Ερντογάν από Βερολίνο: Δεν χρωστάμε σε κανέναν τίποτα

Το ψυχρό κλίμα μεταξύ των δύο πλευρών φάνηκε ήδη λίγη ώρα μετά την άφιξη του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στο Βερολίνο και συγκεκριμένα στο κόκκινο χαλί του Προεδρικού Μεγάρου, με μια τυπική χειραψία με τον Γερμανό πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ και παντελή απουσία χαμόγελων.  Στη συνέχεια ήρθε η πρώτη ανακοίνωση από τη γερμανική προεδρία που προμήνυε τι θα ακολουθούσε στην καγκελαρία. O Γερμανός πρόεδρος υπερασπίστηκε το δικαίωμα του Ισραήλ στην ύπαρξή του ως κράτος αλλά και το δικαίωμά του στην αυτοάμυνα, με τον Τούρκο πρόεδρο να κάνει λόγο «για επιθέσεις που εξαπολύει το Ισραήλ, οι οποίες θα πρέπει να τελειώσουν».

Ήταν μόνο μια πρόγευση για όσα επρόκειτο να ακολουθήσουν λίγη ώρα μετά στην καγκελαρία κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου που τελικά Σολτς και Ερντογάν παραχώρησαν και μάλιστα με ερωτήσεις. Άρχισε με μικρή καθυστέρηση και κράτησε τελικά πάνω από μισή ώρα, ξεπερνώντας τις αρχικές εκτιμήσεις περί «λιτών δηλώσεων». Ο Γερμανός καγκελάριος ξεκίνησε σε ήπιους τόνους, βάζοντας στο τραπέζι το Ουκρανικό και τη συμβολή της Τουρκίας στις επαφές και με τις δύο πλευρές και εκφράζοντας την ελπίδα να δώσει σύντομα το τουρκικό κοινοβούλιο το πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. 

Ως προς τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή επανέλαβε την πάγια γερμανική θέση: της «αδιαπραγμάτευτης» στήριξης της ύπαρξης του Ισραήλ ως κράτους και του δικαιώματός του στην αυτοάμυνα, αποκαλώντας «βάρβαρη» την τρομοκρατική επίθεση της  Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και κάνοντας λόγο για ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους αμάχους στη Γάζα. Μάλιστα θα μπορούσε κανείς να πει ότι έτεινε χείρα φιλίας προς τον Ερντογάν λέγοντας ότι θα ήθελε να συζητήσουν για τις δυνατότητες «αποκλιμάκωσης» στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

«Σόου» Ερντογάν στην καγκελαρία- Αμηχανία Σολτς

Η τοποθέτηση του Ταγίπ Ερντογάν όμως ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη έως και πρωτοφανής, θα έλεγε κανείς, για τα γερμανικά πολιτικά ήθη και λαμβάνοντας υπόψιν την μεταπολεμική ευθύνη της Γερμανίας απέναντι στην ανθρωπότητα και βέβαια στο Ισραήλ για το Ολοκαύτωμα. Θέλοντας να υπενθυμίσει και επί γερμανικού εδάφους τις θέσεις του υπέρ των Παλαιστινίων υπογράμμισε το δράμα των αμάχων της Γάζας.

 «Θα μείνουμε σιωπηλοί απέναντι σε όλα όσα συμβαίνουν στη Γάζα; Κι αν μείνουμε σιωπηλοί πώς θα αντιμετωπίσουμε το βάρος της ιστορίας;» ανέφερε κάνοντας μάλιστα λόγο για «ψυχολογία της ενοχής» που δεν αποτελεί «τη σωστή προσέγγιση». Mια σαφής αιχμηρή αναφορά στη στάση της Γερμανίας απέναντι στο Ισραήλ εξαιτίας του Ολοκαυτώματος, του πιο δύσκολου και οδυνηρού κεφαλαίου της σύγχρονης ιστορίας.

Οι διατυπώσεις που επέλεξε από το βήμα της καγκελαρίας ήταν πρωτόγνωρες για προσκεκλημένο ηγέτη, αν και θα έπρεπε κατά πολλούς αναλυτές να είναι κάτι περισσότερο από αναμενόμενες. «Δεν έχουμε κανένα χρέος εμείς απέναντι στο Ισραήλ. Δεν μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα εκείνοι που χρωστούν. Δεν φέρουμε εμείς το βάρος του Ολοκαυτώματος (…) Ως προς αυτό δεν χρωστάμε άρα τίποτα σε κανέναν» ανέφερε ο Τούρκος πρόεδρος, έχοντας δίπλα του τον Όλαφ Σολτς να ακούει αυτές τις θέσεις από το ακουστικό του μέσω της διερμηνείας.

Μάλιστα ο Ερντογάν έκανε και μια αυτοαναφορική παρέκβαση, υπενθυμίζοντας στο γερμανικό ακροατήριο ότι όσο ήταν πρωθυπουργός στο παρελθόν «είχε αναλάβει δράση κατά του αντισημιτισμού».

H Άγκυρα ζητά Εurofighter στέλνοντας «σήμα» στην Ουάσιγκτον

Μέσα σε αυτό το τεταμένο κλίμα μετά τις δηλώσεις Ερντογάν, αν επιχειρήσει κανείς να εντοπίσει σημεία σύγκλισης, αυτά θα ήταν η συμφωνία Γερμανίας και Τουρκίας περί μιας «λύσης δύο κρατών» για το  Παλαιστινιακό καθώς και στην ανάγκη ανθρωπιστικής αρωγής. Ο πρόεδρος Ερντογάν καλεί βέβαια για μια γενική κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, ενώ ο Γερμανός καγκελάριος και η κυβέρνησή του τάσσονται υπέρ «ανθρωπιστικών παύσεων», που θα διευκόλυναν την πρόσβαση των αμάχων σε τρόφιμα και ιατροφαρμακευτική περίλαθψη.

Από εκεί και πέρα στην ατζέντα βρέθηκε και το προσφυγικό, με την Τουρκία να κρατά ουσιαστικά τα «κλειδιά» των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη και τον Όλαφ Σολτς να επαινεί την τουρκική σύμπραξη για την κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016 για το προσφυγικό, ζητώντας την επικαιροποίησή της.

Πέραν όλων αυτών ένα άλλο θέμα που όπως όλα δείχνουν βρέθηκε στην ατζέντα των συνομιλιών είναι το τουρκικό αίτημα για 40 μαχητικά αεροσκάφη Eurofighter, που στέλνει κι ένα σαφές μήνυμα προς τις ΗΠΑ για το «μπλόκο» των F-35. Όπως ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, το αίτημα της Τουρκίας είναι γνωστό στη γερμανική πλευρά, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg. Όμως για κάτι τέτοιο απαιτείται συμφωνία του γερμανικού κοινοβουλίου, δεδομένου ότι η Γερμανία είναι μια εκ των χωρών που τα κατασκευάζουν.