شکایت افغان‌ها از خدمات صحی: «طبابت به تجارت تبدیل شده»

 شماری از افغان‌ها از بدتر شدن عرضه خدمات صحی در شفاخانه‌های دولتی شکایت می‌کنند. هرچند وضعیت خدمات صحی در hفغانستان در گذشته نیز قناعت‌بخش نبود، اما مردم می‌گویند که کمبود داکتر، عرضه دواهای کم کیفیت و تاریخ گذشته، و راجع ساختن مریضان از شفاخانه‌های دولتی به شفاخانه‌های خصوصی به مشکلات آن‌ها افزوده است. 

نظیر احمد، باشنده ولایت هرات می‌گوید که برخی از داکتران با مریضان به گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویا روی خزانه پول نشسته باشند.

او گفت: "شماری از داکتران از طبابت تجارت ساخته اند. آنان تمایلی ندارند که در شفاخانه‌های دولتی کار کنند و مریضان را به معاینه‌خانه‌های خصوصی خود می‌خواهند. همه مردم پول ندارند که در شفاخانه‌های خصوصی معالجه کنند. این یک ظلم است که از سوی داکتران بر مردم نادار و فقیر جریان دارد و باید جلوی آن گرفته شود."

هرچند تصور می‌شود بسیاری داکتران به این دلیل بیماران را به شفاخانه‌های خصوصی راجع می‌کنند که پول بیشتری به دست بیاورند چون خود شان در این شفاخانه‌ها کار می‌کنند یا با صاحبان این شفاخانه‌ها ارتباط دارند. 

اما اسحق نورزی، داکتر متخصص در ولایت نیمروز دلیل دیگری را برمی‌شمارد. او می‌گوید که معاش داکتران در شفاخانه‌های دولتی در زمانش پرداخت نمی‌شود و داکتران با معاش اندک شفاخانه‌های دولتی نمی‌توانند نیازمندی‌های روزمره خود را رفع کنند، پس مجبور هستند که به جای کار در شفاخانه‌های دولتی، کار و بار شخصی خود را به پیش ببرند.

او گفت: "مسئولیت خانواده‌های داکتران نیز به عهده آنها است. اگر حقوق آنان به وقت و زمانش پرداخت نشود، چه کنند؟ بعضی وقت‌ها در شفاخانه‌های دولتی کارمندان دولتی می‌آیند، و اگر مریض عاجل هم داشته باشی، مجبور هستی مریض کارمندان دولتی را تداوی کنی. از زور کار گرفته می شود.

به دنبال تصرف قدرت توسط طالبان، بسیاری مراکز صحی که از سوی جامعه بین‌المللی تمویل می‌شدند مسدود شدند. گفته می‌شود داکتران زیادی این کشور را ترک کرده اند. 

داکتر نورزی به مشکل کمبود داکتر اشاره می‌کند: "بعضی داکتران پنج بار هم امتحان داده اند، اما کامیاب نمی‌شوند. در کل یک شفت در شفاخانه یک داکتر استخدام می‌شود. پس داکتر چگونه می‌تواند در شفاخانه‌های دولتی کار کند؟ چاره‌ای جز این ندارد که یا وظیفه خود را ترک کند و در معاینه خانه شخصی خود کار کند، یا اینکه مجبور به ترک کشور می‌شود."

کیفیت خدمات صحی در افغانستان در مجموع بسیار پایین است و به همین دلیل کم نیستند کسانی که بیماران شان را برای تداوی به کشورهای همسایه می‌برند. 

خان محمد‌، باشنده ولایت فراه می‌گوید که برادر بیمار خود را هم به شفاخانه دولتی و هم به شفاخانه‌های خصوصی برده است، اما هیچ کدام این شفاخانه‌ها امکانات تشخیص و تداوی را ندارند. 

او که حالا بیمار خود را به هرات آورده است، گفت: "چهار روز می‌شود که مریض من بستری است. در اینجا قومیت و شناخت مطرح است. در دواخانه شفاخانه حوزوی بسیاری نسخه‌ها اجرا نمی‌شود و به دواخانه‌های بیرون راجع می‌کنند. در بیرون دوا قیمت است و ما توان خرید آن را نداریم. یا هم برخی از داکتران می‌گویند که اگر می‌خواهی بیمار تو صحت‌یاب شود، به فلان کلینیک مراجعه کن، به خاطری که داکتران در آنجا نیز کار می‌کنند و در شفاخانه‌های دولتی تمایل به کار کردن ندارند.»

داکتر آصف جلالی، سرطبیب شفاخانه حوزوی هرات، برخلاف شکایت‌های مردم، عرضه خدمات صحی در این شفاخانه را خوب توصیف می‌کند و می‌گوید که برخی نیازمندی‌های شفاخانه باید تکمیل شود تا عرضه خدمات از این هم بهتر گردد.

او گفت: "پیشنهاد ما در بخش تجهیزات طبی بود که درخواست خود را روان کردیم. به ما وعده شده است که رسیدگی می‌شود. بلند بردن ظرفیت یکی دیگر از خواست‌های ما بود و افزایش تشکیل که در حال تکمیل شدن است."