انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در قزاقستان

پنج نامزد در برابر رئیس جمهور قاسم ژومات توقایف در انتخابات رقابت می کنند. با یک دوره کمپاین کوتاه که در اواخر اکتبر آغاز شد، آن ها فرصت اندکی برای ابراز نظر در مورد چالش های مهم داشته اند.

توقایف که ظاهراً مطمئن بود نسبت به دیگر رقبایش قوی تر است، از مناظره تلویزیونی ملی خودداری کرد.

مرتبط: گزارش: در اعتراض‌های قزاقستان ده‌ها تن کشته شدند

انتخابات برای یک دوره هفت ساله در حالی برگزار می شود که توقایف اقداماتی را برای حفظ فاصله قزاقستان از متحد دیرینه و قدرت مسلط منطقه ای دیرینه یعنی روسیه انجام داده است. او اشارتاً گفته است که کشورش مناطقی از اوکرایین را که روسیه به عنوان کشورهای مستقل اعلام کرده، به رسمیت نمی شناسد.

به قول خبرگزاری اسوشیتد پرس، قزاقستان صدها هزار روس را که پس از صدور فرمان ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در ماه سپتمبر در مورد بسیج قسمی نظامی فرار کردند، پذیرفته است.

زمانی که توقایف در سال ۲۰۱۹ پس از استعفای نورسلطان نظربایف رئيس جمهور شد، انتظار می رفت او نیز به مسیر اقتدارگرایانه مردی که از زمان استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق بر این کشور غنی از منابع حکومت می کرد، ادامه دهد. نظربایف به عنوان رئیس شورای امنیت ملی بسیار بانفوذ باقی ماند و پایتخت به افتخار او به «نور سلطان» تغییر نام داده شد.

مرتبط: اعتراض‌ها به افزایش قیمت گاز حکومت قزاقستان را وادار به کناره‌گیری کرد

سپس موجی از خشونت در ماه جنوری این کشور را تکان داد. اعتراضات ولایتی در ابتدا با افزایش قیمت سوخت آغاز شد و سپس به دیگر شهرها به خصوص شهر تجارتی آلماتی گسترش یافت. این اعتراضات بعداً آشکارا سیاسی شد و معترضان با اشاره به نظربایف فریاد می زدند «پیر مرد بیرون شو!» بیش از ۲۲۰ نفر که اکثراً معترضان بودند، در سرکوب شدید ناآرامی ها توسط پولیس، کشته شدند.

در میان خشونت ها توقایف نظربایف را از سمت شورای امنیت برکنار کرد. او نام قبلی پایتخت یعنی آستانه را بازگرداند و پارلمان قبلی قزاقستان را که با تصویب یک قانون به نظربایف و خانواده اش مصونیت قضایی داده بود، لغو کرد.

توقایف بعداً اصلاحاتی را انجام داد که شامل تقویت پارلمان، کاهش اختیارات ریاست جمهوری و محدود کردن ریاست جمهور به یک دوره هفت ساله می شد. به این معنا که در صورت پیروزی در انتخابات یکشنبه، او می تواند تا سال ۲۰۲۹ در سمت خود باقی بماند.

تیمور عمروف تحلیلگر در مقاله ای برای بنیاد کارنگی برای صلح نوشت: «ممکن است در مورد وعده توقایف برای اصلاح نظام سیاسی خوشبینی وجود داشته باشد، حتا با وجود نگرانی ها مبنی بر اینکه توقایف در نهایت منافع خود و دیگر نخبگان را بر هدف دموکراتیزه کردن اولویت خواهد داد.»

مرتبط: رئيس جمهور قزاقستان دستور شلیک به معترضان را صادر کرد

برخی از منتقدان گفته اند که انتخابات زودهنگام برای دوره هفت ساله کمتر تلاشی برای اصلاحات واقعی است؛ زیرا توقایف تلاش دارد تا دوره بقای خود در قدرت را تمدید کند. دوره کنونی ریاست جمهوری او در پایان ۲۰۲۴ تمام می شود.

گزارش هیئت نظارت بر انتخابات سمازن امنیت و همکاری اروپا خاطرنشان کرده که «علی الرغم این واقعیت که نامزدها شروع به برگزاری همایش های کمپاین در سراسر کشور کردند... مبارزات انتخاباتی تاکنون کم اهمیت بوده و علاقه و بحث کمی ایجاد کرده است.»

hs/si (AP)