Πόσο… παππούς επιτρέπεται πίσω από το τιμόνι;

Η περίπτωση οδηγού 99 (!) χρονών που παρέσυρε πρόσφατα στο Άστρο Κυνουρίας Ελληνίδα πρωταθλήτρια, χωρίς ευτυχώς να τραυματιστεί σοβαρά,προκαλεί ερωτήματα για το πώς είναι δυνατόν ένας υπερήλικας να οδηγεί ακόμη αυτοκίνητο σε αυτήν την ηλικία. Πώς το επιτρέπουν οι αρχές; Δεν υπάρχει κάποιο βιολογικό τέλος όταν πρόκειται για θέματα ασφάλειας; Σημειωτέον δε ότι δεν είναι ο μόνος.

Και σε άλλες χώρες υπάρχουν… παππούδες που επιμένουν να μετακινούνται με το αυτοκίνητο παρά την ηλικία τους. Στη Γερμανία έχει ξεκινήσει σχετική συζήτηση. Μήπως θα πρέπει να επιβληθούν για νέα μέτρα, νέοι κανόνες για περισσότερη οδική ασφάλεια; Αφορμή έδωσαν σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που παρουσιάστηκαν ήδη από αρχές Μαρτίου. Ένας από τους στόχους τους είναι να γίνουν οι δρόμοι στις χώρες της ΕΕ πιο ασφαλείς. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει, εάν δεν θεσπιστεί και ένα νέο πλαίσιο για τους ηλικιωμένους για οδηγούς άνω των '70.

Αντιδράσεις στο υποχρεωτικό τεστ οδήγησης

Σύμφωνα με την Κομισιόν οι άνθρωποι αυτής της ηλικίας θα πρέπει είτε να συμπληρώνουν μια λεγόμενη αυτοαξιολόγηση της οδηγικής τους ικανότητας, είτε να υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις κάθε πέντε χρόνια. «Η απόφαση για ποιο από τα δύο, εναπόκειται στα κράτη-μέλη» αναφέρεται στο κείμενο των σχεδίων με την επισήμανση ότι αυτό ισχύει για κάθε ανανέωση διπλώματος οδήγησης. Υπάρχουν βέβαια κι άλλες προτάσεις. Όπως ότι για τα διπλώματα που εκδόθηκαν από τις 19 Ιανουαρίου του 2013 και μετά δεν θα ισχύουν επ΄αόριστον, αλλά μόνο για 15 χρόνια.  Από την ηλικία των 70 θα πρέπει να ανανεώνονται κάθε 5 χρόνια. Απομένει στα κράτη-μέλη να εξετάσουν αυτά τα σχέδια, να διαμορφώνουν τις δικές τους θέσεις πριν τεθούν σε ισχύ οι νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες. Έτσι περιθώριο για αλλαγές υπάρχει ακόμη.

Πάντως ήδη από τώρα το Γερμανικό Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας απορρίπτει το ενδεχόμενο υποχρεωτικής εξέτασης της ικανότητας οδήγησης των ηλικιωμένων πολιτών. «Είναι δυσανάλογο για τους περισσότερους ανθρώπους. Η οδήγηση ενός αυτοκινήτου σημαίνει ανεξαρτησία και ευελιξία. Και ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους το ιδιωτικό αυτοκίνητο αποτελεί σημαντικό μέρος της καθημερινής ζωής» αναφέρει το Συμβούλιο. Αλλά και σε πολιτικό επίπεδο θεωρείται απίθανο να καθιερωθούν σύντομα υποχρεωτικές εξετάσεις για τους ηλικιωμένους πολίτες στη Γερμανία.

Ο υπουργός Μεταφορών Φόλκερ Βίσινγκ είχε ήδη ταχθεί εναντίον του. Δήλωσε στην κυριακάτικη Bild: «Η ιδέα ότι οι ηλικιωμένοι πολίτες μιας ορισμένης ηλικίας πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικό τεστ φυσικής κατάστασης χωρίς κανέναν περαιτέρω λόγο δεν είναι καλή». Εκπρόσωπος του υπουργείου του δήλωσε ότι η Γερμανία είναι της γνώμης ότι οι υγειονομικές εξετάσεις για τους οδηγούς αυτοκινήτων και μοτοσικλετών θα πρέπει να διενεργούνται μόνο κατά περίπτωση, δηλαδή εάν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις για σωματική ή ψυχική ακαταλληλότητα στην οδήγηση. Αυτό ισχύει και για τους ηλικιωμένους πολίτες. Το Γερμανικό Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας ανέφερε επίσης ότι το ποσοστό ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω στο συνολικό πληθυσμό αντιπροσωπεύει σήμερα περίπου το 22%. Αλλά μόνο το 14,5% περίπου του συνόλου όλων των ατόμων που εμπλέκονται σε ατυχήματα με σωματικές βλάβες ανήκουν σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα. Επομένως, το συμπέρασμα είναι ότι οι ηλικιωμένοι έχουν δυσανάλογα μικρή συμμετοχή σε ατυχήματα σε σύγκριση με το ποσοστό τους στον πληθυσμό.

Ίδιος ο κίνδυνος όπως στις ηλικίες από 18-24

Σε γενικές γραμμές μπορεί μάλιστα κανείς να διαπιστώσει ότι οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν περισσότερο στην οδική κυκλοφορία από ό,τι αποτελούν οι ίδιοι κίνδυνο. Ούτε υπάρχει ο καταλληλότερος χρόνος για ένα τέτοιο τεστ ακαταλληλότητας. Αλλά για το Γερμανικό Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας η καλύτερη προσέγγιση θα ήταν η δια βίου μάθηση με διαφορετικά σημεία εστίασης ανάλογα με την κατάσταση της ζωής και τις ανάγκες κινητικότητας. Τα μέτρα για τη διατήρηση της οδηγικής ικανότητας ή το training θα πρέπει να αρχίσουν το αργότερο στην ηλικία των 75 ετών, διότι μετά η απόδοση μειώνεται μετρήσιμα. Και για να γίνονται όλα αυτά αποδεκτά, θα πρέπει να προτιμάται η εθελοντική συμμετοχή και να γίνεται συστηματική διαφήμιση.

Ο Ζίγκφριντ Μπρόκμαν, επικεφαλής της Έρευνας Ατυχημάτων των Ασφαλιστών, διευκρινίζει στο dpa ότι τα σχέδια της Επιτροπής της ΕΕ δεν περιλαμβάνουν την υποχρέωση διενέργειας τεστ ικανότητας οδήγησης. «Το κεντρικό σημείο, διευκρινίζει, είναι ότι οι άδειες οδήγησης θα πρέπει να ανανεώνονται κάθε πέντε χρόνια από την ηλικία των 70 ετών, μέσω μιας αυτοαξιολόγησης. Στο τέλος, ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει μόνο μια νέα φωτογραφία και μια επίσκεψη στην υπηρεσία. Αλλά αυτό δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα στον πυρήνα του», λέει ο Μπρόκμαν.

Ναι μεν τα στατιστικά στοιχεία λένε σε απόλυτους αριθμούς ότι οι ηλικιωμένοι πολίτες δεν έχουν υπερβολικό κίνδυνο ατυχημάτων, αλλά οδηγούν πολύ λιγότερο και έτσι έχουν υψηλότερο κίνδυνο ατυχήματος. Με βάση τα χιλιόμετρα που κάνουν ο κίνδυνος είναι ο παρόμοιος με αυτόν σε ηλικίες από 18 έως 24 ετών. Αρα υπάρχει ανάγκη για δράση. Ο Μπρόκμαν προτείνει ένα υποχρεωτικό μάθημα οδήγησης από την ηλικία των 75 ετών με έναν εκπαιδευτή οδήγησης. Ωστόσο, το δίπλωμα οδήγησης θα παραμένει σε κάθε περίπτωση σε ισχύ. Αλλά υπάρχει και ο τρίτος δρόμος. Όποιος ηλικιωμένος αισθάνεται ότι δεν μπορεί να οδηγήσει άλλο, να παραδίδει αυτοβούλως την άδεια οδήγησης. Για να μην συμβαίνουν περιστατικά όπως αυτό στο Άστρο Κυνουρίας.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου