Παραγωγική μοναξιά – καλλιτέχνες εν καιρώ κορωνοϊού

Για οκτώ ώρες την ημέρα ο 29χρονος καλλιτέχνης είχε μια κάμερα που τον παρακολουθούσε να εργάζεται στην γκαλερί Sexhauser στο Βερολίνο ώστε να μπορεί να επικεντρωθεί στη ζωγραφική. Όλο αυτό επί 50 ημέρες. Συνέπεσε μάλιστα και με την περίοδο της καραντίνας του κορωνοϊού. Η ακαταστασία φαινόταν να αυξάνεται παράλληλα με την παραγωγικότητά του.

Συναυλίες την εποχή της κορώνας: Ο διάσημος πιανίστας Ίγκορ Λέβιτ κάνει κάθε βράδυ μία λάιβ εμφάνιση από το σπίτι του, την οποία μπορεί να δει κανείς αργότερα στο Twitter. Αυτές οι μικρές, «οικιακές» συναυλίες είναι ο τρόπος που έχει βρει ο καλλιτέχνης να διατηρεί την επαφή με το κοινό του και παράλληλα να μην… σκουριάσουν τα δάχτυλά του.

Στη Γαλλία κάνει αυτό τον καιρό την εμφάνισή του ένα νέο λογοτεχνικό στυλ: το ημερολόγιο καραντίνας. Μία δημοφιλής συγγραφέας του είδους, η Λέιλα Σλιμανί, δημοσιεύει το χρονικό της απομόνωσής της στην ημερήσια εφημερίδα Le Monde. «Απαγόρευση κυκλοφορίας; Ό,τι καλύτερο μπορεί να συμβεί σε έναν συγγραφέα!», σημειώνει.

Ο ρώσος διευθυντής θεάτρου βρήκε έναν τρόπο να αξιοποιήσει την απομόνωση. Ο ίδιος μάλιστα είχε ζήσει στο παρελθόν σε κατ' οίκον περιορισμό για ενάμισι χρόνο. Το Μάρτιο δημοσίευσε βίντεο με συμβουλές «επιβίωσης»: «Λογοτεχνία, ημερολόγιο, αθλητισμός, εργασία στο σπίτι». Και το πιο σημαντικό, η ορολογία: όχι «καραντίνα», ούτε «απομόνωση», αλλά «νέα αρχή» και «ξεκούραση».

Η σέρβα περφόρμερ Μαρίνα Αμπραμούβιτς βρίσκεται κάθε Πρωτοχρονιά στην Ινδία, σε ένα μοναστήρι για να διαλογιστεί και να αναζωογονηθεί. «Πρέπει να δημιουργήσουμε μία κατάσταση, κατά την οποία το σώμα μας είναι υγιές και λειτουργεί καλά», λέει. Όταν επέστρεψε πρώτη φορά από το ταξίδι εκεί διάρκειας τριών μηνών έπρεπε να κάψει όλα τα πράγματά της ώστε να «ξαναγεννηθεί».

Το 2009 ο κινέζος καλλιτέχνης Άι Γουέι Γουέι συνελήφθη και χτυπήθηκε βίαια από την αστυνομία. Στο παρελθόν είχε ζητήσει διεξοδική έρευνα για τους μαθητές που έγιναν θύματα του σεισμού στο Σετσουάν. Παράλληλα ασκούσε σκληρή κριτική στο καθεστώς. Την περίοδο που πέρασε υπό κατ’ οίκον περιορισμό στράφηκε κι αυτός στην τέχνη.

Η Λιου Σία, ποιήτρια και χήρα του βραβευμένου με Νόμπελ Ειρήνης Λιου Σιαομπό, ο οποίος πέθανε το 2017, ήταν επίσης υπό κράτηση στην Κίνα. Δεν της επετράπη να εγκαταλείψει το σπίτι της για οκτώ χρόνια. Η ίδια έδειξε την αντίθεσή της στο καθεστώς μέσα από ποιήματα και φωτογραφίες που εκτέθηκαν στο Μάρτιν Γκρόπιους Μπάου στο Βερολίνο.

Ο Έντβαρτ Μουνκ από το φόβο του μπροστά στην ισπανική γρίπη που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1918 απομονώθηκε οικειοθελώς. Ο νορβηγός ζωγράφος έβαλε την πανδημία στο επίκεντρο πολλών έργων του: ένας ασθενής με βρογχίτιδα ή άνθρωποι που είχαν τη γρίπη. Ζώντας σε απομόνωση, επέλεξε να ζει μόνο μέσα από τις εικόνες του.

Ο ρώσος ποιητής Αλεξάντερ Πούσκιν, ιδρυτής της σύγχρονης ρωσικής λογοτεχνίας, αποσύρθηκε για αρκετούς μήνες στο οικογενειακό κτήμα Μπολντίνο το 1830 για να ξεφύγει από την πανδημία της χολέρας. Εκεί, μπορεί στις 3 το μεσημέρι να ήταν ακόμη στο κρεβάτι, αλλά την υπόλοιπη μέρα έγραφε ασταμάτητα.

Ο γάλλος συγγραφέας συνελήφθη για πρώτη φορά το 1851 και στη συνέχεια εξορίστηκε. Έπρεπε μάλιστα να πάρει μαζί του συμβολικά και το τελευταίο του πουκάμισο. Εγκαταστάθηκε σε βρετανικά νησιά για 19 χρόνια, όπου στράφηκε συγγραφικά κυρίως κατά του «μικρού» Ναπολέοντα, αλλά έγραψε και μυθιστορήματα, όπως τους «Άθλιους».

Για τον γάλλο φιλόσοφο Μπλεζ Πασκάλ η αιτία κάθε κακού οφείλεται στην έξοδο από το δωμάτιο. Συγκεκριμένα ο Πασκάλ θεωρούσε ότι «η δυστυχία των ανθρώπων έχει μια και μοναδική αιτία: δεν ξέρουν πώς να κάτσουν ήσυχοι σε ένα δωμάτιο». Ο ίδιος ο Πασκάλ ήταν βαθιά θρησκευόμενος και γι’ αυτόν ήταν ο χρόνος που περνούσε μόνος του σε ένα δωμάτιο εκείνος που τον έφερνε κοντά στο Θεό.