Οι διαφωνίες στη Σύνοδο των Υπ. Εξωτερικών της ΕΕ στη Νάπολη προκαλούν αμφιβολίες για την επιτυχία της συνόδου κορυφής των Βρυξελλών
30 Νοεμβρίου 2003
"Επιτρέψτε μου να σας αναφέρω ανοιχτά ότι φεύγω από τη Νάπολη πιο ανήσυχος απ' ότι ήρθα, διότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της διευρυμένης ΕΕ θα παρουσιαστεί στο θεσμικό επίπεδο".
Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Γερμανό υπ. Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ και αντανακλούν τις αγεφύρωτες διαφορές απόψεων των 25 χωρών - μελών της ΕΕ σε σημαντικά ζητήματα του σχεδίου Συντάγματος. Η Πολωνία και η Ισπανία για παράδειγμα, δεν επιθυμούν καμμία αλλαγή στο σύστημα ψηφοφορίας όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Νίκαιας. Σύμφωνα με αυτό η Πολωνία και η Ισπανία θα έχουν τον ίδιο αριθμό ψήφων με τη Γαλλία και τη Γερμανία, παρά το γεγονός ότι οι δύο τελευταίες είναι χώρες που έχουν διπλάσιο σχεδόν πληθυσμό.
Το σημείο κλειδί βρίσκεται στην εξεύρεση μιας λύσης που θα εξισορροπεί τα συμφέροντα των έξι "μεγάλων" και δεκαεννέα "μικρών" χωρών της ΕΕ. Ο Γιόσκα Φίσερ έκρουσε στο σημείο αυτό τον κώδωνα του κινδύνου:
"Αν δεν καταφέρουμε να βρούμε λύση και έχουμε μια ντε φάκτο οπισθοδρόμηση σε αυτά που προβλέπει η Νίκαια, τότε όλοι μας θα πληρώσουμε βαρύ τίμημα. Μας απομένουν ελάχιστες ημέρες. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου πρέπει να εργαστούμε με όλες μας τις δυνάμεις, όχι για να καταθέσουμε μια συμβιβαστική φόρμουλα, αλλά για να πετύχουμε την υπέρβαση".
Επιθυμία της ιταλικής Προεδρίας της ΕΕ είναι να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών στις 12 και 13 Δεκεμβρίου. Στις 9 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί στη βελγική πρωτεύουσα για το ίδιο θέμα μια νέα συνάντηση των υπ. Εξωτερικών της ΕΕ. Η απόφαση για το Σύνταγμα μπορεί να ληφθεί μόνον μετά τη σύμφωνη γνώμη και των 25 χωρών - μελών. Εκ μέρους της ιταλικής Προεδρίας ο Ιταλός υπ. Εξωτερικών Φράνκο Φρατίνι, πρότεινε την αναβολή της λήψης αποφάσεων στα διαφολονικούμενα θέματα εξουσίας και επιρροής.
Να παραμείνει δηλαδή το σύστημα της Νίκαιας ως το 2009, χρονιά που θα τεθεί σε εφαρμογή το νέο Σύνταγμα και θα πάψει να ισχύει η Συνθήκη της Νίκαιας, οπότε θα καταστεί αναγκαία η θέσπιση ενός νέου συστήματος ψηφοφορίας. Την πρόταση αυτή στήριξε και ο Βρετανός υπ. Εξωτερικών Τζακ Στρο:
"Το σύστημα ψηφοφορίας της Νίκαιας θα συνεχίσει έτσι και αλλοιώς να ισχύει μέχρι το 2009. Τώρα βρισκόμαστε στο 2003. Γιατί λοιπόν να διαφωνούμε χωρίς λόγο; Γιατί να μην συμπεριληφθεί στο σχέδιο Συντάγματος ένα άρθρο με το οποίο θα προβλέπεται η εξακρίβωση της διαδικασίας έτσι ώστε μετά τις εμπειρίες που θα συλλέξουμε να είμαστε σε θέση να αποφασίσουμε, εάν το σύστημα της Νίκαιας λειτουργεί ή δεν λειτουργεί ικανοποιητικά";
Την αναβολή της λήψης απόφασης ωστόσο απορρίπτει κατηγορηματικά ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ. Η απόφαση για το Σύνταγμα δεν πρέπει να περιλαμβάνει τα ορεκτικά, αλλά το κύριο πιάτο, ανέφερε χαρακτηριστικά ο Φίσερ και πρόσθεσε ότι: "Μια αναβολή της απόφασης στα κύρια θεσμικά ζητήματα θα αποτελούσε πρακτικά ομολογία αποτυχίας".
Ακόμη όμως και αν γίνει δεκτή η πρόταση της ιταλικής Προεδρίας παραμένουν τα σοβαρά εμπόδια στην επίτευξη συμφωνίας. Υπάρχει το ζήτημα της σύνθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι μικρές χώρες με επικεφαλής την Αυστρία ζητούν έναν Επίτροπο για κάθε χώρα μέλος κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας Επιτροπής στην αρχή με 25 Επιτρόπους και στη συνέχεια με 27. Αντίθετα Γαλλία και Γερμανία ζητούν μια περιορισμένης σύνθεσης Επιτροπή με εκ περιτροπής εναλασσόμενους Επιτρόπους, κάτι που προβλέπεται και από το σχέδιο Ευρωπαϊκού Συντάγματος. Στη σημείο αυτό μπορεί να υπάρξουν περιθώρια ελιγμών και διαπραγματεύσεων, υποστηρίζουν ευρωπαίοι διπλωμάτες. Σε διαφορετική περίπτωση οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών θα πρέπει να προετοιμαστούν για μαραθώνιες διαβουλεύσεις που θα ξεπεράσουν τις προβλεπόμενες δύο ημέρες. "Ο καγκελάριος πρέπει να πάρει μαζί του τουλάχιστον τέσσερα καθαρά πουκάμισα για να είναι είναι πανέτοιμος για τις τέσσερις νύχτες των διαπραγματεύσεων", αναφέρουν ειρωνικά Γερμανοί διπλωμάτες. Στα προβλήματα να προσθέσουμε και το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, οι όροι του οποίου παραβιάστηκαν επανειλημμένα από τη Γαλλία και τη Γερμανία και μπήκαν ποροσωρινά στο ψυγείο. Ολλανδία, Αυστρία και Φιλανδία ζητούν την αλλαγή των όρων και της διαδικασίας που προβλέπει το Σύμφωνο. Για κάτι τέτοιο απαιτείται μια νέα σύνοδο κορυφής. Στις Βρυξέλλες όμως κανένας δεν δείχνει να βιάζεται.