داکتری که بن لادن را ردیابی کرد تا هنوز زندانی است

حسین حقانی، سفیر سابق پاکستان در واشنگتن می‌گوید: «او فقط به این دلیل زندانی است تا به همه پاکستانی‌ها درس عبرت داده شود که با یک سازمان استخباراتی غربی همکاری نکنند.» به گفته او، مقام‌های پاکستانی به جای این که در مورد اقامت بن لادن در پاکستان توضیح بدهند، افریدی را در سپر بلا ساخته اند.

افریدی سندی را در اختیار «سی آی ای»، سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده امریکا قرار داد که نشان می‌داد بن لادن واقعاً در خانه مشکوک در شهر ایبت آباد به سر می‌برد. این داکتر یک کمپاین واکسیناسیون را راه اندازی کرده بود و به این ترتیب به یک آزمایش ژنیتکی (دی ان ای) از مخفیگاه بن لادن دست یافت.

این روشن نیست که تا چه حدی افریدی در شناسایی رهبر شبکه القاعده نقش تعیین کننده داشته است. اما پیامدهای کشتن بن لادن برای این داکتر بسیار غمناک بوده است. افریدی چند هفته بعد از حمله واحد ویژه نیروی دریایی ایالات متحده امریکا در ۲ ماه می سال ۲۰۱۱ که منجر به قتل بن لادن شد، در پاکستان زندانی گردید.

جالب اینجاست که داکتر افریدی هیچ گاهی در پیوند به حمله به مخفیگاه بن لادن مقصر شناخته نشد، بلکه از جانب یک محکمه قبایلی براساس یک قانون مورد مشاجره از زمان استعمار بریتانیا به اتهام پرداخت پول به یک گروه شورشی به ۳۳ سال زندان محکوم شد.

 ایالات متحده امریکا همواره برای رهایی افریدی از زندان تلاش کرده است و خواسته که با پاکستان در مورد تبادله زندانیان به توافقی برسد، اما این تلاش موفق نبوده است.

تنها خانواده و وکیل مدافع افریدی اجازه تماس با او را دارند. آن‌ها گفته اند که او در سلولی به بزرگی پنج متر مربع در زندان شهر ساهیوال در ایالت پنجاب به سر می‌برد.

به گفته خانواده و وکیل مدافع افریدی، او برای این که حرکت داشته باشد، در همین سلول تنگ حرکات ورزشی انجام می‌دهد. قرآن یگانه کتابی است که در دسترس‌اش قرار دارد و کتاب‌های دیگر و روزنامه‌ها برایش ممنوع است.

اقاربش می‌توانند ماهانه دو بار از او دیدن کنند، اما در این دیدارها یک حصار آهنی آن‌ها را از همدیگر جدا می‌کند و آن‌ها اجازه ندارند که به زبان مادری شان پشتو باهم حرف بزنند.

برادر افریدی می‌گوید: «ما اجازه نداریم در باره سیاست بحث کنیم و یا در باره وضعیت در زندان حرف بزنیم.»

مایکل کوگلمن، کارشناس امور آسیای جنوبی در انستیتوت تحقیقاتی مرکز ویلسون در واشنگتن می‌گوید: «باید کاملاً واضح گفت که افریدی بالاترین بها را می‌پردازد. او بلاگردان دیگران شده است.»

کوگلمن می‌افزاید که احتمال دارد این وضعیت تغییر کند: «خروج ایالات متحده امریکا از افغانستان و بدتر شدن روابط با پاکستان که ممکن است با آن همراه باشد، این گمان را تقویت می‌کند که قضیه افریدی دیگر یک مساله داغ مشاجره برانگیز نخواهد بود، قسمی که در گذشته بوده است.»

در پاکستان فقط شمار کمی از مردم با افریدی همدردی دارند. اسد درانی، رئیس اسبق اداره استخبارات نظامی پاکستان می‌گوید: «کار برای یک سازمان استخباراتی خارجی یک جنایت نابخشودنی است.»

او می افزاید که احتمالاً بازداشت این داکتر او را از محکمه یا اعدام صحرایی در امان نگهداشته است.

بدگمانی‌هایی را که همکاری افریدی با «سی آی ای» در پاکستان دامن زده است، تا امروز هم دیده می‌شود. استفاده داکتر افریدی از کمپاین واکسیناسیون برای یافتن بن لادن باعث شده است که امروز هم خانواده‌ها از واکسین کودکان شان در برابر پولیو خودداری کنند. افزون بر آن شورشیان تیم‌های واکسیناسیون را مورد حمله قرار می‌دهند. ده تن از کارمندان خدمات صحی در ده سال گذشته در این کشور تیرباران شده اند.

afpd/af/hm