Αυστρία σε σταυροδρόμι με τέσσερις θολές επιλογές

Το όνειρο του ακροδεξιού Χέρμπερτ Κικλ να γίνει «ο καγκελάριος του λαού» της Αυστρίας ματαιώθηκε, τουλάχιστον προς το παρόν. Την Τετάρτη ο αρχηγός των Ελευθέρων (FPÖ) επέστρεψε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον πρόεδρο της Αυστριακής Δημοκρατίας Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν. Οι διαπραγματεύσεις με το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (ÖVP) ναυάγησαν, παρά την αρχική αισιοδοξία που είχε δημιουργήσει η ταχεία συμφωνία των δύο πλευρών για τα δημοσιονομικά.

Τις τελευταίες ημέρες είχε φανεί ότι η διαδικασία είχε μπλοκάρει. Αιτία η διαφωνία για την κατανομή υπουργείων, με αιχμή εκείνο των Εσωτερικών, που είναι αρμόδιο για τα ζητήματα μετανάστευσης και ασύλου, αλλά και συνολικά η στάση απέναντι στην ΕΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Κικλ για να δικαιολογήσει τη διαφωνία τόνισε ότι «η Αυστρία δεν μπορεί να θεωρείται ένα υποκατάστημα των Βρυξελλών».

Το… φοβήθηκαν και οι δύο

Η ουσία είναι ότι παρά την αρχική προσέγγιση στις τάξεις και των δύο κομμάτων φάνηκε να επικρατούν δεύτερες σκέψεις. Το FPÖ είδε από τη στιγμή που μπήκε στις διαπραγματεύσεις τα ποσοστά του να αρχίζουν να πέφτουν σταδιακά, ενώ κάποια στιγμή είχε αγγίζει το 35% (στις εκλογές του Σεπτεμβρίου είχε 28,8%). Τώρα προκρίνει την επιλογή των νέων εκλογών, ελπίζοντας ότι θα βρεθεί σε ακόμα καλύτερη θέση, ποντάροντας στην «ανυποχωρητικότητά» του και υψώνοντας τη σημαία του αντιευρωπαϊσμού.

Οι συντηρητικοί του Λαϊκού Κόμματος έκριναν ότι υπάρχει και κάποιο όριο στις απαιτήσεις των συνομιλητών τους, που έμοιαζαν να θέλουν να τους «γονατίσουν». Προφανώς έχουν θορυβηθεί και από τις αντιδράσεις, που προκάλεσε στη Γερμανία η κοινοβουλευτική συμπόρευση της «αδελφής» τους Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης με την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία και αποφάσισαν τελικά να κάνουν πίσω, έστω και αν φοβούνται περαιτέρω πτώση τους σε νέες εκλογές.

Άσκηση πολλαπλών λύσεων;

Η πρωτοβουλία των κινήσεων ανήκει τώρα στον φαν ντερ Μπέλεν. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογράμμισε ότι το Σύνταγμα έχει τις απαραίτητες προβλέψεις για να αποφευχθεί η πολιτική αστάθεια και ξεκίνησε συναντήσεις με τις ηγεσίες των κομμάτων.

Ανέφερε μάλιστα άλλα τρία πιθανά σενάρια, εκτός από το προφανές των νέων εκλογών. Τη σύσταση μιας κυβέρνησης εμπειρογνωμόνων ή μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, αλλά και το ενδεχόμενο κάποια κόμματα να καταλήξουν σε συμφωνία για έναν άλλο συνασπισμό, όσο και αν αυτό φαντάζει δύσκολο στην παρούσα φάση. Υπενθυμίζεται ότι πριν από αυτές τις διαπραγματεύσεις είχαν καταλήξει σε αδιέξοδο και εκείνες μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών, Σοσιαλδημοκρατών και του φιλελεύθερου κόμματος NEOS.

Κάθε άλλο παρά σταθερότητα

Είναι ένα ερώτημα συνεπώς το κατά πόσον μπορεί να μιλάει κανείς για σταθερότητα, αφού και τα τέσσερα σενάρια έχουν τις… θολές πλευρές τους. Πρόωρες εκλογές δεν αναμένεται να φέρουν μεγάλες μετατοπίσεις και σίγουρα δεν θα δώσουν αυτοδύναμη πλειοψηφία σε κανέναν.

Ένας συνασπισμός κομμάτων «από ανάγκη» είναι αμφίβολο αν θα μακροημερεύσει, ενώ το ίδιο ισχύει και για μια κυβέρνηση τεχνοκρατών ή μειοψηφίας. Η Αυστρία συνεχίζει να κινείται στο όριο μιας σφοδρής πολιτικής κρίσης, που δεν είναι άσχετη με την κακή δημοσιονομική κατάσταση, αλλά και την δυσφορία που διακατέχει μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας για το πολιτικό σύστημα συνολικά.