دوای جدید علیه مرض توبرکلوز یا سل

 سالانه ۱،۴ میلیون انسان مبتلا به سل جان های خود را از دست می دهند. مدت زمان طولانی هیچ دوای جدیدی علیه سل وجود نداشت. اکنون یکی از این دوا های جدید لیسنس یا اجازه استفاده را به دست آورده است. این سومین دوا در ظرف شش سال اخیر است. سباستین دیتریش از سازمان "داکتران بدون مرز" توضیح می دهد که "نمی توان مرض تبرکلوز یا  سل را با یک دوا درمان کرد." او در ادامه می گوید که درمان سل فقط با یک دوا باعث می شود که باکتری ها در یک زمان کوتاه در برابر این دوا مقاومت پیدا کنند." دیتریش همچنین می گوید که به همین دلیل برای درمان موفقیت آمیز مرض سل همیشه به یک ترکیب معمولا از ۳ تا ۵ دوای مختلف علیه این مرض نیاز است. این دوا ها خود را در برابر مقاومت باکتریا ها به طور متقابل محافظت می کنند.

دیتریش می گوید: «اگر بیمار فقط یک دوا مصرف کند، باز هم امکان این است که مریض خود را خوب تر احساس کند. اما برخی از باکتریا های تبرکلوز طوری اند که بسیار سریع در برابر دوا مقاومت را شروع می کنند و بسیار زود تکثیر می کنند و این بیماری شُش دوباره برمی گردد.«

خطر به دلیل مقاومت باکتریا ها در برابر دوا

مرض سل یک بیماری عفونی است. توسط یک گونه باکتریایی که بنام "مایکوباکتریوم توبرکلوزیس" انتقال پیدا می کند. مرض تبرکلوز یا سل هنوز هم یک بیماری جوامع فقیر محسوب می شود. بسیاری از بیماران در کشورهای فقیرتر مانند افریقا زندگی می کنند. در بسیاری از این مناطق، مرض "اچ آی وی" نیز یک مشکل بزرگ برای انسان های این جوامع است. دیتریش می گوید: »در نتیجه ابتلا به اچ آی وی ، سیستم ایمنی بدن ضعیف می گردد بنابرین موارد بیشتری از "سل فعال" نیز در بین این بیماران وجود دارد.«

تشخیص سل ساده است

دیتریش توضیح می دهد که "تشخیص سل دشوار نیست. همه آنچه به آن نیاز است عبارت از یک میکروسکوپ است. اما مشکلات دیگری نیز وجود دارند. وقتی باکتری ها را زیر میکروسکوپ مشاهده می کنید، مشخص نمی باشد که آیا آنها در برابر دوا ها واکنش نشان می دهند یا خیر. یا دوا بالای شان تاثیرگزار است یا خیر."

او در ادامه می گوید که "در گذشته برای تحقیق با میکروسکوپ یک یا دو ساعت وقت نیاز داشتیم و اما امروز از آنجای که باکتریا های سل اغلب در برابر دوا های نورمال مقاوم هستند، سل را هنوز هم می توان با میکروسکوپ تشخیص داد، اما نمی توان گفت که با کدام دوا می توان آنرا تداوی کرد."
اکنون داکتران باید یک فرهنگ پیچیده را برای پیدا کردن دوا های موثر پشت سرگذارند. نخست باکتریای مرض سل در لابوراتوار کشت می شود و بعد از اینکه نمو کرد، دوا های مختلف بالای شان آزمایش می گردند تا بالاخره پیدا می کنند که کدام دوا تاثیر گزار است و کدام ها  بدون تاثیر اند. دیتریش خاطرنشان می کند که "حدود سه ماه این روند طول می کشد." دوا جدید مورد تأیید قرار گرفته است اما هنوز در بازار ها موجود نیست. دیتریش تخمین می زند که به زودی این دوا در بازار ها هم به دسترس قرار خواهد گرفت.

شرایط بین المللی

حدود ۸۵ درصد از عفونت های جدید توبرکلوز یا سل در افریقا، آسیای جنوب شرقی و غرب اقیانوس آرام مشاهده شده است. اما همچنین در اروپای شرقی تعداد عفونت های بالایی ثبت شده است. کشورهای مانند جورجیا، قزاقستان و بلاروس بیشتر با این مرض دست و پنجه نرم می کنند. در این کشورها مقاوت در برابر دوا های ویژه سل زیاد شده است که حتی در مواردی سل دیگر قابل درمان نیست. بدن تا پنجاه درصد بیماران به دوا ها از خود واکنش نشان نداده است و به این ترتیب این مرض را در خود حمل کرده و دیگران را نیز به این مرض مبتلا کرده اند.

سل برای آلمان نیز یک چالش است

در آلمان نیز همواره موارد مرض سل ثبت گردیده است. در بزرگسالان، بیشتر موارد در افراد تقریبا ۸۰ ساله ثبت شده است. احتمالاً این افراد بعد از جنگ جهانی دوم در آلمان به این ویروس مبتلا شده اند. شرایط بهداشتی در جریان جنگ بد بود، مردم در مکان های خورد در کنار هم دیگر زندگی می کردند. چنین چیزی شرایط ایده آل برای گسترش مرض سل عنوان می شود. در آلمان فردی که مرض سل مبتلا باشد مکلف است به ادارت مربوطه اطلاع دهد.

همچنین افراد جوان نیز می توانند به این مرض مبتلا گردند. سوزانه گلاسماخر از موسسه آلمانی رابرت كوخ(آرکهِ آی ) در برلین می گوید: "گروه دوم افراد بین سنین ۲۰ تا ۲۴ سال هستند. اغلب آنها در آلمان تولد شده اند، اما هنوز در کشورهای مبدا شان اقارب و اعضای خانواده های شانرا دارند. ممکن است که این افراد حین بازدید از اقارب شان در کشورهای مبدا شان با مرض سل مبتلا شوند، اما باید گفت که این امر در صورت که فرد تماس نزدیک و مداوم با افراد مریض به این بیماری داشته باشند، اتفاق می افتد."  گلاسماخر در ادامه می گوید که "نمی توان رد كرد كه حتی تماس کوتاه با افراد مبتلا به این بیماری، می تواند این مرض به فرد سالم انتقال پیدا کند. اما این بسیار نادر است، زیرا یک بار سرفه برای انتقال باکتریای مرض سل کافی نیست که فرد سالم به این بیماری مبتلا گردد.

اهداف طولانی مدت
در دراز مدت، سل باید در سرتاسر جهان از بین برود. هدف سازمان جهانی صحت "دبلیو اچ او " این است که سالانه تقریباً ده درصد موارد سل کاهش پیدا کند. گلاسماخر اما می گوید که "هنوز ما از این هدف فاصله داریم." حتی در آلمان نیز چنین کاهشی دشوار است. برای مقامات بهداشتی، پیگیری تمام روابط یک فرد مبتلا به سل بسیار پیچیده است. در سراسر آلمان، در حال حاضر حدود ۵۰۰۰ مورد وجود دارد. گلاسماخر می گوید: «در مقایسه به سطح بین المللی، این رقم زیاد نیست، اما هنوز هم تعداد بسیار زیادی از انسان ها در آلمان به مرض سل مبتلا اند.«

nka, nf (Heise)