«Περί ηρώων και δακρύων – η εκδίκηση του Αχιλλέα»

«Περί ηρώων και δακρύων – η εκδίκηση του Αχιλλέα» είναι ο τίτλος τριών παραστάσεων που φιλοξένησε η Συλλογή Αρχαιοτήτων του Μονάχου στις 22, 24 και 25 Νοεμβρίου 2007. Πρόκειται για μία θεατρική, μουσική εγκατάσταση της Ιλιάδας, κείμενο και δραματουργία του Frank Raddatz, σκηνοθεσία του Georg Rootering, εγκαταστάσεις του Eduard Winkelhofer από τους ηθοποιούς Claudia Burckhardt και Götz Argus. Με τις στεντόρειες φωνές τους γέμισαν το Σάββατο 24 Νοεμβρίου τον εκθεσιακό χώρο, περιφερόμενοι ανάμεσα στους κύλικες και τα αρχαία βάζα στις προθήκες, που είναι το καύχημα του οικοδεσπότη διευθυντή της Συλλογής Αρχαιοτήτων καθ. Raimund Wünsche. «Αυτό που ακούτε εδώ μπορείτε να το δείτε στη διπλανή αίθουσα», λέει ο κ. Wünsche . «Έχουμε ακριβώς τα βάζα εκείνα, ο θάνατος του Έκτορα από τον Αχιλλέα - τη μοναδική αναπαράσταση που υπάρχει - τον Πρίαμο κλπ.

Ο Όμηρος και ο Χάντινγτον

Ο διευθυντής της Συλλογής Αρχαιοτήτων διευκρινίζει σχετικά με τα βάζα ότι δεν πρόκειται για «εικονογράφηση» του Ομήρου, τα βάζα αυτά είναι μια συλλογή από τον έκτο αιώνα π.Χ. ο Όμηρος έζησε νωρίτερα. Πρόκειται για μια «επικαιροποίηση» του υλικού από τους Έλληνες δύο αιώνες αργότερα. Αυτός ακριβώς είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος, όχι να το αφήνουμε νεκρό και άψυχο, αλλά να βγάζουμε συνεχώς από αυτό κάτι καινούριο».

Όπως για παράδειγμα την παράσταση «Περί ηρώων και δακρύων»: Είναι η δραματική κορύφωση της Ιλιάδας, με το θάνατο του Πάτροκλου και την εκδίκηση του Αχιλλέα που σκοτώνει τον Έκτορα. Ένα έργο επίκαιρο και σήμερα, από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε πολλά, λέει ο δραματουργός Frank Raddatz. «Αν διαβάζει κανείς τον Χάντινγκτον με τον πόλεμο των πολιτισμών και από την άλλη διαβάζει Όμηρο, και αναρωτιέται τι είναι πολιτισμός. Ο Όμηρος μας περιγράφει εδώ τη συμφιλίωση, δεν λέει τίποτα αρνητικό για τους Τρώες, αλλά μιλάει με σεβασμό για τον εχθρό για τον άλλο πολιτισμό, όπως και για τους Πέρσες, και μπορούμε να διδαχτούμε από αυτή τη στάση στην αρχαιότητα».

Διαφορετικοί χώροι, διαφορετικές προκλήσεις

Η πρώτη παράσταση δόθηκε στο Kunstmuseum του Λιχτενστάιν, ακολούθησαν οι τρεις μοναδικές παραστάσεις στην Αντικενζάμλουνγκ στο Μόναχο και θα ακολουθήσει στις 2 Φεβρουαρίου το Μουσείο της Περγάμου στο Βερολίνο. Τρεις διαφορετικοί χώροι τρεις διαφορετικές προκλήσεις, λέει ο σκηνοθέτης Georg Rootering: «Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς: στο Λιχτενστάιν ήταν το μοντέρνο Μουσείο Τέχνης, όπου είχαμε ένα χώρο να τον διαμορφώσουμε εμείς. Εδώ είμαστε εν μέσω εξαιρετικών εκθεμάτων αρχαίας τέχνης, όπου θα πρέπει να βρούμε μια ισορροπία με τα εκθέματα. Στο ναό της Περγάμου επίσης είναι εντελώς άλλες οι συνθήκες. Και πρέπει να σημειώσω ότι δεν είναι θεατρικοί χώροι, και ως εκ τούτου απαιτούν ο καθένας διαφορετική προσέγγιση. Επί της ουσίας έχουμε τη βασική ιδέα που προσαρμόζεται κάθε φορά αποκτώντας κάθε φορά διαφορετικό χαρακτήρα».

Τις πρωτοποριακές αυτές παραστάσεις χρηματοδοτεί το «Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης», με τις οποίες κάνει το πρώτο άνοιγμα αυτού του είδους στην Ευρώπη, αφού έχουν προηγηθεί ανάλογα εγχειρήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και σίγουρα δεν θα είναι το τελευταίο μας λέει ο πρόεδρος του Ιδρύματος Αντώνης Παπαδημητρίου

Άνοιγμα του Ιδρύματος Ωνάση στην Ευρώπη

«Συμπληρώνουμε μια σημαντική έλλειψη που υπήρχε στις γερμανόφωνες χώρες», εξηγεί ο κ. Παπαδημητρίου. «Ξεκινούμε μια διαδικασία προσέγγισης προς το γερμανόφωνο κοινό, που το θεωρούμε πάρα πολύ σημαντικό και ειδικά προς το κοινό της Βαυαρίας και του Μονάχου, γνωρίζουμε τα φιλελληνικά αισθήματα που τρέφει ο τόπος αυτός. Ειδικά με το Μόναχο έχουμε μια ειδική σχέση, πρώτα-πρώτα είναι εδώ στη Συλλογή του Μονάχου ο κύλιξ του Εξηκία, που είναι και το σύμβολο του Ιδρύματος. Στο Ναύπλιο, η Εθνική Πινακοθήκη, είναι έργο του Ιδρύματος Ωνάση. Περιέχει πάρα πολλούς πίνακες από τη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης που αφορούν την εποχή της επανάστασης και την περίοδο του Όθωνα, περιλαμβανομένου και του μεγάλου πίνακα της άφιξης του Όθωνα στο Ναύπλιο. Το κόνσεπτ αυτό, να κάνουμε μια δραματική παρουσίαση από τα κλασσικά ελληνικά κείμενα, τον Όμηρο, τον Ηρόδοτο, το Θουκυδίδη, τον Πλάτωνα κλπ. είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό και πάρα πολύ ενδιαφέρον. Αποφασίσαμε να το εισάγουμε στην Ευρώπη. Για πρώτη φορά το κάνουμε στο γερμανόφωνο χώρο στη Βαυαρία».

«Ο ελληνικός πολιτισμός είναι πανανθρώπινο κτήμα»

Ο κ. Παπαδημητρίου υπογραμμίζει ότι ήταν στρατηγική αυτή η επιλογή μιας παράστασης στο γερμανόφωνο χώρο, με γερμανούς συντελεστές στη γερμανική γλώσσα. «Αυτή είναι στρατηγική μας και αν το κάνουμε σε άλλες χώρες θα γίνει πάλι ειδικά φτιαγμένο για το τοπικό κοινό με ηθοποιούς για να είναι κατανοητό» τονίζει. «Αυτό που λέμε ελληνική κουλτούρα, ελληνικός πολιτισμός δεν είναι ιδιοκτησία δική μας λέμε ότι είναι πανανθρώπινο κτήμα. Και για να είναι πανανθρώπινο κτήμα πρέπει να το καταλαβαίνει ο υπόλοιπος κόσμος. Αν το καταλαβαίνουμε μόνο εμείς, παύει να είναι πανανθρώπινο κτήμα», καταλήγει ο κ. Παπαδημητρίου.