چهل سال پس از زانو زدن صدراعظم آلمان در پولند

ويلي برانت به تاریخ هفتم دسمبر سال 1970 در بازدید رسمی اش، در آنجا اکليل گل گذاشت و بعد به نشانه تعظيم عقب رفت و زانو زد. اين کار او که بدون برنامه ريزي قبلي انجام شد غيرمنتظره بود.

اين تصويري بود که نياز به توضيح ندارد. بعدها ويلي برانت گفته بود: "من کاري را انجام دادم که انسان ها زماني که حرفي براي گفتن نمي يابند، انجام مي دهند".

تصوير زانو زدن صدر اعظم اسبق آلمان در جهان انتشار يافت و واکنش هاي متفاوتي در داخل کشور برانگيخت. برخي ها از اين عمل ويلي برانت انتقاد مي کردند و شماري نيز از او قدرداني مي نمودند.

هانس ديتريش گينشر، وزير داخلۀ آن زمان آلمان مساله را چنين به خاطر مي آورد: "بر من خيلي تأثير نمود. يعني اين که ويلي برانت بود که بسيار به شکل علني با تمام وجودش شخصيت خويش را کامل نشان داد. من از اين عمل وي قدرداني مي کنم".

براي سردمداران کمونيستي و ميزبانان پولندي، اين عمل غيرمنتظره و تعجب برانگيز بود. دستگاه هاي پروپاگنداي آن زمان تبليغ مي کردند که آلماني ها دشمن و متجاوز هستند. ممکن است به همين دليل زانو زدن برانت در پولند ابتدا کمتر مورد توجه قرار گرفتک. به جز از نخبگان، مردم عام براي مدت ها با تصوير زانو زدۀ برانت ناآشنا بودند و از سال 1989 بدين سو اين تصوير در کتاب هاي درسي مکتب هاي پولند به چشم مي خورد.

البته بازديد برانت از وارسا به خاطر زانو زدن نبود. 40 سال قبل وي براي عذرخواهي به پولند نرفته بود، بلکه منحيث يک شريک آمده که خواهان عادي ساختن روابط بود. گفتگو با پولند به خاطر ايجاد تغيير و نزديکي در روابط، مفهوم بزرگي داشت. شرايط آن عبارت بودند از به رسميت شناختن امتداد سرحد درياهاي اودر و نايزه، که متحدين بعد از ختم جنگ دوم جهاني آن را تعيين کرده بودند. اين مساله را دولت اتحادي آلمان تا آن زمان به رسميت نشاخته بود.

ايگون بار، يکي از سياستمداران برجستۀ آن زمان، اين مطلب را تاييد نموده، چنين اظهار مي دارد: "براي ما معلوم بود که بدون به رسميت شناختن عملي خط مرزي اودر-نايزه که در آلمان غرب به مفهوم شکستن تابو يا يک چيز پوشيده بود، هيچ گاهي امکان يکجا شدن مجدد آلمان امکانپذير نيست، زيرا پيروز شدگان جنگ، آلمان را هيچ گاهي آزاد نمي گذاشتند، اگر اين انديشه وجود مي داشت که اين کشور ادعاي قلمرو دارد".

در توافقنامۀ هفتم ماه دسمبر سال 1970، جمهوري فدرال آلمان براي اولين بار تماميت ارضي پولند را به رسميت شناخت. ويلي برانت دست به اقدامي زد که تمام مسوولان پيش از او، از آن ابا مي ورزيدند. وي سرحد اودر-نايزه را به رسميت شناخت و بدين ترتيب واضح گرديد که آلمان مناطق شرقي را از دست داده است.

اين سوسيال دموکرات به اين وسيله آغاز مرحله جديدي را در روابط کشورش با پولند ممکن ساخت. اين توافقنامه علاوه بر آن تبادل محصلين ميان هر دو کشور و همچنان همکاري مشترک اقتصادي، علمي و فرهنگي را امکان پذير ساخت. در آن زمان از همه بيشتر جوانان از اين امکانات مستفيد گرديدند.

رومانيس روزاليا/ حسين انوش

ويراستار: عارف فرهمند