آیا «توافقنامه پنهانی» میان افغانستان و پاکستان زیر کار است؟

ادعاهای برخی از مقام‌های پیشین حکومت افغانستان در رابطه به مذاکرات روی یک «معامله پنهانی» میان حکومت افغانستان و پاکستان سوال‌ها و ابهاماتی را در این کشور ایجاد کرده است.

اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان یک هفته پیش با قمر جاوید باجوه، رئیس ستاد ارتش پاکستان و سرنیک کارتر فرمانده عمومی نیروهای بریتانیایی در کابل نشست سه جانبه داشت.

هرچند جزئیات این دیدار به گونه رسمی منتشر نشد، اما رحمت الله نبیل، رئیس پیشین استخبارات افغانستان ادعا کرده است که در این دیدار سه جانبه که در حدود دو و نیم ساعت در پشت درهای بسته انجام شد، روی یک «توافق نظامی میان کابل و اسلام آباد» بحث شده است.

بیشتر بخوانید: آگاهان: سفر مشاور شورای امنیت به پاکستان بی‌فایده است

نبیل که از منتقدین حکومت است، بدون این که در مورد منبع ادعاهای خود چیزی بگوید، در صفحه فیس‌بوک‌اش نگاشته است: «همین اکنون با میانجیگری انگلیس‌ها بعضی معاملات "شرم آور" دیگر جریان دارد و در حال تکمیل شدن است که در آن سود شخصی افراد در نظر گرفته شده و زیان آن متوجه افغانستان است.»

رحمت الله نبیل مدعی است که در این نشست سه جانبه روی مسائلی جدید از جمله «کاهش کمیت نظامیان افغانستان، آموزش نظامیان افغان توسط آموزگاران نظامی پاکستان، انجام عملیات‌های مشترک نظامی و استخباراتی در خاک افغانستان و فراهم‌سازی کمک‌های تسلیحاتی و تخنیکی برای استخبارات افغانستان از جانب پاکستان، ترمیم اسلحه و طیاره‌های نظامی نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان توسط پاکستان و سرکوب جنبش تحفظ پشتون‌ها» بحث و گفتگو شده است.

این مقام پیشین استخبارات افغانستان یادآور شده است که اشرف غنی در این نشست سه جانبه به رهایی ۷۰۰۰ زندانی طالبان تعهد کرده و گفته است که در این مورد لویه جرگه برگزار خواهد کرد.

افزون بر این، رحمت الله نبیل نگاشته است که حصارکشی یک‌جانبه در امتداد خط دیورند، امضای موافقتنامه (SOP) که بر اساس آن پاکستان اجازه ایجاد چندین دروازه و پوسته را دارد، امضای تفاهمنامه همکاری استخباراتی به هدف از بین بردن مخالفان دولت پاکستان، تغییر تعرفه‌های گمرکی و تجاری به سود پاکستان «از معاملاتی است که با پاکستان انجام شده است».

حکومت: این اظهارات بی‌بنیاد است

حکومت افغانستان این ادعاها را به شدت رد می‌کند. دواخان مینه پال، رئیس مرکز رسانه‌های حکومت افغانستان به دویچه وله گفت: «جریان معامله پنهانی کاملاً بی‌بنیاد است و ما آن را رد می‌کنیم.»

او می‌افزاید که اقدامات صادقه و عملی پاکستان در مبارزه علیه تروریسم، مسدود ساختن مراکز تمویل و تجهیز تروریستان و قطع حمایت از آن‌ها از خواست‌های عمده و همیشگی حکومت افغانستان از پاکستان است.

بیشتر بخوانید: لوی درستیز پاکستان و عبدالله در مورد روند صلح گفتگو کردند

وحید عمر، مشاور ارشد رئیس جمهور افغانستان نیز در واکنش به این ادعاهای رئيس پیشین امنیت ملی در صفحه توییترش نگاشته است: «برخی از کاربران توییتر در مورد محتوای صحبت‌های سری جنرالان باجوه و کارتر معلوماتی را به نشر سپرده اند. منبع این معلومات به گمان اغلب موش‌های دیوار باشند. قصه کوتاه، این موش‌ها خیلی درغگو هستند.»

اما یک منبع دیگر در ارگ ریاست جمهوری افغانستان به دویچه وله گفت که صحبت ابتدایی در رابطه به این موضوع صورت گرفته است، »اما این موضوع به حدی ابتدایی است که نمی‌شود از شکل گرفتن یک توافقنامه سخن گفت.« او در عین زمان مساله آزادی ۷۰۰ زندانی طالبان را شدیداً رد کرد.

بیشتر بخوانید: افغانستان: پاکستان باید طالبان را به عملی کردن تعهدات شان وادار سازد

این ادعاها در زمانی مطرح می‌شوند که اخیراً حمدالله محب، مشاور شورای امنیت ملی افغانستان با لحن بسیار تندی سخنانی علیه پاکستان ایراد کرده است.

محب دو روز پیش در یک سخنرانی در ولایت ننگرهار گفت که پاکستان با استفاده از یک گروه قدرت طلب در تلاش گسترش مرزهایش به خاک افغانستان است.

رحمت الله نبیل، رئیس پیشین استخبارات افغانستان در این باره گفته است: «آنچه ثابت گردیده این است که هرگاه آنها معامله‌ای را با پاکستان انجام می‌دهند، هم‌زمان با آن، به‌منظور انحراف اذهان ‌عامه، وطن‌دوستی و احساسات ضد پاکستانی‌شان به غليان می‌رسد و شدت می‌یابد.»

محمد کریم خرم، که در زمان حکومت حامد کرزی رئیس دفتر او بود و حالا نیز از نزدیکان سیاسی او به شمار می‌رود، نیز با اشاره به گفته‌های اخیر محب درباره پاکستان گفته است که آقای محب در باره پاکستان سخنان احساساتی بیان کرد، اما درباره «تفاهمنامه همکاری امنیتی و ساخت دروازه و پوسته‌های امنیتی پاکستان در خاک افغانستان» چیزی نگفت.

شورای امنیت ملی افغانستان پیش از این گفته است که یگانه راه رسیدن به صلح با طالبان، توافق با پاکستان است. مشاور شورای امنیت ملی افغانستان قبلاً گفته که از چند ماه به اینسو به همین منظور نشستی میان مقام‌های استخبارات پاکستان و افغانستان با میانجیگری بریتانیا در بحرین برگزار شده است.

بیشتر بخوانید: سفر هیئت پاکستانی به افغانستان؛ اسلام آباد در پی چیست؟

همکاری پاکستان در تامین صلح در افغانستان مهم عنوان می‌شود؛ خصوصاً با توجه به نفوذی که این کشور بر گروه طالبان دارد. ظاهراً اسلام‌آباد در آوردن طالبان به میز مذاکره با امریکایی‌ها نیز نقش موثری بازی کرده است.

به تازگی انتونی بلنکین، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا با شاه محمود قریشی همتای پاکستانی‌اش در یک تماس تیلفونی در باره روند صلح افغانستان و کاهش خشونت‌ها گفتگو کرده است. بلنکین در صفحه توییترش نگاشته است که امریکا مشتاق ادامه همکاری پاکستان در روند صلح افغانستان است.

احمد سعیدی، تحلیلگر مسایل سیاسی افغانستان، می‌گوید که ایالات متحده امریکا از یک سال به اینسو مسائل استخباراتی افغانستان و پاکستان را به بریتانیا واگذار کرده است.

این تحلیلگر می‌گوید که در زمان ریاست جمهوری حامد کرزی نیز چنین مذاکراتی شروع شده بود، اما کرزی این درخواست پاکستانی‌ها را نپذیرفت. او فکر می‌کند که آقای غنی این تقاضای پاکستانی‌ها را پذیرفته و شاید امضا کرده باشد.

او چنین تحلیل می‌کند که شاید در عوض از سوی اسلام‌آباد تعهد شده باشد که «پاکستان طالبان را مجبور بسازد که بپذیرند تا اشرف غنی در دوره موقت و عبوری در قدرت باقی بماند.» او برای تائید این اظهارات خود به گزارش‌های تائید ناشده‌ای اشاره می‌کند که گویا مقام‌های افغانستان با مقام‌های استخباراتی و نظامی پاکستان در این کشور و بحرین دیدار داشته اند.