افزایش حفاری‌های غیرقانونی و قاچاق آثار عتیقه در افغانستان
۱۴۰۱ مهر ۴, دوشنبه
به گفته انتیک فروشان در کنار فقر و بیکاری مردم، عدم جلوگیری از حفریات در مناطق باستانی، عوامل عمده خرید و فروش و قاچاق آثار عتیقه و باستانی به خارج از کشور می‌باشد.
هرچند بررسی رسمی در مورد حفاری‌ها و قاچاق آثار عتیقه و باستانی در افغانستان صورت نگرفته است، اما انتیک‌فروشان می‌گویند شاهد افزایش خرید و فروش و قاچاق آثار باستانی اند.
برخی آثار عتیقه اهمیت تاریخی ندارند و به صورت قانونی به عنوان اشیای زینتی خرید و فروش می‌شوند، اما در این میان هستند آثاری که اهمیت تاریخی دارند و به صورت غیرقانونی خرید و فروش یا قاچاق می‌شوند.
مرتبط:
یک انتیک فروش در غرب افغانستان که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، گفت که بیشترین حفریات در مناطقی صورت می‌گیرد که وابسته‌گان طالبان در آن ساحات زنده‌گی می کنند: «مثلا در ولسوالی گلران هرات در مناطق شهربند، قاشغی و چشمه تاسک، بیشترین ساحات باستانی موجود است و در آن ساحات حفریات به منظور کشف مجسمه‌ها و ظروف سنگی که از قدامت هزار ساله برخوردار اند جریان دارد و طالبان ممانعتی ندارند.»
این انتیک‌فروش که به دلیل نحوه کسب و کارش در این رابطه معلومات دارد، افزود که همچنین در ولسوالی‌های جوند، قادس، بالامرغاب، تیوره و اناردره در ولایت‌های بادغیس، فراه و غور حفریات به شکل بی‌رویه جریان دارد و بیشترین اقلام عتیقه را که از لحاظ فزیکی کوچک اند و به راحتی می‌توان آن را به خارج از کشور انتقال داد، از این مناطق به دست می‌آورند.
یک انتیک‌فروش دیگر در غرب افغانستان این نکته را تائید کرد که بعد از آمدن طالبان، کندن‌کاری توسط قاچاقچیان آثار تاریخی بسیار زیاد شده و معمولاً حفریات شبانه صورت می‌گیرد.
این انتیک‌فروش گفت: «بیشتر خریداران آثار عتیقه اتباع پاکستانی و عرب هستند که با داشتن نقشه‌هایی از مکان‌های باستانی، و دستگاه‌های فلزیاب که قابلیت پیدا کردن برخی آثار عتیقه را دارند، برای مردم پول می‌دهند تا آن ساحات را حفر کنند و اجناس باستانی را به دست آورند.»
این انتیک فروش همچنان مدعی شد که قاچاقچیان با شماری از قوماندانان محلی طالبان ارتباطات دارند و در قبال کارشان به آنها تکس یا مالیات می‌پردازند.
هرچند قاچاقبران از خرید و فروش آثار باستانی مبالغ بزرگی کمایی می‌کنند، اما مردمی که در محلات به هدف یافتن آثار ارزشمند باستانی مشغول حفریات اند، می‌گویند به دلیل فقر و بیکاری به این کار روی آورده اند.
یک باشنده ولسوالی زنده‌جان هرات که مصروف کندن‌کاری به هدف یافتن آثار باستانی است، به شرط فاش نشدن نامش به دویچه وله گفت: «زنده‌گی در افغانستان خیلی سخت شده و از زمانی که طالبان آمدند، بیکاری به اوج خود رسیده و من ناچارم این کار را انجام دهم تا بتوانم از این طریق خرج زنده‌گی‌ام را تامین کنم. در گذشته ممانعت صورت می‌گرفت اما حالا طالبان کاری ندارند.»
اما طالبان مانند بسیاری موارد دیگر، حفاری‌های غیرقانونی و قاچاق آثار عتیقه و باستانی را نیز رد می‌کنند.
مرتبط: افزایش حفاری‌های غیرقانونی در ساحات تاریخی ولایت بادغیس
بلال کریمی، معاون سخنگوی اداره طالبان به دویچه وله گفت: «امارت اسلامی به کسی اجازه نمی‌دهد که در مناطق تاریخی به گونه غیرمعیاری و خلاف اصول کندن‌کاری نماید. اداره های کشفی و امنیتی با عاملین این قضایا برخورد خواهند کرد. ما در تلاش هستیم تا اماکن باستانی را شناسایی نموده و راه‌کارهای درستی را برای حفاظت از آنها پیدا کنیم.»
او هشدار داد که طالبان با کسانی که به خرید و فروش آثار باستانی و قاچاق آن به خارج اقدام کنند، برخورد خواهند کرد.
این در حالی است که بعد از تسلط طالبان بر افغانستان، شورای بین‌المللی موزیم‌ها (ICOM) با انتشار بیانیه‌ای درباره وضعیت آثار فرهنگی و حفاظت از این آثار در افغانستان اظهار نگرانی کرده بود.
در ماه‌های نخست تصرف قدرت توسط طالبان، افراد این گروه در اطراف تندیس‌های بودای بامیان نیز کندن‌کاری کردند، اما بعداً گفتند که کندن‌کاری متوقف شده است.
افغانستان محلات باستانی زیادی دارد که همواره مورد حفاری‌های غیرقانونی قرار گرفته اند. فعالان فرهنگی به تکرار هشدار داده اند که برعلاوه حفاری‌های غیرقانونی، برخی آثار و محلات باستانی در آستانه تخریب قرار دارند.