Το ΝΑΤΟ και η διεύρυνσή του

Οι πολιτικές ελίτ που διαδέχθηκαν τα καθεστώτα των χωρών της ανατολικής Ευρώπης έσπευσαν από νωρίς να αναζητήσουν καταφύγιο στους κόλπους της ατλαντικής συμμαχίας. Η συμμετοχή της Βουλγαρίας, των βαλτικών χωρών, της Ρουμανίας, της Σλοβενίας και της Σλοβακίας στο ΝΑΤΟ αποτέλεσε το πρώτο στάδιο της ένταξης των χωρών αυτών στις ευρωατλαντικές δομές. Και αυτό έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή τους. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει ο πρόεδρος της Ρουμανίας Τράιαν Μπασέσκου που είναι ο οικοδεσπότης της συνόδου κορυφής της συμμαχίας που αρχίζει αύριο στο Βουκουρέστι. «Για τη Ρουμανία η ένταξη στο ΝΑΤΟ το 2004 είχε τεράστια σημασία. Σήμανε τη μετάβαση από τη γκρίζα ζώνη ενός πρώην σοβιετικού δορυφόρου στη λέσχη των χωρών της Δύσης. Αυτό ήταν ένα πρώτο και σημαντικό βήμα για τη δημοκρατική εξέλιξη της χώρας μας», υπογράμμισε πρόσφατα ο ρουμάνος πρόεδρος.

Νατοϊκά μαχητικά σε απόσταση αναπνοής από την Αγία Πετρούπολη

Ήταν η δεύτερη διεύρυνση της συμμαχίας μετά την διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Είχε προηγηθεί το 1999 η ένταξη της Πολωνίας, της Τσεχίας και της Ουγγαρίας. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε τη δυσαρέσκεια της Μόσχας, καθώς η προς ανατολάς διεύρυνση του ΝΑΤΟ σήμανε τον περιορισμό της ρωσικής ισχύος. Ο θύλακας του Καλίνινγκραντ, όπου βρίσκονται οι βάσεις του ρωσικού στόλου της Βαλτικής, περικυκλώθηκε αυτόματα από νατοϊκές χώρες, από την Πολωνία και τη Λιθουανία. Η ένταξη των βαλτικών χωρών έφερε τα νατοϊκά μαχητικά αεροσκάφη σε απόσταση αναπνοής από τις ρωσικές βάσεις της Αγίας Πετρούπολης. Και όχι μόνο. Η Ουάσιγκτον προγραμματίζει τώρα και την εγκατάσταση συστημάτων της αντιπυραυλικής ασπίδας στην Πολωνία και την Τσεχία. Μια εξέλιξη που εντείνει τη ρωσική καχυποψία έναντι κάθε διεύρυνσης του ΝΑΤΟ.

Γαλλογερμανικές ενστάσεις

Και ενώ η συμμετοχή των βαλκανικών χωρών δεν ενδιαφέρει άμεσα τη Μόσχα, το ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας και της Γεωργίας στη συμμαχία εξοργίζει το Κρεμλίνο, αλλά όχι μόνο. Μια σειρά από χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, μεταξύ αυτών η Γερμανία και η Γαλλία, εκτιμούν ότι η ένταξη των δύο πρώην σοβιετικών δημοκρατιών θα πλήξει ανεπανόρθωτα τις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία. Η Ουκρανία μάλιστα είχε προαναγγείλει ότι είναι διατεθειμένη να εγκαταστήσει στο έδαφος της συστήματα του αμερικανικού αντιβαλιστικού συστήματος. Ο πρόεδρος Πούτιν χρησιμοποίησε τον περασμένο Φεβρουάριο σκληρή γλώσσα. «Δεν φοβάμαι να το πω, αλλά προκαλεί τρόμο η σκέψη ότι η Ρωσία ως απάντηση σε ενδεχόμενη εγκατάσταση της αμερικανική αντιπυραυλικής ασπίδας στο ουκρανικό έδαφος θα μπορούσε θεωρητικά να στρέψει τους επιθετικούς της πυραύλους ενάντια στην Ουκρανία», είχε δηλώσει ο ρώσος πρόεδρος.

Οι ρωσικές αντιδράσεις δεν αφήνουν αδιάφορο το ΝΑΤΟ. Ακόμη και ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας Γιααπ ντε Χοοπ Σέφερ προτιμά να αποφεύγει να μιλά άμεσα για ένταξη της Ουκρανίας, αλλά για «προσέγγιση», «συνεργασία» και «πολιτική των ανοιχτών θυρών».

Είναι σαφές ότι οι πολλές χώρες του ΝΑΤΟ δεν θεωρούν όφελος κάθε νέα διεύρυνση και δεν θα διακινδύνευαν τη σχέση τους με τη Μόσχα για την Ουκρανία και την Γεωργία.