Οι επανορθώσεις προς την Ελλάδα στο Ράιχσταγκ

«Ο συμβολισμός, το γεγονός ότι η εκδήλωση γίνεται στους χώρους της γερμανικής βουλής είναι πολύ μεγάλος», δήλωσε ο δήμαρχος Διστόμου Γιάννης Σταθάς στον χαιρετισμό του στην ημερίδα του κόμματος Η Αριστερά στο Ράιχσταγκ την Τετάρτη. Πράγματι, ήταν η πρώτη φορά που διοργανώθηκε εκδήλωση εντός του γερμανικού κοινοβουλίου με θέμα τις ελληνικές διεκδικήσεις για επανορθώσεις και αποζημιώσεις που προκύπτουν από τη γερμανική Κατοχή. Σύμφωνα με την Χάικε Χένσελ, αντιπρόεδρο της ΚΟ του κόμματος Η Αριστερά (Die Linke) στόχος της ημερίδας ήταν να γίνει ένας απολογισμός για τη μέχρι σήμερα πορεία των διεκδικήσεων αλλά και να συζητηθούν «πολιτικές και νομικές πρωτοβουλίες προκειμένου να ικανοποιηθούν τα ελληνικά αιτήματα».

Γενική διαπίστωση όλων των ομιλητών ήταν ότι όπως και στο παρελθόν οι γερμανικές κυβερνήσεις δεν πρόκειται να δεχτούν την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης προκειμένου να εκδικαστεί το ζήτημα των επανορθώσεων. Πάγια θέση της επίσημης Γερμανίας είναι ότι το θέμα των επανορθώσεων και αποζημιώσεων έχει νομικά και πολιτικά οριστικά διευθετηθεί. Βέβαια, η Επιστημονική Επιτροπή της γερμανικής βουλής μόλις πρόσφατα αποφάνθηκε, μετά από επερώτηση του κόμματος Η Αριστερά, ότι το θέμα των επανορθώσεων παραμένει ανοιχτό και συνέστησε στο Βερολίνο και την Αθήνα την εκδίκαση της υπόθεσης στη Χάγη. Όπως ενημέρωσε στην εκδήλωση ο Αριστομένης Συγγελάκης, Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, από το τέλος του πολέμου μέχρι σήμερα οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν θέσει το θέμα πάνω από 20 φορές επίσημα στη γερμανική πλευρά, είτε σε διμερές είτε σε στο πλαίσιο διεθνών διασκέψεων. Την τελευταία φορά με την επίδοση ρηματικής διακοίνωσης τον Ιούνιο 2019.

Αναγκαιότητα της άσκησης πολιτικής πίεσης

Σύμφωνα με τον Διεθνολόγο Νόρμαν Πεχ, η πιθανότητα να αλλάξει στάση η γερμανική κυβέρνηση είναι «μηδαμινή». Ο ομότιμος καθηγητής και πρώην βουλευτής του κόμματος Die Linke θεωρεί ότι σε περίπτωση προσφυγής στη Χάγη τα νομικά επιχειρήματα για τη διεκδίκηση επανορθώσεων και του κατοχικού δανείου θα ήταν υπέρ της Ελλάδας. Όμως αυτό που επείγει δεν είναι η επίλυση των διαφορών μέσω της δικαστικής οδού: «Η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι το τελευταίο μέτρο. Το ζητούμενο είναι η γερμανική κυβέρνηση να αναγνωρίσει ότι θα πρέπει να συζητήσει με τους συγγενείς των θυμάτων και την ελληνική κυβέρνηση για αποζημιώσεις και να καταλήξουν σε μια λύση βασισμένη στην κοινή συναίνεση». Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος ο καλύτερος τρόπος είναι η άσκηση πολιτικής πίεσης προς την κυβέρνηση μέσω της κινητοποίησης της γερμανικής κοινής γνώμης. «Είμαι αισιόδοξος», δήλωσε ο Νόρμαν Πέχ «όσο περισσότερο θα γίνονται γνωστά τα γερμανικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην Ελλάδα τόσο περισσότερο θα συνειδητοποιείται στη Γερμανία η αναγκαιότητα απόδοσης δικαιοσύνης στα θύματα».

Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλουν και οι δίκες για αποζημιώσεις στα θύματα γερμανικών εγκλημάτων την περίοδο της Κατοχής, υποστήριξε η δικηγόρος Γκαμπριέλε Χάινκεν. Βέβαια, όπως παραδέχθηκε, στο παρελθόν όλες οι σχετικές προσπάθειες στη Γερμανία έληξαν με την απόρριψη των διεκδικήσεων. Τα δικαστήρια αποφάσισαν ότι τα όποια μέτρα κατά του άμαχου πληθυσμού στην περίοδο της Κατοχής ήταν συμβατά με το Διεθνές Δίκαιο και ειδικά με τη Σύμβαση της Χάγης του 1907 «περί των Νόμων και Εθίμων του κατά ξηράν πολέμου». Η κ.Χάινκεν που είναι μέλος της «Ομάδας Εργασίας για το Δίστομο» από το Αμβούργο εξέφρασε τη γνώμη ότι με την εκδίκαση ατομικών υποθέσεων αναδεικνύεται στην κοινή γνώμη της Γερμανίας η «αξιοκατάκριτη» στάση της γερμανικής κυβέρνησης και της ασκείται πίεση προκειμένου να διαπραγματευθεί τα ελληνικά αιτήματα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν τήρησε την υπόσχεση του

Το γεγονός ότι η ημερίδα στο γερμανικό κοινοβούλιο διοργανώθηκε από το κόμμα Η Αριστερά δεν είναι τυχαίο. Πρόκειται για το μόνο γερμανικό κόμμα που σε μόνιμη βάση προβάλλει τις ελληνικές διεκδικήσεις. Ένδειξη αυτής της στάσης είναι οι κατ΄επανάληψη σχετικές επερωτήσεις προς τη γερμανική κυβέρνηση. Επίσης είναι το μόνο κόμμα που υποστηρίζει την αναγκαιότητα διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γερμανία για το θέμα των επανορθώσεων. Στους Πράσινους και τους Σοσιαλδημοκράτες ανάλογη θέση υποστηρίζεται μόνο από μεμονωμένους βουλευτές. Πάντως το αργότερο στις αρχές του επόμενου χρόνου, όλα τα κόμματα θα έχουν την ευκαιρία να τοποθετούν στη βουλή για την πρόταση του κόμματος Die Linke σύμφωνα με την οποία η γερμανική κυβέρνηση θα πρέπει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την Αθήνα για τις ελληνικές διεκδικήσεις.

Όπως αποκάλυψε στην εκδήλωση της Τετάρτης η εκπρόσωπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΚΟ του κόμματος Η Αριστερά, Ούλα Γέλπκε, μόλις ανέλαβε τη διακυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015 είχαν συνεννοηθεί ότι άμεσα θα παρέδινε ρηματική διακοίνωση στη γερμανική κυβέρνηση με το αίτημα για έναρξη διαπραγματεύσεων για τις ελληνικές διεκδικήσεις. «Δυστυχώς αυτό δεν έγινε», δήλωσε η κ. Γέλπκε. «Επανειλημμένα», πρόσθεσε, «ρωτούσαμε πότε θα την παραδώσουν. Μάταια. Μάλλον δεν ήθελαν να συνδεθεί αυτό το θέμα με τις διαπραγματεύσεις για τα δάνεια. Εγώ θα τα σύνεδεα διότι η κατάσταση στην οποία περιήλθε η Ελλάδα πριν δέκα χρόνια σχετίζεται και με τις καταστροφές που υπέστη η χώρα στη γερμανική Κατοχή.»

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο