Κόσοβο: Εκλογές την πιο ακατάλληλη στιγμή

Από την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου το 2008 καμία κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να ολοκληρώσει την προβλεπόμενη θητεία της. Σε εποχές πανδημίας, το 2020, οδηγήθηκαν σε παραίτηση δύο διαδοχικές κυβερνήσεις, αλλά και δύο πρόεδροι του Κοσόβου. Η χώρα φαίνεται να έχει παραλύσει και να οδεύει σε συνταγματική κρίση. Στις δυσκολίες της πανδημίας και στα τεράστια πολιτικά και οικονομικά προβλήματα προστίθεται καιη εκκρεμότητα των σχέσεων με τη γειτονική Σερβία, στην οποία άλλωστε το Κόσοβο, με 90% αλβανικό πληθυσμό, ανήκε μέχρι τον πόλεμο της ανεξαρτησίας που ξέσπασε το 1999.

Τον περασμένο Νοέμβριο ο Χασίμ Θάτσι, που είχε εκλεγεί πρόεδρος το 2016 με το Δημοκρατικό Κόμμα (PDK), αναγκάστηκε να παραιτηθεί, καθώς κατηγορείται για εγκλήματα πολέμουκαι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και καλείται να λογοδοτήσει στο ειδικό δικαστήριο της Χάγης που ασχολείται με τα εγκλήματα πολέμου στο Κόσοβο. Έκτοτε η πρόεδρος του Κοινοβουλίου Βιόσα Οσμάνι ασκεί προσωρινά καθήκοντα προέδρου, παράλληλα με τις υποχρεώσεις της στο Κοινοβούλιο, ενώ το Σύνταγμα προβλέπει ρητώς τη διεξαγωγή νέων εκλογών εντός εξαμήνου από την παραίτηση του προέδρου. Σαν να μην φτάνουν όλα αυτά τα προβλήματα, τον Δεκέμβριο του 2020 το Συνταγματικό Δικαστήριο του Κοσόβου είχε κρίνει άκυρη την εκλογή της σημερινής κυβέρνησης.

Μάλλον προβλέψιμο το αποτέλεσμα

Στις 14 Φεβρουαρίου οι πολίτες καλούνται να δώσουν λύση στο αδιέξοδο και να εκλέξουν νέο Κοινοβούλιο, το οποίο με τη σειρά του θα πρέπει να αναδείξει νέο πρόεδρο με πλειοψηφία 2/3. Πολιτικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι το αριστερό κίνημα "Αυτοδιάθεση" (LVV) του Άλμπιν Κούρτι έχει πολλές πιθανότητες να αναδειχθεί πρώτη πολιτική δύναμη, αλλά η συνέχεια κρύβει πολλές δυσκολίες, καθώς μέχρι στιγμής τα περισσότερα από τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα απορρίπτουν μία μετεκλογική συνεργασία μαζί του. Το σίγουρο είναι ότι με το ψηφοδέλτιο του Κούρτι κατεβαίνει και η υπηρεσιακή πρόεδρος Βιόσα Οσμάνι στην εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής. Κούρτι και Οσμάνι έχουν ως στόχο την πρωθυπουργία και την προεδρία, αντιστοίχως.

Πολλά από τα ηχηρά ονόματα της τοπικής πολιτικής σκηνής δεν συμμετέχουν σε αυτές τις εκλογές. Έχουν επίσης κληθεί στη Χάγη, μαζί με τον Χασίμ Θάτσι, για να λογοδοτήσουν για εγκλήματα πολέμου. Αυτό δεν σημαίνει πάντως ότι ο δρόμος είναι διάπλατα ανοιχτός για τον σημερινό ηγέτη της αντιπολίτευσης Άλμπιν Κούρτι. Πρόσφατη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου του απαγορεύει να ασκήσει δημόσιο αξίωμα επί τρία χρόνια, μετά την επίθεσή του με δακρυγόνα στην αίθουσα του Κοινοβουλίου το 2015. Από εκεί και πέρα, τη δεύτερη θέση διεκδικούν η Δημοκρατική Λίγκα του Κοσόβου (LDK), το παλαιότερο πολιτικό κόμμα της χώρας, καθώς και το "Δημοκρατικό Κόμμα" (PDK) του Θάτσι, του οποίου σήμερα ηγείται ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ενβέρ Χοτζάι. Ανάμεσα στα δύο αυτά κόμματα εκδηλώνονται έντονες αντιπαραθέσεις, γεγονός που δυσκολεύει τη συμμετοχή τους σε μία μετεκλογική κυβέρνηση συνασπισμού. Το Κοινοβούλιο του Κοσόβου έχει συνολικά 120 έδρες. Σημειώνεται ότι το Σύνταγμα της χώρας κατοχυρώνει ένα καθεστώς "θετικών διακρίσεων" για τις εθνικές μειονότητες, στις οποίες παραχωρεί εξ αρχής 20 έδρες. Δέκα από αυτές καταλαμβάνονται από τους Σέρβους του Κοσόβου και οι υπόλοιπες δέκα προορίζονται για Ρομά, Ασκάλι, Βόσνιους, Αιγύπτιους και Τούρκους. 

Η πρόκληση της πανδημίας

Με δεδομένη τη συνεχή αύξηση κρουσμάτων του κορωνοϊού, οι εκλογές γίνονται μάλλον την πιο ακατάλληλη στιγμή. Εδώ και μήνες στο Κόσοβο έχουν επιβληθεί αυστηρά περιοριστικά μέτρα, ωστόσο οι προεκλογικές συγκεντρώσεις συνεχίζονται κανονικά, χωρίς πολλές φορές να τηρούνται οι απαραίτητες αποστάσεις, ούτε να γίνεται χρήση προστατευτικής μάσκας.

Στο "πτωχοκομείο της Ευρώπης", όπως συχνά αποκαλείται το Κόσοβο, η ανεργία φτάνει το 40%. Αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση για τη νέα κυβέρνηση θα είναι η συμφιλίωση με τη Σερβία. Κι όμως, το θέμα αυτό αγνοήθηκε πλήρως στον προεκλογικό αγώνα, προφανώς γιατί κανένα πολιτικό κόμμα δεν ήθελε να αντιμετωπίσει κατηγορίες για "παραχωρήσεις" στον προαιώνιο εχθρό...

Μπάχρι Τσάνι

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου