انتخابات در ترکیه: حاکمیت تک فردی یا دموکراسی

فردا یکشنبه، ۲۴ جون در ترکیه انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری همزمان برگزار می شود. مردم این کشور در این رای گیری می خواهند مسیر آینده کشورشان را تعیین کنند. نتایج انتخابات برای آینده رجب طیب اردوغان رئیس جمهور نیز تعیین کننده است.

این مرد که کشورش را به یک نیروی قوی اقتصادی در منطقه تبدیل کرد و هدفش عضویت در اتحادیه اروپا است، خود در سال های گذشته به یک سیاستمدار قدرتمدار تبدیل شده است.

جامعه ترکی که از اقوام و جوامع متعدد دینی تشکیل شده، حالا به دو اردوگاه تقسیم شده است: طرفداران اردوغان و آنهایی که از او انتقاد می کنند.

در ترکیه حدود ۶۰ میلیون شهروند واجد شرایط رای دهی راجستر شده اند. نظر سنجی های اخیر نشان می دهد که تقریباً نیمی از رای دهندگان، از ۱۶ سال به این سو از اردوغان و حزب محافظه کارش "عدالت و توسعه" حمایت می کنند. ۵۰ درصد باقی مانده از یکی از احزابی حمایت می کنند که می خواهند به حاکمیت اردوغان پایان دهند.

اردوغان خواهان پایان دادن به تقسیم قوا است

اردوغان طی ده سال گذشته موفق شد که همه رقبای بالقوه را از سر راه بردارد. این موسس حزب "عدالت و توسعه" توانست به این وسیله قدرتش را هرچه بیشتر تحکیم کند. هدف او از انتخابات جدید این است که بر قوای مقننه، قضائیه و اجرائیه نیز قدرت بیابد.

اردوغان رئیس جمهور می خواهد نظام ریاستی را تحکیم کند. برای اصلاحات لازم در این ارتباط در اپریل سال ۲۰۱۷ رای گیری شد. در نظام ریاستی او، صلاحیت ها برای تشکیل و اداره حکومت، از پارلمان به رئیس جمهور انتقال می یابد. به این ترتیب سازمان استخبارات و اردو نیز زیر تاثیر او قرار خواهند گرفت. افزون برآن وزرا نیز از جانب رئیس جمهور تعیین می شوند.

ترهان اردیم، بنیانگذار "کوندا" (KONDA)، مهمترین انستیتوت برای تحقیقات آرا در ترکیه در گفتگو با دویچه وله، توضیح داد: "انتخابات در ۲۴ جون سرنوشت ترکیه را تغییر خواهد داد. نظام جدید حکومت تک فردی در این کشور، پیش از آن از چهار سال به این سو حاکم است. نتایج انتخابات، قاعده حقوقی برای این نظام جدید حکومتی خواهد بود."

ترقی اپوزیسیون در ترکیه

اردوغان که در ۱۶ سال اخیر در هیچ انتخاباتی بازنده نشده، در انتخابات جدید برای نخستین بار خود را با یک چالش بزرگ مواجه می بیند. حینی که او با "حزب حرکت ملی" (MHP) که این گروه  افراطی ملی گرا است، "اتحاد مردم" را تشکیل داده است، احزاب اپوزیسیون در یک اتحاد بی سابقه با نام "اتحاد ملی" گردهم آمده اند: اتحاد به اصطلاح ملی آنها، متشکل از گروه سکولار کمالیست "حزب جمهوری مردم" (CHP)، حزب اسلامگرای سعادت و "حزب خوب" (IYI Parti)  است.

ظاهر شدن خوب محرم انچه، نامزد ریاست جمهوری از "حزب جمهوری مردم" در مبارزات انتخاباتی، به مخالفان اردوغان این امید را می دهد که او در دور اول به عنوان رئیس جمهور انتخاب نشود.

"حزب دموکراتیک خلق" (HDP) طرفدار کردها، نقش مهمی در این انتخابات بازی می کند. حزب برسراقتدار عدالت و توسعه به این حزب، به عنوان بازوی سیاسی "حزب ممنوعه کارگران کردستان" می نگرد که از سال ها به این سو، علیه دولت ترکیه به  مبارزه مسلحانه دست می زند. به دستور اردوغان در سال های گذشته هزاران عضو "حزب دموکراتیک خلق" زندانی شدند.

پروفیسور مسعود یگان، استاد جامعه شناسی در دانشگاه شهر استانبول می گوید: "در این انتخابات ترکیه تصمیم خواهد گرفت که آیا رژیم اقتدارگرای اردوغان بازهم ادامه یابد یا نه."

از دید او، نتایج این انتخابات برای گروه طرفدار کردها "حزب دموکراتیک خلق" نیز اهمیت دارد که توسط حکومت به عنوان یک نیروی مشروع سیاسی به رسمیت شناخته شود.

آرام ارکین دوران