پنج سال پس از اعتراضات پارک "گیزی" و رؤیای ترکیه دیگر
۱۳۹۷ خرداد ۶, یکشنبه
دقیق پنج سال از تظاهرات گسترده صدها هزار تن در پارک "گیزی" استانبول می‌گذرد. حالا از جوانب مختلف غُرش ساخت و ساز در این پارک به گوش می‌رسد. گای بوراليوغلو، که یک نویسنده است، از میدان تقسیم استانبول می‌گوید که کارگران به گونه دوامدار بالای یک مسجد بزرگ کار می‌کنند. در برابر این مسجد، یک مرکز فرهنگی آتاترک، که زمانی به عنوان سمبول بزرگ ترکیه‌ای گرایش به اروپا تلقی می‌شد، از بین رفته است. بورالیوغلو گفت: «خیابان‌ها و درختانی که در اینجا بودند حالا جای شان را فقط کانکریت در همه جا گرفته است.»
این نویسنده زمانی را به یاد می‌آورد که پنج سال قبل، در قلب این شهر اعتراض گروهی آغاز شد. در آن زمان بسیاری باشندگان شهر استانبول در برابر رجب طیب اردوغان که نخست وزیر بود، به جاده‌ها برآمدند. بورالیوغلو افزود: «حرکت "گیزی" آن وقت خیلی پرانرژی بود. آن یک شورش و هم یک طنز بود. این حرکت امیدی برای یک جامعه دیگر برای ما تلقی می‌شد.»
اعتراض سال ۲۰۱۳ آنچه که از طرف معترضین مطرح می‌شد، به دلیل گرایش بیشتر رجب طیب اردوغان و حزب اسلامگرای محافظه کار عدالت و توسعه به نوع سیاست‌های مستبدانه صورت گرفته بود. اما سرآغاز تظاهرات یادشده، برنامه ساخت و ساز حکومت ترکیه در پارک "گیزی" بود. این پارک در حاشیه میدان تقسیم واقع شده است. ارودغان در نظر داشت که یک سربازخانه تخریب شده دوره عثمانی را احیای مجدد نماید. در میان همه، قرار بود در این منطقه یک مرکز بزرگ تجارتی نیز جا داده شود.
معترضین اندکی پس از آغاز حرکت‌شان این پارک را تسخیر کردند و در آنجا خیمه ها را برپا نمودند. گای بوراولیوغلو هم گاه ناگاه به این منطقه سر می‌زد. او افزود: «من بسیاری دوستان سابقم را ملاقات کردم. در یک گوشه مردم با هم پخت و پز می‌کردند و در گوشه دیگری رقص می‌نمودند. همه یک دیگر را بدون دریافت پول کمک می‌کردند. ما خوشحال بودیم. فعالان برای هفته‌ها به این حرکت خود ادامه دادند و با موترهای آب پاش و گاز اشک آور به چالش کشیده شدند. تصاویر این صحنه و اظهارات ارودغان به دید و گوش جهانیان رسیدند. اردوغان آنان را "غارتگران" و "تروریستان" خواند.»
بر بنیاد یک نظرسنجی که از سوی موسسه تحقیقاتی کوندا صورت گرفت، چهل درصد پرسش شوندگان این حرکت را "مبارزه دموکراتیک بخاطر حقوق شهروندی و آزادی" خواندند. بیش از ۵۰ درصد دیگر از این اعتراض به عنوان "توطئه علیه ترکیه" نام بردند.
"قلم‌ها همچنان می‌نویسند"
پارک "گیزی" تا هنوز باقی مانده است اما در اعتراض آن زمان دست کم پنج تن جان باختند و بیش از ۸ هزار دیگر زخمی شدند. از آن وقت به بعد، پولیس برخورد جدی را در پیش گرفته است. راه اندازی اعتراض‌های ضد حکومتی در میدان تقسیم ممنوع شده است. حتی حرکت صلح جویانه کوچک هم به گونه فوری متوقف می‌شود. از سوی دیگر، اردوغان حالا به عنوان رئیس جمهور قدرت‌اش را بیشتر توسعه داده است. پس از کودتای ناکام نظامی سال ۲۰۱۶، صدها هزار تن زندانی شدند و یا از وظایف‌شان سبکدوش گردیدند. بسیاری دانشمندان، هنرمندان و افراد دانا ترکیه را ترک نمودند و در آلمان، هالند و فرانسه مسکن گزین شدند. اما گای بورالیوغلو تصمیم گرفت که در ترکیه باقی بماند. گای گفت: «بلی، شماری از جمع ما در زندان‌ها به سر می‌برند. بسیاری‌ها وظایف خود را از دست دادند و شماری هم در تبعید به سر می‌برند. اما ما امید را از دست نمی‌دهیم. ما دیدگاه و قلم خود را داریم، ما به نوشته های خود ادامه می‌دهیم. ما نمی‌خواهیم که کودکان ما از کتاب‌های سانسور شده تاریخ بیاموزند که چه در این کشور اتفاق افتاده است بلکه از حکایت‌ها و کتاب‌های ما بخوانند.»
با این حال، رجب طیب اردوغان به تازگی از شهروندان کشورش خواسته است که پول دالر و یوروی خود را به هدف تقویت "لیره"، واحد پولی ترکیه، از کیسه‌های خود بیرون بکشند. اردوغان که در جریان مبارزات انتخاباتی خود در ارزوروم سخن می گفت افزود :«برادران من، شاید شما پول دالر و یورو در بالشت‌های خود داشته باشید، لطفا این پول را در لیره سرمایه گذاری کنید.»
این در حالیست که پول لیره از آغاز سال جاری تا به حال، ۲۰ درصد ارزش خود را در برابر دالر از دست داده است.