Το 13ο Διεθνές Συνέδριο Κλασσικών Σπουδών στο Βερολίνο
31 Αυγούστου 2009400 εισηγήσεις σε 19 διαφορετικά πάνελ συζητήσεων, ένα συνέδριο εντυπωσιακών διαστάσεων. Φιλόλογοι, αρχαιολόγοι, ιστορικοί αλλά και νομισματολόγοι και παπυρολόγοι παρουσίασαν πτυχές της έρευνας τους για την Αρχαία Ελλάδα, την Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή Εποχή.
Η πληθώρα των εισηγήσεων και των επιστημόνων στο Βερολίνο δίνει τη δυνατότητα να εξετάσει κανείς σειρά από ερωτήματα που σχετίζονται με τις κλασσικές σπουδές. Π.χ., ποια είναι η κατάσταση των κλασσικών σπουδών ανά τον κόσμο σήμερα; Ο υπεύθυνος διοργάνωσης του συνεδρίου, καθηγητής Κλασσικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Χούμπολντ, Ulrich Schmitzer:
“Σε ορισμένες χώρες διαπιστώνουμε μια ανοδική πορεία των κλασσικών σπουδών. Και μάλιστα εκεί όπου έχουν κάνει ανοίγματα και αντιμετωπίζουν τις σύγχρονες προκλήσεις. Αυτό ισχύει οπωσδήποτε για τη Γερμανία, τη Βόρεια Αμερική και τη Μεγάλη Βρετανία. Σε άλλες πάλι χώρες όπου οι κλασσικές σπουδές ήταν παραδοσιακά ισχυρές σήμερα θα πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες για να διασφαλίσουν τη θέση τους. Αυτό ισχύει σίγουρα για την Ιταλία και την Ισπανία.”
Το κλειδί της διεπιστημονικότητας
Άνοιγμα των κλασσικών σπουδών σημαίνει εφαρμογή νέων επιστημονικών μεθόδων αλλά και διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων. Το μήνυμα αυτού του συνεδρίου, πιστεύει η Αναστασία Στεργίου, επίκουρη καθηγήτρια Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, θα είναι οι επιστήμονες των κλασσικών σπουδών... “...να συνδέσουν... τη διεπιστημονικότητα με τη σοβαρότητα που είχαν μέχρι τώρα ...και που είναι ακριβώς η κλασσική αρχαιολογία, η γεγονοτολογική ιστορία κτλ. Θα προσπαθήσουν λοιπόν να δώσουν σημασία... σε αυτήν τη διασύνδεση κλασσικής προσέγγισης με τη διεπιστημονικότητα.” Στο συνέδριο του Βερολίνου αυτό το άνοιγμα εκφράζεται κυρίως στο πάνελ “Η γλώσσα του σώματος”. Οι εισηγήσεις σε αυτό το τμήμα ασχολούνται με σωματικά και πνευματικά φαινόμενα στην αρχαιότητα, ζητήματα που είναι αντικείμενο της νευρολογίας ή της ιατρικής γενικά αλλά και ζητήματα που σχετίζονται με τα αισθήματα των αρχαίων αλλά και την αίσθηση που είχαν για την ίδια την εποχή τους, αυτό δηλαδή που στη Γερμανία ονομάζεται Zeitgeist. Ένας από τους εισηγητές αυτού του πάνελ ήταν ο Αντρέας Φουντουλάκης, επίκουρος καθηγητής Φιλολογίας επίσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Στην εισήγηση του με τίτλο “Η ποιητική του σώματος” εξετάζει τη γλώσσα σε αρχαία ελληνικά ποιήματα που έχουν ως αντικείμενο το ανδρικό σώμα. Ερωτηθείς για τις εντυπώσεις του από το συνέδριο ο κ. Φουντουλάκης μας είπε:
“Βλέπουμε ένα άνοιγμα που ίσως για πρώτη φορά παρατηρείται στον γερμανόφωνο κόσμο προς νέες τάσεις που ως τώρα μας ήταν γνωστές είτε στον αγγλοσαξωνικό κόσμο είτε σε ένα κομμάτι της γαλλικής σχολής.”
Από τον Νέρωνα στο χιπ χοπ
Στην παλέτα των θεμάτων σύγχρονης επιστημονικής ενασχόλησης στις κλασσικές σπουδές δεν ανήκουν μόνον τα “πάγια”, θα μας πει ο πρόεδρος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, καθηγητής Hans-Joachim Gehrke: “Ομολογουμένως το θέμα αντίθεση/σύγκρουση δεν είναι και τόσο επίκαιρο - το πραγματεύθηκαν και ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης. Εμείς εξακολουθούμε να ασχολούμαστε με αυτά επειδή -δυστυχώς- και στην εποχή μας παραμένουν σημαντικά θέματα. Συγχρόνως αποκτούν όμως όλο και μεγαλύτερη σημασία ζητήματα που αφορούν τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Και αυτό επειδή και οι επιστήμονες των κλασσικών σπουδών επηρεάζονται από τα τεκταινόμενα της εποχής, στην οποία ζουν.” Οι ίσως πιο πρωτότυπες εισηγήσεις διασύνδεσης του αρχαίου με το σύγχρονο (κόσμο) έγιναν από δύο Αμερικανούς ερευνητές. Η πρώτη εισήγηση είχε τον τίτλο “Ο Νέρωνας, ο Τζορτζ Μπους και η κοινωνία του θεάματος” και η άλλη “Πραγματείες πολυτέλειας στην αυτοκρατορική ρωμαϊκή λογοτεχνία και στο σύγχρονο αμερικανικό χιπ χοπ.”
Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο
Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου