Δίας, Αθηνά και Σία με νέο περιτύλιγμα

Ο γνωστός μας από την τηλεόραση Στήβεν Φράι μοιάζει λίγο με τους αρχαίους θεούς, κάνει μόνο ό,τι του αρέσει. Ο πολυτάλαντος Βρετανός λάτρευε από τα παιδικά του χρόνια τους μύθους της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας, τώρα τους αφηγείται με τον δικό του τρόπο. «Το χιούμορ τους, η ενεργητικότητά τους, κυρίως όμως το πάθος τους» τον συναρπάζουν, όπως γράφει στο βιβλίο του «Μύθος» που κυκλοφόρησε και στα γερμανικά.

Από την εποχή του Ομήρου, του Ησιόδου και του Βιργιλίου αναρίθμητοι συγγραφείς σε όλον τον κόσμο έχουν καταπιαστεί με τις περιπέτειες του Δία, της Ήρας, της Αθηνάς, του Απόλλωνα, του Ερμή και των άλλων Ολύμπιων θεών, πάμπολλοι καλλιτέχνες τις έχουν μεταφέρει ως τις μέρες μας. Ο Φράι φαίνεται να έχει τις περισσότερες εκλεκτικές συγγένειες με τον Λατίνο ποιητή Οβίδιο. Και οι δυο ρέπουν στα ερωτικά θέματα και αφηγούνται τους μύθους χρονολογικά, ξεκινώντας από τη δημιουργία του κόσμου.

Στο βιβλίο του ο Στήβεν Φράι υπενθυμίζει κάθε τόσο τη σημασία της αρχαιότητας ακόμα και για τη σημερινή γλώσσα, αναφερόμενος για παράδειγμα στην ελληνική ρίζα του αερίου «ήλιον» ή της χλωροφύλλης των φυτών. Και μέσα απ' αυτές τις παρεμβάσεις φαίνεται το δαιμόνιο του Φράι που διαπρέπει στα τηλεοπτικά κουίζ. Στη Μεγάλη Βρετανία είναι ένας θεσμός, ως ηθοποιός, κωμικός, συγγραφέας και τηλεπαρουσιαστής. Δεν είναι τυχαίο που ήταν προσκεκλημένος ακόμα και στους γάμους του πρίγκιπα Καρόλου και της Καμίλα.

Τα καπρίτσια των παιδιών

Στο βιβλίο του «Μύθος» ο Φράι παραμένει γλωσσικά μάλλον συντηρητικός και επαφίεται στο σασπένς των ίδιων των μύθων. Απ' αυτή την άποψη απέχει παρασάγγας από το πρότυπό του, τον Οβίδιο, που πριν από 2000 χρόνια χειρίστηκε με γλωσσική μαεστρία το μυθικό υλικό. Αλλά και ο σύγχρονος Βρετανός μας γίνεται πνευματώδης και πρωτότυπος στους διαλόγους. Εκεί εκμεταλλεύεται τα περιθώρια που του δίνουν οι μύθοι.

Στην ιστορία του Φαέθωνα για παράδειγμα οι θεϊκοί γόνοι καμαρώνουν με το παραπάνω για την καταγωγή τους. Ένας από τους γιους του Δία κομπάζει για ένα οικογενειακό «παρτάκι». «Μόνο ο μπαμπάκας, ίσως ο Ερμής, η Δήμητρα και μερικοί Φαύνοι.» Όσο για το νέκταρ που έπιναν, σιγά το πράγμα, αυτός είχε ούτως ή άλλως δοκιμάσει στα κρυφά. Όσο για τον Φαέθωνα, την πληρώνει ο πατέρας του ο Απόλλων: «Με ζαλίζει κάθε φορά να τον ξαλαφρώσω, ξέρετε να κάνω στη θέση του λίγη ηλιοβασία και τα λοιπά.» Άλλο βέβαια αν ο Φαέθων τελικά γκρεμίζεται με το άρμα του αφού έχει κάνει προηγουμένως στάχτη μια ολόκληρη περιοχή – τη σημερινή Σαχάρα.

Μετά τους θεούς και οι ήρωες

Το βιβλίο του Φράι «Μύθος» υπενθυμίζει με τον τρόπο του ότι οι μύθοι της αρχαιότητας αντικαθρέφτιζαν τους ανθρώπους κι ότι οι θεοί με τα τόσα λάθη τους ήταν πολύ ανθρώπινοι, παρά το ότι οι ίδιοι δεν κινδύνευαν να πάθουν όσα τα θνητά είδωλά τους. Ο Φράι φρόντισε ήδη και για τους αναγνώστες που δεν θα βρουν σ' αυτό το βιβλίο του κάτι για την Αργοναυτική Εκστρατεία ή τις περιπέτειες του Θησέα.

Αυτά και άλλα περιλαμβάνονται στο επόμενο βιβλίο του με τίτλο «Ήρωες» που κυκλοφορεί ήδη στα αγγλικά. Ο Φράι υποδεικνύει με τα βιβλία του ότι κάποιος δεν μπορεί τελικά να παραβλέψει την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Ακόμα κι αν αδιαφορεί για τον αρχαίο μύθο, ο Ζευς, η Αφροδίτη ή ο Άρης επικρέμανται σήμερα ως πλανήτες στο στερέωμα. Αφήστε και που ο ίδιος ο Φράι έχει διασφαλίσει τη θέση του στον ουρανό. Το 2015 έδωσαν σε έναν αστεροειδή το όνομα του: «(5190) Φράι».

Σεμπάστιαν Φίσερ, dpa

Επιμέλεια: Σπύρος Μοσκόβου