Ευτυχισμένες αγελάδες, δυστυχισμένοι αγρότες;

Στην αρχική της σελίδα η βαυαρική Ένωση Αγροτών δείχνει πανευτυχείς αγελάδες σε πράσινα λιβάδια. Όμως στην πραγματικότητα οι αγελάδες που ζουν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου δεμένες σε στάβλους είναι δεκάδες χιλιάδες – και δεν βγαίνουν ποτέ για βοσκή.

Η γερμανική κυβέρνηση θέλει την αλλαγή. Εντός πέντε ετών οι γαλακτοπαραγωγοί σε όλη τη Γερμανία θα πρέπει είτε να έχουν ελεύθερες τις αγελάδες τους, είτε να τις κρατάνε στους στάβλους για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Το κρατίδιο της Βαυαρίας όμως θέλει να εμποδίσει την εφαρμογή του σχεδίου.

Φιλική προς τα ζώα κτηνοτροφία

«Η εικόνα μιας ας πούμε ευτυχισμένης αγελάδας θα ήταν εάν αυτή ήταν δίπλα σε μιαν άλλη και τρίβονταν μαζί για να περιποιηθούν το τρίχωμά τους», λέει η βιολόγος Ζαμπίνε Ντίπελ από το Ομοσπονδιακό Ερευνητικό Ινστιτούτο για την Υγεία των Ζώων. Αυτή η κοινή περιποίηση ρίχνει τους καρδιακούς παλμούς της αγελάδας, τη χαλαρώνει. «Οι αγελάδες χρειάζονται άλλες αγελάδες», λέει η Ντίπελ.

Ήδη λίγες εβδομάδες μετά τη γέννησή τους τα μοσχάρια ψάχνουν παρέα. Στους ευρύχωρους στάβλους οι αγελάδες μπορούν να συμπεριφέρονται κανονικά. Όταν είναι δεμένες, αντιθέτως, βρίσκονται για όλη τους τη ζωή δίπλα σε μία αγελάδα την οποία απλώς δεν συμπαθούν. Και όταν μένουν ακίνητες για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αναπτύσσουν διαταραχές στη συμπεριφορά τους– για παράδειγμα βγάζουν έξω τη γλώσσα τους και κυλιούνται χάμω: «Αυτό είναι ένδειξη άγχους», εξηγεί η Ντίπελ.

Η συμβιβαστική λύση

Περίπου 51.000 γαλακτοπαραγωγοί υπάρχουν στη Γερμανία σύμφωνα με την Ένωση Βιομηχανίας Γάλακτος – οι μισοί εξ αυτών στη Βαυαρία. Σύμφωνα με τη βαυαρική Ένωση Αγροτών στο κρατίδιο υπάρχουν 10.000 αγροκτήματα, στα οποία οι αγελάδες παραμένουν δεμένες ολόκληρο τον χρόνο.

Αυτό είναι ένα ζήτημα πρωτίστως της νότιας Γερμανίας, λέει ο Μάρκους Φαντλ από την Ένωση Naturland για την οικολογική γεωργία. Μικρά αγροκτήματα στη μέση ενός χωριού δεν έχουν συχνά καθόλου χώρο για μεγαλύτερους στάβλους. Για να αλλάξει αυτό, θα έπρεπε να μειώσουν τον αριθμό των ζώων τους και να εξετάσουν εάν αυτό τους συμφέρει οικονομικά. Τέτοιου τύπου μικρές επιχειρήσεις αποτελούν ένα μεγάλο μέρος των γαλακτοκομικών εκμεταλλεύσεων στην περιοχή των Άλπεων. «Είναι χαρακτηριστική για ολόκληρη την περιοχή, τη γεωργία και το πολιτιστικό τοπίο. Εάν δεν υπήρχαν, τότε κάποια στιγμή θα εξέλειπαν και τα ανοιχτά βοσκοτόπια», λέει ο Φαντλ.

Η συνδυαστική κτηνοτροφία είναι μία συμβιβαστική λύση: οι αγελάδες μπορούν να είναι δεμένες σε στάβλους, πρέπει όμως 90 ημέρες τουλάχιστον να βγαίνουν έξω. Εάν το κτήμα βρίσκεται σε πυκνοκατοικημένη περιοχή με πολλή κίνηση, θα είναι δύσκολο να βγάλει κανείς έξω τις αγελάδες, λέει ο κτηνοτρόφος Έρνεστ Σέφερ. Όμως η συνδυαστική κτηνοτροφία είναι το μέλλον, όπως το δέσιμο της αγελάδας για ολόκληρο τον χρόνο «ένα ξεπερασμένο μοντέλο».

Η αλλαγή κοστίζει

Ο αγρότης Τόμας Κέγκελ έχει 90 βοοειδή, μεταξύ των οποίων και 35 αγελάδες δεμένες σε στάβλο. Για τα νεαρά ζώα του έχτισε πριν δύο χρόνια έναν μεγάλο στάβλο, στον οποίο μπορούν να κινούνται – του κόστισε 80.000 ευρώ. Η αλλαγή για τα ζώα που έχουν μεγαλώσει είναι πιο δύσκολη και θα μπορούσε να του κοστίσει μέχρι και ένα εκατομμύριο ευρώ. «Ρεαλιστικά δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο σε μία γενιά», λέει ο Κέγκελ.

«Παλιότερα το κόστος για το χτίσιμο ενός στάβλου ανέρχονταν σε 10.000 ή 12.000 ευρώ ανά αγελάδα, σήμερα κοστίζει 14.000 έως 20.000 ευρώ για να εξασφαλιστεί η καλή διαβίωση των ζώων και η εξέλιξη των εργασιών», υπολογίζει ο Σέφερ. Για μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις από 70 αγελάδες και πάνω το κόστος θα μπορούσε να καλυφθεί, για τις μικρότερες εκμεταλλεύσεις όμως όχι. Ο Φαντλ από τη Naturland λέει πως «για τις μικρές επιχειρήσεις μία επένδυση στους ευρύχωρους στάβλους δεν θα απέδιδε, οι εκμεταλλεύσεις θα έκλειναν, διότι δεν θα τις συνέφερε οικονομικά».

Ο υπουργός Αγροτικής Οικονομίας Τζεμ Έζντεμιρ (Πράσινοι) δήλωσε στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων πως θέλει «έναν συμβιβασμό που θα εναρμονίζει τα συμφέροντα της γεωργίας μας με εκείνα της φύσης και της προστασίας των ζώων». Η αγροτική οικονομία όμως θα πρέπει να συμβάλει σε αυτό. "Όποιος κάνει σαν να μην υπάρχει καμία πίεση, αγνοεί το γεγονός ότι το εμπόριο στρέφεται περισσότερο στην προστασία των ζώων, εισακούοντας τις επιθυμίες των καταναλωτών".

Το εάν οι καταναλωτές θα ήθελαν και να πληρώσουν το κόστος γι’ αυτό, είναι ένα άλλο θέμα. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Deloitte, λιγότεροι από τους μισούς Γερμανούς αγοράζουν πια βιολογικά και οικολογικά προϊόντα. Ο κύριος λόγος γι’ αυτό είναι η σημαντική άνοδος του κόστους διαβίωσης.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς