Πόσο «καλός δισεκατομμυριούχος» είναι τελικά ο Μπιλ Γκέιτς;

Τα μέσα ενημέρωσης έχουν δημοσιεύσει χιλιάδες άρθρα και αφιερώματα για την ιστορία της Microsoft και του ιδρυτή της, Μπιλ Γκέιτς, απ’ όταν ο τελευταίος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη δημόσια σφαίρα τη δεκαετία του 1980.

Ο Γκέιτς γεννήθηκε το 1955 σε μία εύπορη οικογένεια: ο πατέρας του είχε πολεμήσει στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εργαζόταν ως εταιρικός δικηγόρος, ενώ η μητέρα του ήταν μία επιτυχημένη ακτιβίστρια που είχε εργαστεί στα ανώτατα κλιμάκια μεγάλων τραπεζών και επιχειρήσεων. Ο Μπιλ Γκέιτς προγραμμάτισε το πρώτο του video game μόλις στα 13 του. Στο σχολείο γνώρισε τον Πολ Άλεν, με τον οποίο έγιναν στενοί φίλοι – και μετέπειτα ίδρυσαν μαζί τη Microsoft το 1975, με τον Γκέιτς να παρατά τις σπουδές του στο Harvard για χάρη της εταιρείας του.

Χθες 4 Φεβρουαρίου κυκλοφόρησε και το "Source Code: My Beginnings”, ένα βιβλίο στο οποίο ο Γκέιτς θυμάται τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Όπως ανέφερε ο δισεκατομμυριούχος προσφάτως, στο βιβλίο μιλάει και για το πώς είναι «να αισθάνεσαι περιθωριοποιημένος ως παιδί», «να καβγαδίζεις με τους γονείς σου ως επαναστατημένος έφηβος», αλλά και για «τις προκλήσεις του να παρατήσει κανείς τις σπουδές και να "ποντάρει” σε μία βιομηχανία που δεν υπήρχε καν στην πραγματικότητα ακόμη».

Μέσα στους επόμενους μήνες θα εκδοθούν άλλα δύο βιβλία για τα χρόνια που διετέλεσε CEO στη Microsoft και για το φιλανθρωπικό του έργο ως επικεφαλής του Gates Foundation.

Μία ακόμα κίνηση για λόγους marketing;

Ο Αμερικανός ερευνητικός δημοσιογράφος Τιμ Σουάμπ πάντως επέκρινε το "Source Code: My Beginnings” ως μία ακόμα κίνηση «για λόγους marketing και branding» από τον πλούσιο και ισχυρό δισεκατομμυριούχο.

Ο Σουάμπ έχει συγγράψει και ένα βιβλίο με τίτλο "The Bill Gates Problem: Reckoning with the Myth of the Good Billionaire”, το οποίο εκδόθηκε το 2023 και στο οποίο επικρίνει τον ιδρυτή της Microsoft.

«Ενώ άλλοι δισεκατομμυριούχοι δεν κρύβουν το ότι ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους, ο Μπιλ Γκέιτς προσπαθεί επανειλημμένως να παρουσιαστεί ως ένας ανιδιοτελής φιλάνθρωπος, ως ένας υποτιθέμενος καλός δισεκατομμυριούχος», δηλώνει ο Σουάμπ στην DW. «Υπάρχουν πολύ λίγα πράγματα που παραμένουν άγνωστα για την προσωπική ιστορία του Γκέιτς και το βιβλίο δεν περιλαμβάνει σχεδόν τίποτα καινούριο».

Στενές επαφές με πολλούς παγκόσμιους ηγέτες

Χάρη στη Microsoft, ο Γκέιτς έφτασε να γίνει το 1995 ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη και έμεινε στην πρώτη θέση της σχετικής λίστας του Forbes έως το 2008, όταν και αποφάσισε να αποχωρήσει από την εταιρεία και να ασχοληθεί με το φιλανθρωπικό έργο.

Αν και άλλοι δισεκατομμυριούχοι τον προσπέρασαν στα χρόνια που ακολούθησαν, η περιουσία του Γκέιτς έχει αυξηθεί έτι περαιτέρω ξεπερνώντας προσφάτως τα 107 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ταυτοχρόνως ο Γκέιτς είναι και πολύ πιο δημοφιλής σε σύγκριση με άλλους Κροίσους, ενώ τα πλούτη, η θετική φήμη και οι διασυνδέσεις του επιτρέπουν στον Γκέιτς να διατηρεί σχέσεις με τους παγκόσμιους ηγέτες, όπως ο Σι Τζινπίνγκ, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Εμμανουέλ Μακρόν και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Το αμφιλεγόμενο έργο στην Αφρική

Το Gates Foundation έχει αξιοποιήσει τις σχέσεις αυτές για τη διοχέτευση εκατομμυρίων δολαρίων προς την καταπολέμηση ασθενειών και της πείνας σε διάφορα μέρη του κόσμου. Σύμφωνα ωστόσο με το βιβλίο του Σουάμπ, τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών είναι μάλλον πιο περιορισμένης έκτασης σε σύγκριση με τους πολυδιαφημισμένους στόχους του ιδρύματος του Γκέιτς.

Ένα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο ζήτημα αποτελεί το έργο του ιδρύματος στην Αφρική, όπου η οργάνωση του Γκέιτς έχει δαπανήσει περίπου ένα δισεκατομμύριο δολάρια για το πρόγραμμα AGRA (Alliance for a Green Revolution in Africa). Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2006 με την υπόσχεση να διπλασιάσει τις αγροτικές σοδειές και να υποδιπλασιάσει την πείνα και τη φτώχεια σε 13 αφρικανικές χώρες έως το 2020.

Το πρόγραμμα δεν κατάφερε να επιτύχει τους στόχους του. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2020, ο αριθμός των ανθρώπων που υποφέρουν από πείνα στις υπό εξέταση αφρικανικές χώρες είχε αυξηθεί κιόλας κατά 30%.

Τον Αύγουστο του 2024 αρκετές οργανώσεις ζήτησαν δημοσίως αποζημίωση από το Gates Foundation. Σε μία ανοιχτή επιστολή κάλεσαν το ίδρυμα και τους εταίρους του να αναγνωρίσουν πως οι προσπάθειές τους «απέτυχαν».

«Οι παρεμβάσεις τους οδηγούν το αφρικανικό σύστημα τροφίμων σε ένα περισσότερο εταιρικό μοντέλο βιομηχανοποιημένης γεωργίας εις βάρος του δικαιώματος των λαών μας στη διατροφική αυτάρκεια και απειλώντας την υγεία των οικοσυστημάτων και των ανθρώπων», επισημαίνεται στην επιστολή.

Οι Αφρικανοί ηγέτες κατηγορούν τους ανθρώπους πίσω από το AGRA πως προωθούν «ακριβά συνθετικά προϊόντα» (όπως λιπάσματα και σπόρους) που μολύνουν και σκληραίνουν το χώμα, αποσταθεροποιούν τα τοπικά οικοσυστήματα και εκθέτουν «τους μικροκαλλιεργητές στο έλεος των ευμετάβλητων παγκόσμιων τιμών για τη διατήρηση των σοδειών τους».

Καθώς όμως το Gates Foundation χρηματοδοτεί και ερευνητές και ομάδες υποστήριξης, αλλά βρίσκεται και σε στενή συνεργασία με όσους λαμβάνουν τις αποφάσεις στην Αφρική, οι επικριτές του τα βρίσκουν σκούρα.

Ανοίγοντας τον δρόμο για τον Μασκ

Ο Σουάμπ προειδοποιεί πως ο Γκέιτς παραμένει ακόμη «ένας ιδιώτης επενδυτής που επιδιώκει να μεγαλώσει τα πλούτη του».

«Όταν συνομιλεί με κάποιον όπως ο Ντόναλντ Τραμπ ή άλλοι εκλεγμένοι ηγέτες, σκέφτεται και τη δική του προσωπική περιουσία, το δικό του προσωπικό συμφέρον – όπως και τα συμφέροντα του Gates Foundation, το οποίο χρηματοδοτείται με πολλά χρήματα των φορολογουμένων», προσθέτει ο συγγραφέας.

Την ίδια στιγμή ο Γκέιτς έχει διασυνδέσεις με τα κλιμάκια λήψης αποφάσεων μέσω κυβερνητικών συμβάσεων για επιχειρήσεις που συνδέονται με την αυτοκρατορία του, όπως και μέσω πολιτικών χορηγιών, όπως τα 50 εκατομμύρια δολάρια που έδωσε στην αντίπαλο του Ντόναλντ Τραμπ, Κάμαλα Χάρις, για την προεκλογική της εκστρατεία στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές.

«Επί σειρά ετών ο Γκέιτς έχει κανονικοποιήσει και νομιμοποιήσει την επιρροή που έχουν τα αμύθητα πλούτη στη δημοκρατία, ιδίως στην αμερικανική πολιτική, και ναι, κάποιος σαν τον Ίλον Μασκ μπορεί να αποτελεί ένα νέο στάδιο σε αυτού του είδους την ολιγαρχία, αλλά αμφότεροι αποτελούν μέρος της ίδιας ιστορίας», δηλώνει ο Σουάμπ.

«Πιστεύω πως οι άνθρωποι όπως ο Ίλον Μασκ σήμερα βαδίζουν στον δρόμο που χάραξε ο Μπιλ Γκέιτς».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς