Η ισπανική νεολαία στο έλεος της ανεργίας

Η Ουέλβα ήταν κάποτε μια από τις πιο εύρωστες ισπανικές πόλεις και παλιό βιομηχανικό κέντρο. Τον περασμένο αιώνα ήταν η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της ισπανικής πετροχημικής βιομηχανίας. Όχι πια. Η σημερινή εικόνα δεν θυμίζει σε τίποτα την αίγλη του παρελθόντος. «Για να βρεις δουλειά σε ένα από τα εργοστάσια που έχουν μείνει πρέπει να ξέρεις κάποιον», λέει ο εικοσάχρονος Κέβιν Ροντρίγκεζ, που έχει δίπλωμα επαγγελματικής ειδίκευσης ως καθαριστής μονάδων χημικής βιομηχανίας. Έχει ήδη στείλει πολλές αιτήσεις για δουλειά αλλά δεν έχει λάβει απάντηση. 

Στην Ανδαλουσία έξι στους δέκα νέους είναι άνεργοι. Στην Ουέλβα το ποσοστό ανεργίας ξεπερνά το 30%. Αντίστοιχη είναι η περίπτωση του Ραμόν Ντίαζ, ο οποίος είναι απόφοιτος Αρχιτεκτονικής. «Όταν ήμουν στο Πανεπιστήμιο έρχονταν επαγγελματίες αρχιτέκτονες κατευθείαν στο αμφιθέατρο για να προσλάβουν φοιτητές». Ο Ραμόν είναι σήμερα 29 ετών και δεν έχει σταθερή θέση εργασίας. Τα καλοκαίρια δουλεύει ως σερβιτόρος και προετοιμάζεται για να δώσει εξετάσεις για το ισπανικό δημόσιο.

Βαθιές οι ρίζες του προβλήματος

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της δεξαμενής σκέψης Council of Youth, Βίκτορ Ρελόμπα, οι αιτίες της ισπανικής ανεργίας πρέπει να αναζητηθούν στο παρελθόν. «Η χώρα πέρασε από μια φάση έντονης αποβιομηχάνισης ενώ έμφαση δόθηκε στους τομείς του τουρισμού και των κατασκευών». Από το 1980 μέχρι το 2013 η συμβολή της βιομηχανίας στην ισπανική οικονομία μειώθηκε κατά μέσο όρο από 28% σε 17%. Παράλληλα ο κατασκευαστικός κλάδος και ο τουρισμός γνώρισαν αλματώδη ανάπτυξη. Κατά τη δεκαετία του '90 οι δύο αυτοί κλάδοι απασχολούσαν το 14% των εργαζομένων.

Τον Φεβρουάριο του 2014 ο Μαριάνο Ραχόι ανακοίνωσε επίσημα το τέλος της κρίσης. Δύο χρόνια μετά η ισπανική οικονομία αναπτύσσεται με τους πιο γρήγορους ρυθμούς στην ευρωζώνη. Η ανεργία έχει μειωθεί όμως μόνο στα χαρτιά. Στην πραγματικότητα η φαινομενική μείωσή της οφείλεται απλώς στην προσφορά χαμηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας.  «Η σημερινή ανάπτυξη οφείλεται κυρίως στην χρυσή εποχή του ισπανικού τουρισμού, η οποία με τη σειρά της είναι απόρροια γεωπολιτικών παραγόντων στην ευρύτερη Μεσόγειο», εξηγεί ο Ρελόμπα. Σε παρηκμασμένες περιοχές όπως η Ουέλβα οι εποχιακές θέσεις εργασίας σε τουριστικές επιχειρήσεις και εμπορικά καταστήματα είναι ο κανόνας.

Μια γενιά χωρίς προοπτική

Οι προσωπικές ιστορίες νέων ανέργων είναι αμέτρητες. Ο εικοσιπεντάχρονος Χουάν Κάρλος Αλαρκόν κατάφερε να βρει δουλειά ως επιστάτης σχολικής καντίνας μετά από χρόνια αναζήτησης. Αμοίβεται με 250 ευρώ το μήνα. «Έχω γίνει ειδικός στην αναζήτηση εργασίας. Μέσω διαδικτύου, μέσω αγγελιών, προκηρύξεων, προγραμμάτων... Τελικά βρήκα δουλειά μέσω γνωστού», λέει χαρακτηριστικά. Όπως επισημαίνει ο Βίκτορ Ρελόμπα η ανεργία στερεί από τους νέους τη δυνατότητα επιλογής. «Βρίσκονται στο έλεος της τυχαιότητας. Η απογοήτευση είναι καταστροφική για την ψυχική υγεία των νέων αλλά και για την αυτοεκτίμησή τους».

Η αβεβαιότητα των Ισπανών δεν έχει τελειώσει, ακόμη κι αν η ισπανική οικονομία ανακάμπτει. Η ισπανική κυβέρνηση εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη με διλήμματα. Πρόσφατα ενημέρωσε τις Βρυξέλλες ότι τα συνταξιοδοτικά αποθέματα επαρκούν μέχρι το τέλος του 2017. Από την άλλη πλευρά το 20% των Ισπανών κάτω των 30 ετών δεν έχει φύγει από το πατρικό σπίτι. Η δημιουργία οικογένειας μετατίθεται για πολλούς νέους για το μέλλον. Όλα αυτά τα φαινόμενα επηρεάζουν αναπόφευκτα και το συνταξιοδοτικό σύστημα. Για τον Ρελόμπα, η λύση μπορεί μόνο να αναζητηθεί στην ενεργοποίηση εκ νέου των δυναμικών κλάδων της ισπανικής οικονομίας, της έρευνας, της καινοτομίας και της σύγχρονης βιομηχανίας. «Πρέπει να το κάνουμε γρήγορα, πριν χαθεί μια ολόκληρη γενιά.»

Σάεζ Σαντιάγο / Δήμητρα Κυρανούδη