانات در پیش چشمان اطفال بر روان آن‌ها تاثیر منفی دارد، چه برسد به تیرباران کردن انسان: «این مجازات‌ها از نظر روانشناسی می‌تواند آسیب‌های جدی را به بار بیاورد، بر روح و روان تاثیر منفی می‌گذارد و افسردگی و اختلال‌های روانی را به وجود می‌آورد و بالای زندگی آینده اطفال تاثیر می‌گذارد.»

محکومیت بین‌المللی

سازمان ملل متحد نیز به اولین اعدام علنی توسط طالبان در افغانستان واکنش نشان داده است. سخنگوی انتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل روز چهارشنبه گفت که گوترش در مورد نخستین اعدام انجام شده در ملاء عام در افغانستان پس از بازگشت طالبان بر سر قدرت، ابراز «نگرانی عمیق» کرده است.

ایالات متحده روز چهارشنبه گفت که اعدام «نفرت‌برانگیز» یک شهروند افغان توسط طالبان نشان‌دهنده بازگشت به روزهای تاریک این گروه افراطی است 

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا به گزارشگران گفت: «این به ما نشان می‌دهد که طالبان می‌خواهند عملکرد عقب‌گرایانه سال‌های ۱۹۹۰ را دوباره از سر بگیرند.» او از اعدام یک شهروند افغان به عنوان «بی‌حرمتی به کرامت و حقوق بشری همه افغان‌ها یاد کرد» و گفت با این اقدام کاملاً روشن شد که طالبان در انجام وعده‌های شان ناکام مانده اند.

دوید مارتینون، سفیر فرانسه برای افغانستان در صفحه توییترش نوشته است که با اجرای حکم قصاص، «طالبانی شدن افغانستان تکمیل شد.»

مرتبط:امریکا و ملل متحد از اعدام علنی توسط طالبان شدیداً انتقاد کردند

سازمان حقوق بشری عفو بین‌الملل نیز از بازگشت اعدام‌های علنی توسط طالبان انتقاد کرده است. دینوشیکا دیسانیاکا، معاون بخش آسیای عفو بین‌الملل گفته است: «بازگشت رقت‌بار اعدام در ملاء عام در افغانستان آخرین مرحله از نقض وحشتناک حقوق بشر توسط طالبان در افغانستان است. آن‌ها با بی‌احترامی تمام به قانون حقوق بشر بین‌المللی به نقض وقیحانه اصول حقوق بشر ادامه می‌دهند.»

سازمان‌‌های حقوق بشری از مجازات‌های اجرا شده توسط طالبان انتقاد دارند. آن‌ها می‌گویند که«قصاص و حدود شرعی» خلاف حقوق بشر و موازین و اصول کنوانسیون های بین المللی می باشد.