ΗΠΑ: Γιατί τα «swing states» βγάζουν πρόεδρο

Ενόψει εκλογών στις ΗΠΑ, οι υποψήφιοι για τον Λευκό Οίκο ασφαλώς δεν παραμελούν καμία από τις 50 αμερικανικές πολιτείες. Στην τελική ευθεία για την κάλπη, πάντως, εστιάζουν ιδιαίτερα σε επτά από αυτές. Πρόκειται για τα «swing states», όπου οι πλειοψηφίες είναι εξαιρετικά ευμετάβλητες, σε αντίθεση με τα «safe states», όπου θεωρείται σχεδόν δεδομένο ότι οι περισσότεροι ψηφίζουν παραδοσιακά είτε υπέρ των Ρεπουμπλικανών, είτε υπέρ των Δημοκρατικών.

Αυτό σημαίνει ότι τα «swing states» μπορούν να κρίνουν το αποτέλεσμα. Γι' αυτό μπαίνουν στο «μικροσκόπιο» των μονομάχων, που διοργανώνουν στις πολιτείες αυτές μεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις και πληρώνουν μέχρι την τελευταία στιγμή τεράστια ποσά για προεκλογικά σποτς, διεκδικώντας την ψήφο των αναποφάσιστων.

Η σημασία των «swing states» αντανακλάται και στο Κολλέγιο των Εκλεκτόρων. Στις ΗΠΑ ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος δεν εκλέγονται απευθείας από τη «λαϊκή ψήφο», δηλαδή από τους ψηφοφόρους, αλλά από τους εκλέκτορες, οι οποίοι με τη σειρά τους εκλέγονται από τους ψηφοφόρους. Λόγω του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος μπορεί ένας υποψήφιος πρόεδρος να κερδίσει τη «λαϊκή ψήφο», αλλά όχι την προεδρία. Αυτό συνέβη το 2000, όταν ο Τζωρτζ Μπους κέρδισε τις προεδρικές εκλογές με λιγότερες ψήφους από τον Αλ Γκορ, αλλά και το 2016, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη, αν και έλαβε λιγότερες ψήφους από τη Χίλαρυ Κλίντον.

Σε γενικές γραμμές η οικονομία αποτελεί κορυφαίο κριτήριο για τους ψηφοφόρους στις ΗΠΑ, ενώ σημαντικό θεωρείται και το ζήτημα των αμβλώσεων. Από εκεί και πέρα, κάθε πολιτεία έχει τις δικές της, τοπικές προτεραιότητες και αυτό ισχύει ασφαλώς και για τα «swing states». Ας τα δούμε αναλυτικά, με αλφαβητική σειρά.

Αριζόνα

Για τους ψηφοφόρους στην Αριζόνα οι προτεραιότητες καθορίζονται από γεωγραφικούς παράγοντες. Η πολιτεία μοιράζεται κοινά σύνορα με το Μεξικό, κατά συνέπεια βρίσκεται στο επίκεντρο της αμερικανικής πολιτικής για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης. Ο απερχόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε αναθέσει στην αντιπρόεδρο και σημερινή υποψήφια των Δημοκρατικών, Κάμαλα Χάρις, τη δύσκολη αποστολή να βρει λύσεις για μία αποσυμπίεση της κρίσης. Πολλοί πιστεύουν ότι η Κάμαλα Χάρις δεν τα κατάφερε. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν παραλείπει να το υπενθυμίζει σε κάθε ευκαιρία.

Από την άλλη πλευρά, λόγω της μεγάλης προσέλευσης μεταναστών η Αριζόνα είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες πολιτείες στις ΗΠΑ. Καθώς το ένα τρίτο του πληθυσμού είναι πλέον ισπανόφωνοι, η εκλογική συμπεριφορά τους θα είναι καθοριστική για το αποτέλεσμα.

Σε μία προσπάθεια να αναπτύξει την τοπική οικονομία, η πολιτεία της Αριζόνα δίνει βαρύτητα στη μεταποίηση. Η νομοθεσία CHIPS Act, που είχε θεσπίσει ο Μπάιντεν για να εδραιώσει τη βιομηχανία ημιαγωγών, θα βοηθήσει στη χρηματοδότηση των απαραίτητων επενδύσεων, αλλά χρειάζεται χρόνος μέχρι να αρχίσουν να λειτουργούν οι νέες βιομηχανικές μονάδες.

Βόρεια Καρολίνα

Ήταν η τελευταία πολιτεία που εμφανίστηκε στον κατάλογο των «swing states». Πριν αποχωρήσει ο Μπάιντεν από τον προεκλογικό αγώνα, ο Τραμπ φαινόταν να εξασφαλίζει προβάδισμα στη Βόρεια Καρολίνα. Η Χάρις κατάφερε να μειώσει σημαντικά τη διαφορά. Γεγονός είναι ωστόσο ότι στη συγκεκριμένη πολιτεία οι Δημοκρατικοί έχουν χάσει τις 10 από τις τελευταίες 11 εκλογές, άρα η αναμέτρηση προμηνύεται αμφίρροπη.

Σημαντικές δημογραφικές αλλαγές έχουν καταγραφεί στη Βόρεια Καρολίνα τις τελευταίες δεκαετίες. Το ποσοστό των λευκών έχει μειωθεί στο 60%, από 75% το 1990. Αλλά και ο συνολικός πληθυσμός έχει αυξηθεί, καθώς εγκαθίστανται στην πολιτεία αυτή περισσότεροι συνταξιούχοι, απόστρατοι αξιωματικοί, αλλά και νέοι φοιτητές.

Μίσιγκαν

Πρόκειται για την «καρδιά» της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Είναι η έδρα της Ford, της General Motors και της Chrysler, η οποία έχει ενταχθεί πλέον στον όμιλο Stellantis. Η διατήρηση των θέσεων εργασίας στον συγκεκριμένο κλάδο είναι σημαντική για τους ψηφοφόρους. Επιβάλλοντας δασμούς, ο Τζο Μπάιντεν φρόντισε να «προστατεύσει» την αυτοκινητοβιομηχανία από τον ανταγωνισμό της Κίνας στην ηλεκτροκίνηση. Στο Μίσιγκαν εδρεύει και η κυβερνήτης Γκρέτσεν Γουίτμερ, μία από τις πιο δημοφιλείς προσωπικότητες των Δημοκρατικών. Στις προκριματικές εκλογές του κόμματος, τον Φεβρουάριο, πολλοί είχαν αποφύγει να στηρίξουν τον Μπάιντεν. Η Κάμαλα Χάρις μάλλον καλύπτει το χαμένο έδαφος. Για να τα καταφέρει όμως, θα πρέπει να κερδίσει και τους πολυάριθμους ψηφοφόρους αραβικής καταγωγής, που ζουν στο Μίσιγκαν. Παραδοσιακά στηρίζουν τους Δημοκρατικούς, αλλά αυτή τη φορά η στήριξή τους δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, καθώς οι Δημοκρατικοί έχουν ταχθεί στο πλευρό του Ισραήλ στον πόλεμο εναντίον της Χαμάς.

Νεβάδα

Κομβικό ζήτημα για τη Νεβάδα είναι το μεταναστευτικό, καθώς η συγκεκριμένη πολιτεία συνορεύει με το Μεξικό. Το ένα τρίτο του πληθυσμού είναι ισπανόφωνοι. Μία επιπλέον ιδιαιτερότητα είναι ότι ο πληθυσμός της Νεβάδα είναι από τους πιο αστικοποιημένους στις ΗΠΑ.

Η τοπική οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό. Από τότε που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας ο Μπάιντεν, η Νεβάδα εμφάνισε την υψηλότερη οικονομική ανάπτυξη από κάθε άλλο «swing state». Ωστόσο, το ποσοστό ανεργίας παραμένει το υψηλότερο στις ΗΠΑ.

Ουισκόνσιν

Είναι η πολιτεία με το μεγαλύτερο ποσοστό λευκών ψηφοφόρων από κάθε άλλο «swing state». Τόσο το 2016, όσο και το 2020 το Ουισκόνσιν κατέγραψε ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής στις ΗΠΑ. Και στις δύο αναμετρήσεις πάντως, ο νικητής κρίθηκε με διαφορά λιγότερη από 25.000 ψήφους. Μία ακόμη υπενθύμιση για το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των «swing states» για την έκβαση των προεδρικών εκλογών.

Πενσυλβάνια

Είναι η πολιτεία που «υποφέρει» από το αυξημένο κόστος ζωής, περισσότερο από κάθε άλλη. Την ίδια στιγμή ωστόσο, πληθαίνουν οι γεωτρήσεις για εξόρυξη φυσικού αερίου με τη μέθοδο του fracking, με αποτέλεσμα η Πενσυλβάνια να είναι σήμερα ο μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου στις ΗΠΑ μετά το Τέξας.

Ο Τραμπ στήριζε πάντα το fracking, που θεωρείται τουλάχιστον αμφιλεγόμενο με οικολογικά κριτήρια. Παλαιότερα η Κάμαλα Χάρις πρότεινε την απαγόρευσή του, αλλά τώρα κρατάει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, ζητώντας απλώς να θεσπιστεί μία πιο αυστηρή νομοθεσία.

Τζόρτζια

Το 2020 ο Τζο Μπάιντεν κέρδισε την πολιτεία της Τζόρτζια. Ήταν η πρώτη νίκη για τους Δημοκρατικούς από το 1992, αλλά ήταν και μία απίστευτα ισχνή νίκη, καθώς το προβάδισμα του Μπάιντεν απέναντι στον Τραμπ δεν ξεπερνούσε το 0,2%. 

Σχεδόν το 33% των ψηφοφόρων είναι μαύροι (ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στις ΗΠΑ), κάτι που ίσως ευνοεί την Κάμαλα Χάρις. Σημειωτέον ότι στην Τζόρτζια η Δικαιοσύνη έχει ασκήσει δίωξη εναντίον του Τραμπ για απόπειρα αλλοίωσης του εκλογικού αποτελέσματος το 2020.

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου