1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Αντιμετωπίζει σωστά την ιστορία της η Γερμανία;

28 Ιανουαρίου 2025

Οι εκδηλώσεις μνήμης στο Άουσβιτς και οι προεκτάσεις της πολιτικής σε θέματα ιστορίας στον Τύπο. Η ΗΒ για τη στάση των γερμανικών επιχειρήσεων απέναντι στη διαφορετικότητα.

https://p.dw.com/p/4piDO
Η πύλη του Βρανδεμβούργου
Η Πύλη του Βρανδεμβούργου φωταγωγημένη για τα 80 χρόνια από την απελευθέρωση του Άουσβιτς από τον Κόκκινο ΣτρατόΕικόνα: Kay Nietfeld/dpa/picture alliance

Τη Δευτέρα, στα πλαίσια της εκδήλωσης για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από την απελευθέρωση του γερμανικού στρατοπέδου εξόντωσης Άουσβιτς από τα σοβιετικά στρατεύματα, αντιπροσωπείες από πάνω από 40 χώρες συγκεντρώθηκαν στην Πολωνία για να τιμήσουν τη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Στο Άουσβιτς δολοφονήθηκαν από τους Εθνικοσοσιαλιστές 1,1 εκατομμύρια άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 900.000 Εβραίοι. Παράλληλα, στη Γερμανία αλλά και διεθνώς έχει ανοίξει η συζήτηση για το κατά πόσο η Γερμανία αντιμετωπίζει με ορθότητα το ιστορικό παρελθόν της. Στην ιστοσελίδα του μάλιστα το περιοδικό Spiegel θέτει το ερώτημα με τη μορφή ντιμπέιτ: «Αντιμετωπίζει σωστά η Γερμανία την ιστορία της;» - ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα και ευρύτερα τον γερμανικό Τύπο.

Το «σύστημα» Άουσβιτς

Η Süddeutsche Zeitung γράφει πως υπήρχαν δύο τρόποι να έρθει κανείς αντιμέτωπος με τα φρικτά εγκλήματα των Ναζί, οι οποίοι μάλιστα, όπως αναφέρει ο δημοσιογράφος της εφημερίδας, αλληλοσυνδέονται και φτάνουν από την μεταπολεμική περίοδο μέχρι το σήμερα:

«Από τη μία πλευρά, η απώθηση (σ.σ. των ευθυνών) και ο μύθος ότι οι Γερμανοί απλώς παρασύρθηκαν και καταπιέστηκαν από τους Ναζί - μία στάση που είχε ως στόχο να περιορίσει τους θύτες σε μία μικρή ομάδα, στους «συνοδοιπόρους» του Χίτλερ. Από την άλλη πλευρά, υπήρξε μια επώδυνη διαδικασία διδασκαλίας της ιστορικής ευθύνης, η οποία, με αμηχανία, αμφισβητήσεις, αντιστάσεις και αναγκαίες διαπιστώσεις, οδήγησε σε μια «κουλτούρα της μνήμης» - μια λέξη της οποίας η χρήση μοιάζει να είναι της μόδας και η χρήση της οποίας κινδυνεύει να γίνει ρουτίνα. Στην πορεία διατυπώθηκε ουκ ολίγες φορές η κατηγορία ότι οι Γερμανοί το παράκαναν με την επεξεργασία του ιστορικού παρελθόντος, ότι ήθελαν να γίνουν και σε αυτό παγκόσμιοι πρωταθλητές- κάτι που παρέλυε την ικανότητά τους να είναι επιτυχημένοι και προνοητικοί, μελετώντας τη γερμανική ιστορία στο σύνολό της. Αυτές οι συζητήσεις από τη δεκαετία του 1980, οι οποίες θεωρούνταν ότι είχαν προ πολλού λήξει, κάνουν τώρα μία γκροτέσκα επιστροφή - όταν για παράδειγμα ο επιχειρηματίας και σύμβουλος του Τραμπ Ίλον Μασκ παρεμβαίνει στη γερμανική πολιτική και ιστορία, προειδοποιώντας το AfD, στο οποίο έχει δηλώσει ήδη τη στήριξή του, να μην δίνει "υπερβολική βαρύτητα στην ενοχή του παρελθόντος"».

Στάινμαϊερ και Σολτς στις εκδηλώσεις μνήμεις στο Άουσβιτς
Στάινμαϊερ και Σολτς στις εκδηλώσεις μνήμεις στο ΆουσβιτςΕικόνα: Jesco Denzel/BPA/Handout/REUTERS

Μία άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή δίνει επί του θέματος η Frankfurter Allgemeine Zeitung σχετικά με τη διατήρηση της μνήμης: «Είναι μια ιδιαίτερη ιστορική ευθύνη της Γερμανίας, αλλά και ένα γενικό καθήκον: όλοι πρέπει να βλέπουν τον άνθρωπο σε όλους.Ανεξάρτητα από ποια εμπόλεμη ζώνη προέρχονται και ποιες παλιές συγκρούσεις μπορεί να ξεσπάσουν ξανά εκεί. Αυτό ισχύει επίσης για όλους τους απογόνους των θυτών εκείνης της εποχής - ισχύει επίσης για όλους τους απογόνους των θυμάτων. Όσοι χρειάζονται προστασία θα προστατευτούν. Η αδικία δεν θα γίνει ανεκτή. Και αυτό αρκεί ως γραμμή του γερμανικού κράτους».

Κινδυνεύει η διαφορετικότητα στις γερμανικές επιχειρήσεις;

σημαία ουράνιο τόξο υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ στο Βερολίνο
Θα αλλάξει η στάση των γερμανικών επιχειρήσεων σε θέματα διαφορετικότητας μετά την εκλογή Τραμπ;Εικόνα: Christian Ditsch/epd-bild/picture alliance

«Καμία μεγάλη εταιρεία δεν έχει κουραστεί να το τονίζει αυτό: Είμαστε κοσμοπολίτες, είμαστε διαφορετικοί, είμαστε ανοιχτοί στη διαφορετικότητα», γράφει η οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt. Ο σχολιαστής της εφημερίδας φαίνεται τώρα, μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ μάλλον επιφυλακτικός και σχολιάζει πως «Τώρα θα γίνει ξεκάθαρο το πόσο βάρος είχαν όλες αυτές οι δηλώσεις. Η στάση σε ό,τι αφορά ζητήματα διαφορετικότητας έχει αλλάξει αισθητά, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και στη Γερμανία. Η υποστήριξή της από τις γερμανικές επιχειρήσεις δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη. Τώρα θα δούμε κατά πόσο οι προσπάθειες για διαφορετικότητα, ισότητα και συμπερίληψη (DEI - Diversity, Equity, Inclusion) έχουν πράγματι γίνει μέρος της κουλτούρας των επιχειρήσεων σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην είναι πλέον δυνατό ένα „πισωγύρισμα“. Ή κατά πόσο οι εταιρείες χρησιμοποίησαν την διαφορετικότητα επιδερμικά επειδή το επέβαλλε η κοινωνική τάση. Είναι απαραίτητοι οι μάνατζερ και τα στελέχη που συνεχίζουν να την προωθούν αξιόπιστα. Και για να γίνει αυτό, πρέπει να κάνουν ένα πράγμα πάνω απ' όλα: Να μιλήσουν γι' αυτό δημόσια τώρα. Μια αρχή έχει ήδη γίνει με τον Στέφαν Χουπς, διευθύνοντα σύμβουλο της γερμανικής εταιρείας χρεογράφων DWS και την Μαγκνταλένα Ρόγκλ, επικεφαλής σε θέματα διαφορετικότητας στη Microsoft Γερμανίας. Πρόκειται για δύο κορυφαία στελέχη που ήδη τοποθετήθηκαν δημοσίως κατά της Anti-Woke πολιτικής.

Chrysa Vachtsevanou
Χρύσα Βαχτσεβάνου Ερευνήτρια ιστορικός και δημοσιογράφος στην Ελληνική Σύνταξη της DW