تصویر: خدمت عسکری زنان در کدام کشورها اجباری است؟

زنان در اردوهای کشورهای بسیاری می‌توانند استخدام شوند و در پست‌های گوناگون خدمت کنند، اما تنها در سه کشور اسرائیل، اریتریا و ناروی خدمت سربازی برای زنان اجباری است.

انجام خدمت عسکری برای زنان در اسرائیل رسما از سپتمبر سال ۱۹۴۹ آغاز شد. در ناروی نه به دلیل تهدیدهای نظامی خارجی، بلکه برای ترویج بیشتر برابری جنسی بین زن و مرد، پارلمان این کشور در اکتوبر سال ۲۰۱۴ خدمت عسکری برای زنان را تصویب کرد که از تابستان سال ۲۰۱۶ اولین دوره سربازگیری زنان آغاز می‌شود.

تا قبل از تاسیس دولت اسرائيل، طبق اسناد حدود ۴ هزار نفر از زنان یهودی در واحدهای شبه نظامی هگانا در جنگ با اعراب فلسطینی و حکومت تحت سرپرستی بریتانیا حضور داشتند. پس از تاسیس دولت اسرائيل در ۲۶ ماه می سال ۱۹۴۸، پارلمان اسرائيل در سپتمبر سال ۱۹۴۹ قانون خدمت عسکری برای همه را که شامل زنان نیز می‌شد تصویب کرد.

با وجود حضور زنان در نبردها در سال‌های نخست، بن گورین، نخست وزیر اسرائيل درسال ۱۹۴۸ و قبل از تصویب نظام وظیفه برای زنان گفته بود: «در یک اردو و در جنگ یک نابرابری واقعی نهفته است که فرستادن زنان به عملیات را ناممکن می‌سازد. یک اردو به واحدهای حمایتی نیز نیاز دارد. ما به زنان در جایگاه مناسب برای تقویت قدرتمان نیاز داریم.»

باور به اینکه کشته شدن زنان سرباز در جبهه نبرد باعث تضعیف روحیه هم‌قطاران مرد می‌شود و اینکه اسارت زنان آنان را با خطر تجاوز جنسی از سوی سربازان "دشمن" روبرو می‌سازد، باعث شد تا سربازان زن اسرائیلی جایی در واحدهای عملیاتی نداشته باشند و بیشتر وظایف پشتیبانی به آن‌ها محول شود.

مدت خدمت عسکری در اسرائیل برای زنان ۲۱ ماه و برای مردان ۳ سال است. زنان متاهل، مادران و اعراب اسرائيلی از انجام خدمت سربازی معاف هستند. از سوی دیگر "دروزی‌ها" و اقلیت "چرکس" طبق قانون سال ۱۹۸۸ موظف به انجام خدمت عسکری شده‌اند. زنان یهودی مهاجری که بعد از ۲۰ سالگی به اسرائیل مهاجرت کنند از انجام خدمت عسکری معاف هستند، مگر اینکه خود بخواهند داوطلبانه خدمت کنند.

با تشکیل واحد‌های زنانه "چن"، زنان بیشتر به وظایف پشتیبانی، آموزشی، بهداری، مخابرات، اداری و غیره گماشته شدند. جالب این که زنان کادر اردو به واحدهای رزمی آموزش می‌دهند، اما خود اجازه حضور در رزم را ندارند. در جنگ ۶ روزه سال ۱۹۶۷ یک افسر زن به دلیل تمرد از ماندن در پست خود و رفتن به جبهه به ۴ هفته زندان محکوم شد.

زنانی که به عنوان کادر در اردو خدمت می‌کنند در زمینه‌های مختلف برای برابری با همقطاران مردشان بارها به محکمه شکایت کرده اند. آلیس میلر، افسر نیروی هوایی اردوی اسرائیل در سال ۱۹۹۴ از ممنوع بودن آموزش دوره‌های پیلوتی برای زنان به محکمه شکایت برد و برنده شد. اردوی اسرائیل حالا مجبور است از سال ۱۹۹۵ و طبق حکم دادگاه زنانی که برای آموزش دوره پیلوتی آماده هستند را بپذیرد.

با حکم محکمه، دولت و پارلمان اسرائیل عملا مجبور شدند قوانین نظامی این کشور را تغییر دهند و از سال ۲۰۰۰ برابری کامل بین زنان و مردان در اردوی اسرائیل برقرار شد.

در ادامه برابری کامل زنان و مردان، در سال ۲۰۰۰ واحدهای زنانه منحل و زنان و مردان به طور مشترک در واحد‌های زرهی، پیاده و توپخانه سازماندهی شدند.

در واحدهای پیاده از زنان نیز در گشت های مرزی استفاده می‌شود.

در جنگ دوم لبنان در سال ۲۰۰۶، زنان برای نخستین‌بار بعد از سال ۱۹۴۸ در عملیات رزمی شرکت کردند.

کرین تندلر، مهندس پرواز هلیکوپتر، اولین زن نظامی اسرائیل بود که در جنگ لبنان در سال ۲۰۰۶ کشته شد.

براساس گزارش یکصد صفحه‌ای "کمیته سگف" که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد، کوتاه‌تر بودن مدت خدمت عسکری زنان به نسبت مردان باعث شده تا برخی از وظایف به آنان محول نشود. قرار شده بود پیشنهاد بهبود و کامل سازی خدمت عسکری زنان که توسط این کمیته ارائه شده بود، طی یک دهه در اردوی اسرائیل عملی شود.

همه خاخام‌های یهودی با سربازی زنان موافقت ندارند و خاخام‌های ارتدوکس (سنت‌گرا) اصولا با این موضوع مخالف هستند. در حالی که مردان ارتدوکس در مدارس مذهبی از انجام خدمت نظامی معاف شده‌اند، اگر زنان نیز از خدمت عسکری معاف شوند، آن وقت بر مدت سه ساله عسکری مردان نیز باید باز هم افزوده شود.

زنان سرباز اسرائیلی هم با موضوع آزار جنسی از سوی هم‌قطاران مردشان روبرو هستند. تقریبا هر روز یک مورد آزار جنسی زنان سرباز گزارش می‌شود و ۲۰ درصد زنان سرباز در اردوی اسرائیل مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند.

خدمت عسکری زنان تنها در سه اردوی اریتریا، ناروی و اسرائیل صورت می‌گیرد که قدمت آن در اردوی اسرائیل از همه بیشتر است. زنان کادر در اردوی اسرائیل اکنون ۳۳ درصد هستند که ۵۱ درصد آنان افسران، ۳ درصد در واحدهای عملیاتی و ۱۵ درصد پرسونل تکنیکی را تشکیل می‌دهند.