آیا روسیه از رابطه طالبان و امریکا نگران است؟
۱۴۰۱ آبان ۱۳, جمعه
قرار است در این نشست نمایندگان کشورهای چین، هند، ایران، پاکستان، قزاقستان، قیرغزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبیکستان حضور داشته باشند.
نشست قبلی فرمت مسکو در باره افغانستان به تاریخ ۲۰ اکتوبر سال ۲۰۲۱ برگزار شده بود و در آن نشست عبدالسلام حنفی معاون رئیس الوزرای طالبان حضور داشت.
روسیه از طالبان چه می‌خواهد؟
پس از خروج ایالات متحده امریکا از افغانستان و تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، روسیه هرچند حکومت این گروه را به رسمیت نشناخت، ولی روابط دیپلوماتیک و اقتصادی خود با طالبان را گسترش داد. اما با گذشت یک و نیم سال از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، به نظر می‌رسد کشورهای منطقه و روسیه نگران حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان هستند.
مرتبط: پوتین: لازم است روابط با طالبان را حفظ کنیم
به تاریخ ۱۴ اکتوبر ۲۰۲۲ ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در نشست روسیه و آسیای میانه گفت طالبان تحت فشار استخبارات خارجی از ظهور پایگاه‌های تروریستی در شمال افغانستان چشم پوشی می‌کنند. او تأکید کرد که روسیه از این «خطرات و تهدیدات» آگاه است و تماس خود با رهبری طالبان را حفظ می‌کند.
اجمل سهیل کارشناس مسائل تروریسم در گفتگو با دویچه وله گفت، افزایش فعالیت‌ها علیه امنیت کشورهای آسیای مرکزی و همچنین قاچاق مواد مخدر دو موضوع اصلی نگرانی روسیه و کشورهای منطقه است. او گفت این دو مورد سبب شده تا «فاصله بین روسیه و طالبان بیشتر شود.»
به باور آقای سهیل، روسیه تلاش دارد تا مناطق شمال افغانستان به منطقه حائل بین طالبان و کشورهای آسیای میانه تبدیل شود: «در این نشست این موضوع مطرح خواهد شد که چگونه می‌توان از گروه‌های ضد‌طالبان حمایت کرد تا مناطق مرزی بین آسیای مرکزی و افغانستان را از کنترول طالبان خارج کند.» سهیل می‌گوید با این اقدام روسیه می‌خواهد از نفوذ تروریستان و همچنین قاچاق مواد مخدر به کشورهای آسیای میانه جلوگیری کند.
حضور تروریستانی که برای آسیای میانه خطرناک اند
این موضوع بارها مطرح شده است که گروه‌های تروریستی مخالف کشورهای آسیای میانه در افغانستان حضور دارند. تحلیلگران می‌گویند در حال حاضر عبدالعزیز پسر طاهر یولداش در شمال افغانستان حضور دارد و از سوی طالبان حمایت می‌شود.
مرتبط:انفجار در مقابل سفارت روسیه در کابل تلفات به جا گذاشت
طاهر یولداش رهبر حرکت اسلامی ازبیکستان بود که در سال ۲۰۰۹ در مناطق قبایلی پاکستان کشته شد. هدف اصلی حرکت اسلامی ازبیکستان برقراری »حکومت اسلامی« در ازبیکستان است. سهیل می‌گوید که حرکت اسلامی ازبیکستان که فعلا در ولایت سمنگان جابجا شده، بیش از ۷۰ جنجگجو دارد.
جنبش انصارالله تاجیکستان
مهدی ارسلان، تاجیک‌تبار است و جنبش انصارالله تاجیکستان را رهبری می‌کند. براساس اطلاعات آقای سهیل، مهدی ارسلان حدود ۲۰۰ تن جنگجو دارد و در شمال افغانستان مستقر می‌باشد.
تحلیلگران می‌گویند با وجودی که شمار تروریستان مخالف روسیه و کشورهای آسیای میانه محدود است، ولی هزاران تروریست دیگر که مربوط به القاعده، داعش و طالبان می‌شوند، از داعیه تروریستان تاجیک و ازبیک حمایت می‌کنند و نگرانی اصلی نیز همین است.
آقای سهیل گفت: «این تروریستان تصمیم دارند تا آسیای مرکزی را از دارالکفر به دارلاسلام تبدیل کنند و این برای روسیه نگران کننده است.» سهیل می‌گوید که حدود ۱۰ هزار تروریست خارجی در افغانستان وجود دارد که می‌توانند امنیت آسیای میانه را برهم بزنند.
مرتبط: داعش مسئولیت حمله به سفارت روسیه در کابل را به عهده گرفت
به تاریخ ۵ سپتامبر ۲۰۲۲ سفارت روسیه در کابل هدف یک حمله انتحاری قرار گرفت. داعش مسئولیت این حمله را به عهده گرفت و فعالیت‌های قنسولگری روسیه در کابل متوقف شد.
از سوی دیگر در سال ۲۰۲۲ ازبیکستان شاهد حملات راکتی از خاک افغانستان بود و مسئولیت این حملات را نیز داعش بر عهده گرفت.
نزدیکی طالبان با امریکا
پس از کشته شدن ایمن الظواهری رهبر شبکه القاعده در کابل، (سی ان ان) گزارش داد که دو مقام ارشد حکومت امریکا در ماه اکتوبر با مقامات ارشد طالبان در دوحه دیدار کردند.
گزارش‌هایی نیز وجود دارد که قرار است در ماه نوامبر نیز مقامات ارشد دو کشور باهم در قطر دیدار کنند. از سوی دیگر امریکا هر ماه بسته‌های ۴۰ میلیون دالری را به کابل می‌فرستد.
مرتبط: رهبر جندالله آسیای میانه در حمله هوایی در کندز کشته شد
نزدیکی طالبان و امریکا به باور آگاهان سبب نگرانی روسیه شده است. احمد سعیدی تحلیلگر مسایل سیاسی به دویچه وله گفت ایالات متحده تلاش دارد تا طالبان زمینه حضور تروریستان خارجی را در شمال افغانستان فراهم کند. او گفت: «قرارگاه‌هایی باید در شمال ایجاد شود و در سایه طالبان گروه‌های تروریستی دیگر فعالیت نمایند تا کشورهای آسیای میانه ناامن شود.» به باور آقای سعیدی تلاش می‌شود تا پوتین از یک سو در اوکرایین و از سوی دیگر در کشورهای آسیای میانه مصروف شود و «دردسر بیشتری برای روسیه ایجاد شود.»
اسدالله ندیم تحلیلگر مسایل سیاسی نیز در گفتگو با دویچه وله گفت که آشکار شدن روابط طالبان با امریکا دلیل اصلی دعوت نشدن این گروه به کنفرانس فرمت مسکو است: «با آشکار شدن روابط طالبان و امریکا، کشورهای رقیب امریکا در منطقه در مورد طالبان سوء ظن پیدا کرده اند.»
اما طالبان همواره حضور ترویستان خارجی در افغانستان را رد کرده اند. این گروه همواره گفته است که از خاک افغانستان بر علیه سایر کشورها استفاده نخواهد شد؛ آنچه از سوی کشورهای منطقه به دیده تردید نگریسته می‌شود.