Η σόγια εξαθλιώνει τους Ινδιάνους της Αργεντινής

Στο τοπίο της επαρχίας Τσάκο κυριαρχούσαν άλλοτε πυκνά τροπικά δάση. Σήμερα δεν απέμεινε τίποτα παρά μόνο εκτάσεις σόγιας. Μέχρι εκεί που… φτάνει το μάτι. Οι ελάχιστες δεντροστοιχίες που σώζονται θυμίζουν αυτό που δεν υπάρχει πια. Η δασική έκταση εκχερσώθηκε μαζικά και ραγδαία.

Στην περιοχή της βόρειας Αργεντινής ζούσαν από τον 16ο αιώνα οι ιθαγενείς της ινδιάνικης φυλής των Τόμπα, εξασφαλίζοντας την επιβίωσή τους μέσω του κυνηγιού και της κτηνοτροφίας. Ωστόσο η εντατική καλλιέργεια της σόγιας σε μεγάλα τμήματα της χώρας τους εξωθεί να εγκαταλείψουν βαθμιαία τις εστίες τους.

«Όλα ανήκουν σε ιδιώτες, κυρίως επιχειρήσεις. Έρχονται από το εξωτερικό και αγοράζουν γη. Αυτό απαγορεύεται. Μας απαγορεύουν να κυνηγάμε, επομένως πρέπει να πηγαίνουμε διαρκώς στις πόλεις. Εκεί χρειαζόμαστε χρήματα, με αποτέλεσμα πολλοί από εμάς να είναι καταδικασμένοι να ζητιανεύουν. Εδώ κοντά βρίσκεται μία χωματερή και πολλά από τα παιδιά μας ψάχνουν εκεί κάθε μέρα για υπολείμματα στα σκουπίδια των πόλεων. Αυτό είναι τρομερό και λυπηρό» λέει ο Φέλιξ Ντίαζ.

Οι ιθαγενείς απομακρύνονται και με βία

Ο Φέλιξ μένει εδώ και μερικές εβδομάδες σε μία καλύβα στο εξαθλιωμένο προάστιο της μεγαλύτερης πόλης του Τσάκο, της Ρεσιστένσια. Εκεί βρίσκονται και τα υπόλοιπα μέλη της φυλής του, που εκτοπίστηκαν εξαιτίας της καλλιέργειας σόγιας.

Η Αργεντινή είναι η 3η παραγωγός χώρα σόγιας στον κόσμο. Το κρέας και η σόγια αποτελούν τα δύο σημαντικότερα εξαγωγικά αγαθά της αποφέροντας υψηλά έσοδα. Η επέκταση της καλλιέργειας σόγιας συνεχίζεται απρόσκοπτα. Όπου άλλοτε βοσκούσαν βοοειδή, σήμερα βλέπει κανείς μόνο σόγια. Και στις άγονες περιοχές, όπως η επαρχία Τσάκο, η σόγια φυτρώνει με τη βοήθεια γενετικά τροποποιημένων σπόρων, που δε χρειάζονται σχεδόν καθόλου νερό.

Οι εκτάσεις που προορίζονται για καλλιέργεια σόγιας εκκενώνονται με τη συνδρομή της αστυνομίας και όχι σπάνια με βίαιο τρόπο, όπως καταγγέλλουν πολλοί ιθαγενείς που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους.

Οι Ινδιάνοι της περιοχής, αν και διαμένουν στην περιοχή εδώ και πολλές γενιές, δεν κατέχουν τίτλους κυριότητας της γης και δεν έχουν κανέναν διοικητικό εκπρόσωπο στα τοπικά συμβούλια της περιοχής.

Η ραγδαία άνθηση της καλλιέργειας σόγιας ήταν ένα από τα διαβατήρια εξόδου της Αργεντινής από τη βαριά οικονομική κρίση του 2001. Οι κυβερνήσεις της χώρας, οι μεγάλες εταιρίες εκμετάλλευσης και οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης βλέπουν ωστόσο μόνο τη μία όψη του νομίσματος.

Julio Segador / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη