Η Αυστρία ως εκκολαπτήριο ακροδεξιών σχεδίων;

Το πολιτικό σύστημα της Αυστρίας λειτούργησε συχνά ως ένα είδος δοκιμαστικού σωλήνα για τις αντοχές του ευρωπαϊκού κατεστημένου απέναντι στις προκλήσεις της ακροδεξιάς. Οι αντοχές αυτές έχουν εμφανώς υποχωρήσει σε σχέση με το 2000, όταν για πρώτη φορά το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα ÖVP, έσπασε το ταμπού και σχημάτισε κυβέρνηση με το ακροδεξιό Κόμμα των Ελευθέρων, FPÖ υπό τον Γιεργκ Χάιντερ. Οι αντιδράσεις όταν το «πείραμα» επαναλήφθηκε με τον Σεμπάστιαν Κουρτς στην καγκελαρία, 17 χρόνια αργότερα, ήταν πολύ πιο ήπιες. Άλλωστε από τότε σε αρκετές χώρες της ΕΕ ακροδεξιά κόμματα συγκυβερνούν, συνήθως σε πολυκομματικούς συνασπισμούς.

Ο Κικλ πήρε την εντολή

Αυτό που είναι πιθανό να συμβεί όμως τους επόμενους μήνες στη Βιέννη, θα επιβεβαιώσει το χαρακτηρισμό της χώρας ως εκκολαπτηρίου των σχεδίων για την ακροδεξιά επέλαση στην Ευρώπη. Ο Χέρμπερτ Κικλ, αποδεδειγμένα ακροδεξιός και με διασυνδέσεις με χώρους που σαφώς θεωρούνται νεοφασιστικοί, έχει πάρει την εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης, αφού το Λαϊκό Κόμμα, μετά την αποχώρηση του μέχρι τώρα αρχηγού του Καρλ Νεχάμερ, αναθεώρησε την προηγούμενη στάση του και δηλώνει ανοιχτό σε μια τέτοια «ειλικρινή»» συνεργασία. Μάλιστα ο Νεχάμερ ανακοίνωσε ότι παραιτείται ακόμα και από την βουλευτική του έδρα, απογοητευμένος από το άδειασμα των κομματικών του φίλων.

Είναι μια εντυπωσιακή μεταστροφή, αν σκεφτεί κανείς ότι πριν από τις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου οι κεντροδεξιοί υποψήφιοι μοίραζαν… χαρτομάντηλα, που ανέγραφαν την φράση «αν γίνει καγκελάριος ο Κικλ, τότε θα χρειαστείτε πολλά από αυτά». Τώρα το σύνθημα έγινε προφανώς «όχι πια δάκρυα» και τα δύο κόμματα θα προσπαθήσουν να ξεπεράσουν τις διαφορές τους, που δεν είναι τόσο μεγάλες τελικά. Σε θέματα οικονομίας, συρρίκνωσης του «κράτους» και στο μεταναστευτικό οι απόψεις δεν απέχουν και πολύ. Εκεί που υπάρχει θεωρητικά πρόβλημα είναι στο θέμα της ευρωπαϊκής πολιτικής και φυσικά απέναντι στην Ουκρανία.

Αγκάθι η σχέση με Μόσχα και ΕΕ

Το FPÖ εμφανίζεται ως φιλειρηνικό, επικριτικό απέναντι στο ΝΑΤΟ και ζητά μια αναθεώρηση της τυφλής υποστήριξης του Κιέβου, κάτι που οδήγησε στο παρελθόν αρκετούς Χριστιανοδημοκράτες να το αποκαλέσουν «υποχείριο της Μόσχας». Επίσης οι ακροδεξιοί κατ΄ όνομα έχουν παραδοσιακά μια αντιευρωπαϊκή στάση. Ο Κικλ μαζί με τον Ούγγρο Βίκτορ Όρμπαν και τον Τσέχο Αντρέι Μπάμπις ήταν οι ιδρυτές της ομάδας «Πατριώτες για την Ευρώπη», που κινείται λίγο δεξιότερα και από την Μελόνι. Το ÖVP από τη μεριά του πάντα αυτοπροσδιοριζόταν ως το πιο «φιλοευρωπαϊκό» κόμμα στη χώρα.

Το πώς θα μπορούσαν να συγκεραστούν αυτές οι απόψεις παραμένει ερωτηματικό. Βεβαίως στο ÖVP γνωρίζουν ότι αν τελικά αρνηθούν τη συνεργασία και η χώρα βαδίσει σε πρόωρες εκλογές, τα ποσοστά τους με βάση τις τωρινές δημοσκοπήσεις θα συρρικνωθούν ενώ των Ελευθέρων θα εκτοξευθούν, οπότε θα βρεθούν σε ακόμα πιο δεινή θέση.

O φόβος για το χειρότερο

Ο φόβος ενός εκλογικού καταποντισμού τους ίσως να αποδειχτεί η καλύτερη συγκολλητική ουσία για μια συγκυβέρνηση Κεντροδεξιάς-Ακροδεξιάς, μια προοπτική που προσελκύει φυσικά μεγάλο ενδιαφέρον πολιτικών και ΜΜΕ στη Γερμανία, την «μεγάλη αδελφή» της Αυστρίας.

Άλλωστε θεωρητικοί του ακροδεξιού χώρου, όπως ο εκπρόσωπος του κινήματος των Ταυτοτικών και από τους εμπνευστές της θεωρίας της «αντιμετανάστευσης» (Remigration) ο Αυστριακός Μίκαελ Ζέλνερ πηγαινοέρχεται μεταξύ των δύο χωρών.

Πολλοί θεωρούν ότι τα όσα ακολουθήσουν στην Αυστρία, αν προκύψει ο πρώτος ξεκάθαρα ακροδεξιός καγκελάριος, και η «απενοχοποίηση» του FPÖ από την Κεντροδεξιά θα μπορούσαν να μπουν ιδέες και στους Γερμανούς ομόσταυλους τους, για να δουν με άλλο μάτι μια εκλογικά ενισχυμένη Εναλλακτική για τη Γερμανία.